فصل مشترک خالقان ادبیات

علی ربیعی، در یادداشتی به مناسبت روز سعدی نوشت: با آزادگان تهیدست، در میان تاراج خزان همراه با  ناله‌های مرغ سحر، زندگی نیست به جز عشق

سالهاست یکی از عادتهای روزانه‌ام، دیدن تقویم و مناسبت‌های روز است. این روزها، ناخودآگاه، کسرکردن تاریخ تولد و وفات افراد  و یاد مرگ به بقیه عادات روزانه‌ام افزوده شده است. این محاسبه باقی احتمالی عمر و فرصتهای نهفته در آن و شیوه نگاه به زندگی را دوست دارم. انگار اول اردیبهشت تجمیعی از تولد و مرگ بزرگترین خالقان شعر و ادبیات فارسی (سعدی، اقبال لاهوری، ملک الشعرا بهار و سهراب سپهری) است که پیشینیان ما ایرانیان با آنها زیسته و تا قرنها بعد از ما نیز با آن خواهند زیست. امروز، مصادف با سالروز تولد سعدی علیه‌الرحمه است. سعدی از عرفا و شاعران انسان‌گرایی است که در تمامی مضامین بوستان و گلستانش، عرفان و انسانی زیستن و اخلاق موج می‌زند. به سرو گفت کسی، میوه‌ای نمی‌آری؟جواب داد: آزادگان تهیدستند.

«اقبال لاهوری» شاعر آزادگی و عدالت، بی‌اختیار مرا به یاد عشق او به بیداری انسانها در این شعر می‌اندازد که یکی از سرودهای مشهور پیش از انقلاب بود: ای غنچه خوابیده، چو نرگس نگران خیز/کاشانه ما رفته به تاراج خزان خیز...سالمرگ بهار هم امروز است. ملک‌الشعرا بهار، روزنامه‌نگار و شاعر آزادی است که نسل‌های پیاپی، سالها با "مرغ سحر"ش ناله سر داده و خاطره ساخته‌اند.

سهراب سپهری جستجوگری تنها  که در پی کمال با "مرگ رنگ" آغاز کرد، محجوب و اخلاقی زیست و نه تنها با کلمات بلکه حتی با قلم‌مو نقش‌گر لحظاتی از زیبایی‌های زندگی شد.

زندگی نیست بجز نم نم باران بهار

زندگی نیست بجز دیدن یار

زندگی نیست بجز عشق

بجز حرف محبت به کسی

شاید بتوان فصل مشترک خالقان ادبیات و ارزشهای فرهنگی فارسی‌زبان را در توجه به زیست انسان‌گرایانه همراه با مدارا، تساهل، اخلاق مداری، تزویرزدایی، آزادی‌خواهی و در کنار همه اینها  توجه به جلوه‌های زیبای زندگی جستجو کرد.