روابط ایران با غرب به سطح بی‌سابقه‌ای از تنش رسیده است

رحمن قهرمان پور، تحلیلگر مسائل بین الملل گفت: طبیعتابه نتیجه نرسیدن مذاکرات احیای برجام در اواخر سال 1400 و اوایل سال 1401 را می توان نقطه عطف در عرصه سیاست خارجی ایران قلمداد کرد.

به گزارش اکوایران، این تحلیلگر، درحالیکه اواخر سال 1400 اعلام شد که تقریبا همه چیز تمام شده و توافق در یک قدمی امضای طرفین قرار دارد، در ابتدای سال 1401 زمزمه‌های شکست احیای برجام علنی‌تر شد. طبیعتا این مساله در برداشت طرف های غربی از دولت جدید و سیاسی ایران خیلی مهم بود؛ یعنی آنها به این جمع‌بندی رسیدند که ایران انگیزه‌ی لازم را برای احیای برجام را ندارد؛ این گزاره در کنار دو گزاره دیگر نوعی بدبینی در غرب نسبت به ایران ایجاد کرد و فضا را به سمت رادیکال شدن پیش برد.

قهرمانپور در پاسخ به سوالی در باب دو متغیر دیگری که به باور او نقطه عطفی در سیاست خارجی ایران رقم زدند نیز گفت که رسانه ای شدن خبر ادعایی فروش پهپادهای ایرانی به روسیه در کنار ناآرامی ها در ایران هر دو روند معکوسی را رقم زده و فضا را ملتهب تر کردند. این تحلیلگر روابط بین الملل در ادامه خاطر نشان کرد: جنگ در اوکراین برای اروپا مساله مهم و حیاتی بوده و هست از همین رو با رسانه ای شدن این خبر ادعایی در ماه آگوست شکاف ها و تنش ها میان ایران و اروپا افزایش یافت و موجب شد تا کشورهای اروپایی در واکنش به فعل تهران،از گروه‌های اپوزیسیون ایرانی حمایت کرده، فعالیت های تجاری حداقلی شان با ایران را کاهش داده و نقش میانجیگری برای احیای توافق هسته ای را کنار بگذارند.در همین بازه زمانی تحلیل نخست غربی‌ها مبنی بر این که ایران خواهان توافق با غرب نیست؛ بلکه به دنبال خرید زمان هست نیز تقویت شد.

قهرمانپور در ادامه افزود که آغاز ناآرامی ها در ایران مکمل دو تحول پیشین بود و غربی‌ها را به این جمع‌بندی رساند که کمک به ایران بی نتیجه است. موضع گیری ویلیام برنز و سایر مقامات اروپایی نشان از میزان بدبینی غرب نسبت به ایران و فضای پرتنش حاکم میان طرفین دارد.

تحولات در عرصه سیاست خارجی ایران را نمی توان به تلاش ها برای توافقی که فعلا حاصل نشده، تقلیل داد؛ هرچند این مقوله خود هم معلول متغیرهای دیگر بوده و هم علت. با این همه در سطح منطقه و اواخر سالی که گذشت، احیای روابط دیپلماتیک میان ایران و عربستان پایان احتمالی برجام را تحت شعاع قرار داد و به گمانه زنی ها درباره آینده روابط دو بازیگر و منطقه دامن زد. برخی از این توافق تحت عنوان «عصری تازه در خاورمیانه» یاد کردند و گروهی دیگر با نگاهی محتاطانه و لحاظ کردن مولفه های منطقه ای بر این باورند که برای پرداختن به زوایای این رابطه باید در انتظار زمان بود.

قهرمانپور باور دیگری دارد او در این باره گفت که موانع پیش روی روابط ایران و عربستان بسیار است بالاخص آن که ایران برخلاف ترکیه که چالش ها و اختلاف هایش را با عربستان و امارات به تنهایی حل کرد، در پایان دادن به تنش ها با ریاض از حمایت های عراق و عمان برخوردار بود و در نهایت این توافق  فارغ از  دو سال مذاکره‌ دوجانبه با میانجیگری پکن حاصل شد.

قهرمانپور در ادامه تاکید کرد که وزن توافق ایران و عربستان کمتر از وزن تحولات دیگری است که بدان اشاره شد. بالاخص به واسطه افزایش رقابت ها و در عین حال چالش های منطقه ای؛ چالش هایی که موجب شده تا بازیگران خاورمیانه بیش از همه نگاهی تاکتیکی داشته باشند.

این تحلیلگر مسائل بین الملل در پایان خاطر نشان کرد که روابط ایران با غرب به سطح بی‌سابقه‌ای از تنش رسیده، برداشت‌ها در غرب نسبت به ایران تغییر کرده و همین تغییر در صورت تداوم وضع موجود از داخل اندیشکده ها به سطح تصمیم‌گیران هم خواهد رسید؛ یعنی ما شاهد اقدام عملی در سطح سیاستگذاران خواهیم بود. لذا روند فعلی روند نگران‌کننده‌ای هست.