آخرین آرایش انتخاباتی اصولگرایان و اصلاح طلبان

اعتمادآنلاین| دشواری تصمیم گیری؛ صحیح ترین توصیف از تکاپوی انتخاباتی اصلاح طلبان به فاصله 24 ساعت تا انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم بود که با اعلام حمایت احزاب و شخصیت های حقوقی اصلاح طلب از یکی از نامزدها تا حدودی رفع شد اما همچنان تردیدها میان برخی از بدنه این جریان درباره این حمایت وجود دارد. انصراف های نامزدهای اصولگرا هم به نفع یکی از آن ها طی شبانه روز گذشته احتمال پیروزی نامزد اصلی این جریان را افزایش داده است.

اصلاحات و دو راهی دشوار تصمیم

نهاد اجماع ساز اصلاحات از چهارم خردادماه سال جاری و با مشخص شدن نامزدهای نهایی انتخابات ریاست جمهوری و رد صلاحیت هر 9 گزینه ثبت نامی این نهاد تا 27 خرداد که در انشقاقی عجیب برخی از احزاب عضو جبهه اصلاحات تصمیم به حمایت از یک نامزد گرفتند؛ پروسه خاصی طی کرد که نشان دهنده دشواری در تصمیم گیری بود.

پس از محرز شدن رد صلاحیت نامزدهای موردنظر، نهاد اجماع ساز در بیانیه ای از نداشتن نامزد سخن گفت و تاکید کرد از هیچ یک از نامزدهای تایید صلاحیت شده حمایت نخواهد کرد. این تصمیم با بیانیه مجمع روحانیون مبارز مورد تاکید قرار گرفت و موضع اصلاحات دستکم تا آخرین مناظره بر عدم حمایت از نامزد خاصی بود. پس از مناظره ها و با اعلام نتایج نظرسنجی ها، فشارهای بدنه اصلاحات به سران جبهه افزایش یافت، جلسات مختلف تا بامداد روزهای دوشنبه و سه شنبه نشان از اختلاف نظر میان احزاب مختلف این جریان داشت.

دو نشست بامداد دوشنبه و سه شنبه درباره حمایت یا عدم حمایت از نامزدی خاص در نهایت به نتیجه ملموس نرسید و «آذرمنصوری» سخنگوی این جبهه در توضیح این نشست ها گفت: در دو جلسه مجمع عمومی ‫جبهه اصلاحات ایران مورخ 24و 25خرداد 1400 موضوع تغییر موضع این جبهه مبنی بر نداشتن نامزد در انتخابات 1400مطرح و به رأی گذاشته شد و در نتیجه آن تغییر در موضع پیشین این جبهه رأی نیاورد.

مخالفت ها با این تصمیم اما سبب شد سرانجام جبهه اصلاحات روز چهارشنبه در دومین بیانیه انتخاباتی خود احزاب و شخصیت های حقیقی و حقوقی را در حمایت از نامزدهای انتخابات آزاد و مختار اعلام کند.

در بیانیه این نهاد ضمن انتقاد دوباره از رد صلاحیت همه 9 گزینه مورد نظر این جریان در انتخابات آمده است: «با احترام به همه افرادی که در کسوت نامزدی احراز عنوان ریاست جمهوری در صحنه باقی مانده‌اند و کسانی که احراز صلاحیت نشده‌اند، جبهه اصلاحات ایران از معرفی نامزد در انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 خودداری می‌کند. با این وجود، تصمیم احتمالی برخی از احزاب عضو و اشخاص حقیقی حاضر در مجمع عمومی خود را مبنی بر حمایت منفرد یا جمعی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، محترم و مجاز دانسته و مانعی برای اعمال این تحفظ قائل نیست.» تصریح همتی بر استفاده از شخصیت هایی چون «محمد جواد ظریف» در کابینه احتمالی خود یکی از دلایل انتشار این بیانیه از سوی تحلیلگران اعلام شد.

شامگاه روز سه شنبه هم شماری از احزاب عضو جبهه اصلاحات، با تشکیل ائتلاف جمهور در بیانیه هایی از همتی حمایت و تاکید کردند: «به همتی رای می‌دهیم تا نهاد ریاست‌جمهوری که مظهر «جمهوریت» نظام جمهوری اسلامی است تضعیف نشود و از نمایندگی مستقیم کل ملت ایران در احقاق حقوق اساسی‌شان به ریاست قوه مجریه تنزل نکند.» حزب اعتماد ملی، حزب توسعه ملی، حزب کارگزاران سازندگی ایران، حزب ندای ایرانیان، مجمع نیروهای خط امام، حزب اسلامی کار، حزب مردمسالاری، خانه کارگر، حزب جوانان ایران اسلامی، مجمع اسلامی فرهنگیان، جمعیت حمایت از حقوق بشر زنان، مجمع زنان اصلاح‌طلب، حزب آزادی، جمعیت زنان نواندیش، حزب وحدت و همکاری از احزاب حاضر در این ائتلاف هستند.

انصراف «محسن مهرعلیزاده» دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری و نزدیک به جریان اصلاحات، هم از مهم ترین رویدادهای اردوگاه اصلاحات در بامداد چهارشنبه بود. گرچه مهرعلیزاده در نامه استعفای خود نامی از همتی به میان نیاورد، اما تحلیل ها این تصمیم را به نوعی حمایت از وی تفسیر می کنند.

آنچه جبهه اصلاحات در ساعات باقی مانده تا انتخابات تجربه می کند با دو دوره انتخابات ریاست جمهوری گذشته متفاوت است. هم در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و هم دوازدهم، تکلیف اصلاحات با بسیاری از موضوعات مشخص بود، آن ها می دانستند که برای پیروزی باید استراتژی داشته باشند و گاهی حتی از گزینه اصلی خود برای رسیدن به پیروزی دست بکشند. در انتخابات پیش رو اما ماجرای رد صلاحیت ها اجازه تدوین استراتژی درست به آن ها نداد و دوگانگی به وجود آمده سبب شد گروهی از احزاب و شخصیت ها از نامزدی حمایت و گروه دیگر عدم مشارکت فعال خود را اعلام کنند. به نظر می رسد جدا شدن راه این احزاب از یکدیگر می تواند آغاز مسیر تازه ای برای اصلاحات باشد تا با انشعاب رخ داده میان آن ها، فضای حاکم بر این جریان شفافتر شود.

برخی از تحلیلگران معتقدند دوگانه ایجاد شده در جریان اصلاحات در صورتی که نامزد مورد حمایت آن ها پیروز میدان نشود، می تواند آغازی برای کاهش هرچه بیشتر حضور اصلاحات در عرصه انتخابات باشد. در هر صورت اصلاح طلبان از هر دو طیف موافق و مخالف از 30 خردادماه، دوران تازه ای را تجربه خواهند کرد.

انصراف نامزدهای اصولگرا

«علیرضا زاکانی» و «سعید جلیلی» دو نامزد اصولگرای حاضر در ماراتن انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم، روز گذشته در حمایت و به نفع حجت الاسلام «ابراهیم رییسی» از ادامه حضور در انتخابات انصراف دادند. زاکانی در توییت انصراف خود تصریح کرده است: «با ایده و برنامه ای متفاوت آمدم تا مدافع ارزش های انقلاب خمینی (ره) و فریاد غارت زده ها بر سر غارت گران باشم. ‌هدف پیروزی جبهه انقلاب بود و اینک با اقبال مردم، مصداق تحقق آن، برادر عزیزم آقای ⁧‫رییسی‬⁩ است.»

سعید جلیلی هم در نامه انصراف خود آورده است: «اکنون که بخش گسترده‌ای از آحاد جامعه به برادر گرامی حجه الاسلام و المسلمین جناب آقای سید ابراهیم رئیسی اقبال نشان داده‌اند شایسته است تا همه باورمندان جبهه انقلاب مبتنی بر آنچه ضرورت گام دوم انقلاب اسلامی است برای آغازی استوار، از هم اکنون ایشان را با رأی خود در قبول این مسئولیت بزرگ یاری رسانند.»

انصراف نامزدهای اصولگرا به نفع حجت الاسلام رییسی موضوعی قابل پیش بینی بود که از سوی دیگر نامزدها به ویژه در ایام مناظره اعلام شد و گرچه در آن ایام هردو نامزد انصرافی بر ادامه رقابت تا روز رای گیری تاکید داشتند و برچسب پوششی را هم توهین به خود و هم حجت الاسلام رییسی می دانستند. بر اساس شواهد؛ احتمال انصراف «امیرحسین قاضی زاده هاشمی» دیگر نامزد اصولگرا هم حتی با وجود انکارهای شب گذشته وجود دارد. هرچند قاضی زاده هاشمی شب گذشته در یکی از برنامه های تبلیغاتی خود تصریح کرد: «نیاز است نامزدهایی که هم فکر هستند با هم به یک تصمیم جدی برسند. ما نامزدها باید با هم گفتگو کنیم و باید با هم به یک اجماع برسیم، ولی تا الان چنین اتفاقی نیفتاده است.»

با این اوصاف روز جمعه رقابت میان حجت الاسلام رییسی، محسن رضایی و عبدالناصر همتی و قاضی زاده هاشمی خواهد بود.