نگاهی به تاریخچه تیم ملی در بازی‌های نخست جام جهانی/ ایران پنجه در پنجه انگلیس؛ خاطره آرژانتین تکرار می‌شود؟

امیررضا احمدی- روز گذشته سوت آغاز جام جهانی 2022 رسماً به صدا درآمد تا قطر در یک ماه پیش رو به میعادگاه فوتبال دوستان دنیا تبدیل شود. با روشن شدن مشعل جام جهانی، تیم ملی فوتبال ایران باید در روز دوم و در بازی نخست خود، مقابل انگلیس قرار بگیرد و همین موضوع می‌تواند بار دیگر جذابیت رقابت‌ها را بالا ببرد.

البته در این دوره شرایط تیم ملی تفاوت‌های زیادی دارد و شاید مانند گذشته نگاه‌ها به سمت آن خیره نباشد، اما مطمئناً با شروع مسابقات و جاری شدن حال‌وهوای فوتبال می‌توان دوباره حساسیت را در بین فوتبال‌دوستان دید، هر چند این روزها دیگر مانند گذشته ذوقی برای فوتبال دیدن نباشد.

تیم ملی فوتبال ایران در حالی پا به قطر می‌گذارد که ششمین حضور خود را در جام‌های جهانی تجربه می‌کند؛ سفیدپوشان پیش از این در جام‌های جهانی 1978، 1998، 2006، 2014 و 2018 شرکت کرده‌اند و در واقع این سومین دوره پیاپی است که تیم ایران در این تورنمنت حاضر می‌شود. دوره‌ای که مانند دو دوره قبل باز هم قرار است با قرعه سخت روبه‌رو شود و گویی برخورد با تیم‌های قدرتمند در دور گروهی و در بازی اول، برای ایرانی‌ها یک عادت شده که در هر دوره خواه ناخواه به سراغ‌شان می‌آید، به همین انگیزه، در آستانه دیدار ایران و انگلیس، نگاهی می‌اندازیم به دیدارهای نخست ایران در پنج دوره قبلی جام‌های جهانی.

جام جهانی 1978؛ ایران صفر هلند سه

تیم ملی فوتبال ایران نخستین حضور خود در جام‌جهانی را در مسابقات سال 1978 به میزبانی آرژانتین تجربه کرد. در آن سال تیم ایران متشکل از ستاره‌های ریز و درشتی همچون حجازی، پروین، فرکی، روشن، دانایی‌فرد و... بود که در نخستین بازی در تاریخ 13 خرداد 1357 مقابل هلند با سه گل شکست سنگینی را تجربه کرد. در آن بازی شاگردان مهاجرانی دو گل از روی نقطه پنالتی دریافت کردند و گل سوم هم در جریان بازی به ثمر رسید تا در بدو ورود سفیدپوشان به جام جهانی، با سه گل به تلخی از آنها استقبال شود. ایران در ادامه این دوره مقابل اسکاتلند به تساوی رسید که نخستین گل ایران در تاریخ ادوار جام جهانی در این مسابقه و توسط زنده‌یاد ایرج دانایی‌فرد به ثمر رسید. در ادامه هم ایران با باخت چهار بر یک مقابل پرو در دیدار سوم، وداعی زودهنگام با مهم‌ترین تورنمنت فوتبالی دنیا داشت.

جام جهانی 1998؛ ایران صفر یوگسلاوی یک

اگرچه تیم ملی فوتبال ایران موفق شده در سه دوره پیاپی جام جهانی حاضر شود و به نوعی سد حضور در این مسابقات را بشکند، هرچند تیم ایران در دوره قبل موفق شد تا آستانه صعود هم پیش برود و لحظات زیبایی را ثبت کند، اما هنوز هم جام جهانی 1998 برای خیلی‌ها خاطره‌انگیزترین دوره این مسابقات و تیم ملی محسوب می‌شود.

تیم ملی فوتبال ایران که پس از یک صعود دراماتیک مقابل استرالیا به پرواز فرانسه رسید، در آن دوره جام جهانی در بازی نخست خود در 24 خرداد 1377 به مصاف یوگسلاوی رفت که نهایتاً با نتیجه یک بر صفر شکست خورد تا همچنان در دومین دوره حضور در این مسابقات، داغ برد بر دل ایران بماند. البته هنوز هم هرکس آن بازی را می‌بیند می‌گوید ملی‌پوشان کشورمان می‌توانستند حداقل یک تساوی از تیم قدرتمند یوگسلاوی بگیرند اما اشتباه نیما نکیسا روی کاشته میهایلوویچ مانع از این اتفاق شد.

جام جهانی 2006؛ ایران یک مکزیک سه

ترکیب تیم ملی فوتبال در جام جهانی 2006، حضور ستاره‌های ریز و درشت و باتجربه در تیم و شرایط آنها باعث شده بود تا همه منتظر نتایجی درخشان از ایران در آلمان باشند. با وجود این، آفتاب تیم ایران از همان بازی اول غروب کرد و آتش اختلافات داخلی و مشکلات دیگر موجب شد آن نسل درخشان در جام جهانی راه به جایی نبرد و با یک امتیاز در رده آخر جدول بایستد. نخستین بازی ایران در این مسابقات مقابل مکزیک بود که تیم ایران با نتیجه سه بر یک شکست خورد. تک‌گل ایران در آن بازی را یحیی گل‌محمدی به ثمر رساند. در آن بازی شاگردان برانکو تا دقیقه ۶۰ عملکردی عالی نشان داده بودند که باز هم اشتباه دروازه‌بان و مدافعان شیرازه تیم را از هم پاشاند.

جام جهانی 2014؛ ایران صفر نیجریه صفر

پس از غیبت ایران در جام جهانی 2010 و شرایط بد فوتبال ملی، با روی کار آمدن کارلوس کی‌روش ورق برای تیم برگشت. تیم ایران که در آن دوره باز هم یک صعود دراماتیک و لحظه آخری به جام جهانی را جشن گرفت، در بازی نخست خود در 26 خرداد 1393 به مصاف نیجریه رفت و به تساوی بدون گل رسید. بازی بسته و دفاعی کی‌روش در آن مسابقه حسابی تیم قدرتمند آفریقایی را به دردسر انداخت و آنها نتوانستند موقعیت جدی‌ای روی دروازه ایران خلق کنند. در آن دوره حال تیم ملی همچون حال مردم خوب بود و ستاره‌ها حسابی سرحال و آماده. در ادامه این مسابقات هم تیم ایران به ایستگاه آرژانتین رسید تا یک بازی به‌یادماندنی رقم بخورد. اگرچه خیلی‌ها قبل از بازی انتظار شکست سنگین ایران را داشتند اما ایران در بازی مقابل مسی و رفقایش موفق شد یکی از بازی‌های زیبای خود را به نمایش بگذارد تا جایی که خیلی‌ها حسرت نبردن ایران را خوردند.

جام جهانی 2018؛ ایران یک مراکش صفر

وقتی کافو نام ایران را به عنوان یکی از تیم‌های گروه B درآورد، خیلی‌ها به ایران به چشم یک لقمه چرب و نرم برای سه تیم دیگر نگاه می‌کردند؛ با وجود این، شاگردان کی‌روش در این دوره حسابی یقه رقبا را گرفتند و از همان بازی اول مقابل بقیه قد علم کردند؛ تیم ایران در این دوره در نخستین بازی خود که یکی از بازی‌های به‌یادماندنی تاریخ فوتبال شد، در 25 خرداد 1397 به مصاف مراکش رفت و توانست در دقایق آخر، با گل‌به‌خودی بوحدوز به برتری برسد تا دومین پیروزی ایران در تاریخ ادوار جام جهانی، پس از ۲۰ سال، رقم بخورد.

ایران پس از این بازی با توجه به تساوی پرتغال و اسپانیا در صدر جدول گروه قرار گرفت تا علاوه بر ثبت اولین برد در نخستین بازی جام جهانی یک بار طعم صدرنشینی در دور گروهی جام جهانی را هم بچشد.

حالا شاگردان کی‌روش در حالی برای سومین دوره پیاپی با پیرمرد پرتغالی راهی این تورنمنت شده‌اند که در نخستین بازی خود باید عصر امروز به مصاف تیم ملی انگلیس بروند؛ تیمی که یکی از مدعیان اصلی قهرمانی این دوره است و با یک لشکر ستاره عازم قطر شده تا بتواند بالاخره جام را به خانه ببرد، اما باید دید شاگردان کی‌روش مانند دو دوره قبلی می‌توانند باز هم یقه رقبای نامدار را بگیرند.