در دیدار سفرای خارجی با رهبر طالبان چه گذشت؟

هفته گذشته سفرای کشورهایی که در افغانستان حضور دیپلماتیک دارند، در قندهار با ملا هبت‌الله  آخوندزاده، رهبر طالبان، دیدار کردند. گفته شده است که این دیدار به درخواست رهبر طالبان صورت گرفته است. در گزارش فارن پالیسی از این دیدار به «احضار» سفرا تعبیر شده است.

با توجه به سابقه‌ عزلت‌گزینی ملا هبت‌الله در قندهار که بر رویه‌ سلف او ملا عمر استوار است، این دیدار نشان‌دهنده‌ تغییری در رویکرد رهبری طالبان است؛ اما در پشت این سنت‌شکنی چه چیزی قرار دارد و تحولات درونی طالبان از چه قرار است؟

منابع مستقل می‌گویند که این تحولات در ادامه رقابت جناحی طالبان اتفاق می‌افتد و رهبر طالبان در پی افزودن قدرت قندهار در برابر قدرت کابل است. در گزارش فارن پالیسی آمده ‌است که احتمالاً این دیدار نشانه‌‌ای از تلاش ملا هبت‌الله برای مرکزیت بخشیدن به قندهار و برگرداندن آن به موقعیتی که در دوران ملا عمر داشت، است. 

پیشتر نیز تغییراتی در کابینه موقت طالبان رخ داد که گفته می‌شد دلیل اصلی آن شامل‌ شدن چهره‌های نزدیک به ملا هبت‌الله در کابل است. مشخصاً از سرپرست وزارت تحصیلات عالی فعلی، ملا ندامحمد ندیم و سرپرست وزارت معارف، مولوی حبیب‌الله آغا، به‌عنوان نزدیکان ملا هبت‌الله یاد می‌شود.

منابع همچنان می‌گویند که وزارت اطلاعات و فرهنگ تحت فشار فزاینده‌ای از سوی ریاست استخبارات و وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان – دو‌ اداره نزدیک به ملا هبت‌الله – قرار دارد. گفته می‌شود که در عمل، کنترل رسانه‌ها به این دو نهاد افراطی‌تر واگذار می‌شود و دست وزارت اطلاعات و فرهنگ از این ماموریتش عملا کوتاه می‌شود. گفته می‌شود که قرار است این دو نهاد در این مورد مستقیماً به ملا هبت‌الله گزارش بدهند.

قبلاً شبکه تحلیلگران افغانستان در گزارشی که درباره وضعیت رسانه‌‌های افغانستان در دوران طالبان منتشر کرد، مدعی شده ‌بود که «رقابت نرمی میان وزارت اطلاعات و فرهنگ و دیگر ادارات دولتی، مخصوصاً ریاست استخبارات طالبان بر روی کنترل رسانه‌ها در حال ظهور است.» به نظر می‌رسد که این رقابت نرم، حالا جدی‌تر شده است.

به گزارش روزنامه 8 صبح ، منابع همچنان می‌گویند که سرپرست وزارت خارجه طالبان در حال رفتن به حاشیه است. متقی پس از سقوط دولت سابق به رهبری طالبان وعده داده‌ بود که جهان طالبان را در ظرف شش ماه به رسمیت خواهد شناخت و او از عهده این مهم بر‌می‌آید؛ اما با توجه به تعلل جهان در به رسمیت شناسی طالبان، او تحت فشار قرار گرفته و در حال رفتن به حاشیه است. در مورد جایگزینی او چیزی هنوز گفته نشده است.

به نظر می‌رسد که سه تغییر ۱٫ جا‌به‌جایی چهره‌های نزدیک به ملا هبت‌الله؛ ۲٫ حضور قوی‌تر ادارات نزدیک به ملا هبت‌الله؛ و ۳٫ دخالت مستقیم او در اموری که به‌طور سنتی رهبر از آن اجتناب می‌کند، نشان از تلاش رهبری طالبان برای تثبیت جایگاهش در رقابت میان جناح‌های طالبان برای کسب قدرت دارد.