عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلیتیک دانشگاه و دیپلمات:
ماجرای برجام مربوط به ایران و آمریکا است نه اروپا و نه چین
ماجرای برجام کاملا مربوط به ایران و آمریکا است و هیچ کشوری نمی‌تواند نقش خاصی در آن ایفا کند. فقط این دو کشور هستند که می‌توانند آینده این توافق را مشخص کنند. البته اصلا مسیر ساده‌ای نیست و توافق میان ایران و آمریکا بسیار سخت است، اما این تنها راه ممکن است و نه چین و نه هیچ کشور دیگری نمی‌تواند در این ماجرا تاثیرگذار باشد.
عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلیتیک دانشگاه در گفتگو با فرارو درباره توافق ایران و عربستان سعودی می‌گوید: «چینی‌ها طی یک مدتی منتظر بودند که یک کار گسترده‌ای با ایران آغاز کنند. تصورشان این بود که ایران با غرب در موضوع برجام به توافق می‌رسند و موانع بر سر این همکاری برداشته می‌شود. اما همانطور که در جریان هستید، شرایط به گونه‌ای دیگر رقم خورد و برجام از دستور کار اروپا و آمریکا خارج شد یا حداقل فعلا قصد ندارند، در این حوزه با ایران مذاکره کنند. البته تمرکز چینی‌ها عملا روی کشور‌های حوزه خلیج فارس بود و از مدت‌ها قبل هم این پروژه را دنبال می‌کردند، اما موضوع درباره ایران تا حدود زیادی به دلیل تحریم‌ها، متفاوت بود. یعنی عملا افزایش ارتباط چینی‌ها با اعراب منجر به کاهش سرمایه‌گذاری در ایران شد.»
او افزود: «در این سوی ماجرا ایران، چون یک قرارداد ۲۵ ساله با چین دارد، مقامات بار‌ها از آن‌ها خواستند که در حوزه سرمایه‌گذاری در ایران بیشتر و بهتر عمل کنند، اما هربار به در بسته مواجه می‌شدند. اما بعد سفر رئیس جمهور چین به خلیج فارس و گسترش روابط با اعراب و اظهارات جنجالی وی درخصوص جزایر جنوب ایران، مقامات ما به این فکر افتادند که بهتر است با چینی‌ها وارد گفتگو شوند. خواست طرف چینی این بود که اگر ایرانی‌ها خواهان فعالیت بیشتر آن‌ها در کشور هستند، باید منافع چینی‌ها در حوزه خلیج فارس را مدنظر و توجه قرار دهند. به عبارت ساده‌تر آن‌ها عنوان کردند که با توجه به اینکه منافع اصلی چینی‌ها در جنوب خلیج فارس است، دشمنی اعراب و ایران، برای چین مشکل‌ساز است.»
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل ادامه داد: «به همین دلایل ایران هم از آن‌ها مقامات چین خواستند که خودش واسطه شود. زیرا بهبود رابطه ایران با عربستان متعاقبا به بهبود روابط با دیگر کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس هم منتهی خواهد شد. چین هم از ماجرا استقبال کرد. زیرا عملا به نفع آن‌ها بود. الان بعد از این اتفاق آن‌ها علاوه بر ارتباط مفید با جنوب و شمال خلیج فارس، در منطقه‌ای فعالیت اقتصادی خود را ادامه می‌دهد که کاملا آرام و بدون تنش است.»
او ادامه داد: «از سوی دیگر باید در نظر داشت که بعد از این اتفاق چین فعالیت بیشتری در حوزه‌هایی مانند سرمایه‌گذاری، نفتی و حوزه مسکن در ایران خواهد داشت. اما اینکه برخی فکر می‌کنند اتفاق اخیر تاثیری در احیای برجام دارد و چین سعی دارد، با این گام‌ها و در ادامه با رایزنی با اروپایی‌ها، برجام را احیا کند، به دور از واقعیت است. زیرا اصلا ماجرای برجام نیازی به میانجی‌گری چینی‌ها ندارد و همین سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران و گزارش او به شورای حکام و عدم تصویب قطعنامه جدید علیه ایران، نشان می‌دهد امکان احیای برجام هنوز وجود دارد. واقعیت این است که گروسی عملا با یک هدف سیاسی به ایران آمده بود و قرار بود اصلا دنبال قطعنامه نباشد و به نحوی با ایران وارد گفتگو شود.»
فرجی راد در پایان تاکید کرد: «ماجرای برجام کاملا مربوط به ایران و آمریکا است و هیچ کشوری نمی‌تواند نقش خاصی در آن ایفا کند. فقط این دو کشور هستند که می‌توانند آینده این توافق را مشخص کنند. البته اصلا مسیر ساده‌ای نیست و توافق میان ایران و آمریکا بسیار سخت است، اما این تنها راه ممکن است و نه چین و نه هیچ کشور دیگری نمی‌تواند در این ماجرا تاثیرگذار باشد. همچنین در خصوص مسائل مورد اختلاف ایران با اروپا که موضوع اوکراین است، تا حدودی گام‌هایی برداشته شده است و مسئله ارسال موشک به روسیه متوقف شده و فقط موضوع پهپاد‌ها مطرح است؛ بنابراین می‌توان به عبارتی گفت که موضوع برجام هم درحال پیش‌روی است، اما به نتیجه برسد یا نرسد، مشخص نیست.»
دیدگاه تان را بنویسید