کلید گم‌شده برون‌رفت از بحران عراق کجاست؟

سیدعماد حسینی- سیدعمار حکیم که یکی از اولین طرف‌های خارج شده از تلاش‌های تشکیل کابینه در عراق بعد از اعلام نتایج جنجالی آن بود، چند روزی است مجدداً به صحنه بازگشته و خواستار همسویی برای صدور سند سازندگی راهبردی کشور برای خروج از بحران خلاء سیاسی شده است.

در اینکه این سند چه تفسیری می‌تواند داشته باشد و تا چه حد برای برون‌رفت از شرایط پساانتخابات راهگشاست بین صاحبنظران اختلاف نظرهایی وجود دارد اما صرف این اعلام و تاکید مجدد این شخصیت عراقی در خطبه‌های نماز عید که در میان سکوت و حتی خلاء شکل‌گرفته در نبود پیشرانی جهت خروج از این شرایط (به جز اعلام حزب دموکرات کردستان برای ورود به مذاکره با جریان‌های شیعی) انجام شده به نحوی بازگشت سیر دایره‌ای بحران به نقطه صفر آن را حکایت می‌کند.

به اعتقاد کارشناسان، طرف‌های بسیاری از آمریکا و کشورهای غربی گرفته تا مثلث عربستان سعودی، امارات متحده عربی و ترکیه، همگی با ادامه خلاء حاکمیتی در عراق مشکلی احساس نمی‌کنند.

به گفته این کارشناسان، برای این دسته از کشورها، عراق حتی اگر برای چندین سال هم در چنین وضعیتی باقی بماند نه تنها مشکلی برایشان ندارد بلکه منافع آنها نیز در به وجود آمدن چنین شرایطی بهتر تحقق پیدا می‌کند.

برای کشورهای غربی و حتی چین استفاده حداکثری از نفت عراق که این روزها به صدر صادرکنندگان نفت نزدیک می‌شود، مهم‌‌ترین مساله است و نبود حاکمیت در این کشور به هر شکل می‌تواند زمینه انتقال نفت خارج از چارچوب و قاعده توافقنامه‌های بین‌المللی چه در بعد حجم و چه در بخش قیمت را برای آنها فراهم کند.

این در حالی است که نبود دولتی قدرتمند در بغداد برای مثلث ریاض، ابوظبی و آنکارا نیز نویدبخش ادامه آزادی عمل برای پیشبرد طرح‌های خود در ابعاد اقتصادی، سیاسی و حتی امنیتی در عراق است.

در خوشبینانه‌‌ترین شرایط موجود می‌توان گفت، کلید حل بحران عراق در محلی به شدت تاریک گم شده است و بسیاری از طرف‌ها نیز به دنبال پا گذاشتن روی آن هستند، تا یافتن آن به درازا بکشد و اگر مردم عراق در وهله اول و بعد از آن جریان‌های عراقی در صورت حسن نیت و خروج از پوسته سخت تبعیت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، بخواهند از این شرایط خارج شوند باید به دنبال نقطه محور و همسوساز برای خود باشند تا از آن به عنوان بستر هم‌افزایی جهت نیل به دولت واقعی استفاده کنند، چرا که در غیر این صورت باز هم چیزی عاید حال و آینده عراق نخواهد شد.