نصرت‌الله تاجیک:
بعد از بیانیه از سرگیری روابط دیپلماتیک تهران و ریاض، کار ایران از گذشته سخت‌تر می‌شود
نصرت‌الله تاجیک نوشت: از این به بعد و بعد از بیانیه از سرگیری روابط دیپلماتیک ایران و عربستان، کار ما از گذشته سخت‌تر می‌شود. از یک طرف ایران و عربستان سعودی در مجموعه‌ای از مسائل دچار اختلاف نظر هستند و از طرف دیگر سعودی‌ها انتظار دارند که سیادت خودشان در منطقه و کشورهای عربی برقرار باشد.
«ضرورت تعریف الگوی جدید همکاری منطقه‌ای» عنوان یادداشت نصرت‌الله تاجیک برای روزنامه اعتماد است که در آن آمده: اثر از سرگیری روابط دیپلماتیک ایران و عربستان بر روابط منطقه‌ای ایران با کشورهای عربی منطقه، مانند یک شمشیر دو لبه است. اصل این توافق یک اتفاق خوب است اما تازه در اول راه قرار داریم. ما در یک منطقه توسعه‌نیافته زندگی می‌کنیم که کشورها حل مشکلات کشورهای دیگر را به ضرر خودشان تلقی می‌کنند. اینکه ما با عربستان به تفاهم رسیده‌ایم، اتفاق مبارکی است و تاثیر مثبتی بر شرایط منطقه می‌گذارد، ولی نباید فراموش کنیم یکی از مطالبات دایمی عربستان که تا پیش از این جلوی رسیدن به توافق را می‌گرفت این بود که ایران در مسائل داخلی کشورهای منطقه دخالت نکند. از طرفی یکسری اهداف و منافع در کشورهای منطقه و کشورهای عربی داریم که چیز عجیبی نیست.
همه کشورهای جهان در کشورهای دیگر به ویژه در منطقه خودشان دارای منافعی هستند. نمی‌توان یک کشور را وادار کرد با کشور دیگری رابطه نداشته باشد یا در کشور دیگری منافع و اهدافی را دنبال نکند. سعودی‌ها، روابطی را که ایران با کشورهای عربی دیگر دنبال می‌کند علیه سیادت خودشان تلقی می‌کنند. سعودی‌ها همواره این اصل را برای بهبود روابط جلوی پای ایران قرار داده‌اند و ایران هم به لحاظ منطقی نمی‌تواند به خاطر روابط با عربستان سعودی، روابط خود را با دیگر کشورهای عربی قطع کند.
به عقیده من از این به بعد و بعد از بیانیه از سرگیری روابط دیپلماتیک ایران و عربستان، کار ما از گذشته سخت‌تر می‌شود. از یک طرف ایران و عربستان سعودی در مجموعه‌ای از مسائل دچار اختلاف نظر هستند و از طرف دیگر سعودی‌ها انتظار دارند که سیادت خودشان در منطقه و کشورهای عربی برقرار باشد و اگر ایران می‌خواهد با مصر، اردن، کشورهای خلیج فارس و هر کشور عربی دیگری رابطه نزدیکی برقرار کند، لابد باید از آنها مجوز دریافت کند. به شرطی بهبود روابط با ریاض می‌تواند باعث بهبود روابط ایران با کشورهای منطقه شود که سعودی‌ها از این فضا بیرون آمده‌باشند و اهداف سیاسی ایران را امنیتی نکنند.
مهم‌تر از همه این است که دو طرف بعد از اینکه وارد فضای بهبود روابط شدند، یک الگوی توسعه منطقه‌ای جدید طراحی و همه کشورهای منطقه در قالب آن همکاری کنند؛ الگویی مشابه اتحادیه اروپا که کشورهای اروپایی بر اساس آن توانستند بعد از چندین دهه جنگ و خونریزی، مسائل‌شان را با یکدیگر حل‌وفصل کنند. اگر امروز بخواهیم منطقه را با فرمول‌های سنتی اداره کنیم، همان آش خواهد بود و همان کاسه، اما اگر با یک رویکرد جدیدی به منطقه نگاه و فضای توسعه‌ای برای منطقه طراحی کنیم، هر کشوری جایگاه خودش را پیدا می‌کند و دیگر لازم نیست نسبت به حرکت‌های یکدیگر حساس باشیم.
الان ایران و عربستان در آغاز راه هستند. روابط دو کشور به مدت ۷ سال کاملا قطع بود و هر دو حساسیت‌های شدیدی نسبت به یکدیگر دارند. درست است که مبنای بیانیه پکن، دو توافق قبلی میان ایران و عربستان است که مبنای همکاری‌های پیش رو قرار گرفته است، اما آن توافق‌ها هرگز اجرایی نشده‌بودند؛ در نتیجه شرایط خیلی شکننده و مبهم است. درست است که کشورهایی مانند امارات، عمان، عراق، کویت و حتی بحرین و اردن از این بیانیه استقبال کرده‌اند، اما معلوم نیست که آیا سعودی‌ها واقعا رضایت دارند که ایران با کشورهایی مثل مصر یا اردن نیز رابطه خود را بهبود ببخشد یا نه.
البته همه ماجرا به سعودی محدود نمی‌شود، مصری‌ها خودشان یکسری تحفظاتی نسبت به رابطه با ایران دارند، درست است که ممکن است بخشی از اختلاف‌های ایران و مصر به سعودی‌ها برگردد، اما خیلی از مشکلات در روابط با قاهره دوجانبه است. بحث در مورد بحرین متفاوت است، سعودی‌ها در منامه نقش کلیدی‌تری بازی می‌کنند. در جاهایی مثل مصر و اردن، خود این کشورها در مورد داشتن روابط به تهران دارای نقطه‌نظرهایی هستند، هر چند این توافق می‌تواند نتیجه مثبتی داشته باشد.
در مجموع من معتقدم که در منطقه باید فضای جدیدی ایجاد شود، در این فضا یک همکاری دسته‌جمعی شکل بگیرد، دو قدرت منطقه‌ای یعنی ایران و عربستان بانی طراحی چنین الگوی همکاری جمعی شوند، در قالب این الگو همه این روابط تعریف شود و هیچ کشوری روابط دیگر کشورها را علیه خودش تلقی نکند.
دیدگاه تان را بنویسید