دورخیز مروان برغوثی برای ریاست تشکیلات خودگردان فلسطین

سید عماد حسینی- وقتی در سال ۲۰۰۲ مروان برغوثی در جریان عملیات دیوار بازدارنده اسرائیل دستگیر شد، کمتر کسی تصور می‌کرد او از این عملیات جان سالم به در برد و زنده دستگیر شود.

اما برخلاف این تصور، او حین دستگیری کشته نشد، تا بدین ترتیب ۲۰ سال گذشته را در زندان‌های رژیم اسرائیل پشت سر بگذارد.

در این بین این روزها اخبار زیادی درباره زمینه‌سازی برای حضور او در رأس هرم تشکیلات خودگردان منتشر می‌شود.

خبرها حتی در رسانه‌های عبری‌زبان هم بازتاب پیدا کرد و روزنامه هاارتص اخیراً نوشت، فدوی البرغوثی همسر مروان چند ماهی است در دفاتر رهبران کشورها و شخصیت‌های معروف سیاسی عربی و غربی حضور می‌یابد و از آنها می‌خواهد به او در فراهم کردن زمینه آزادی شوهرش و به دست گرفتن قدرت در تشکیلات خودگردان کمک کنند.

آخرین این تلاش‌ها دیدار وی با ایمن الصفدی وزیر خارجه اردن بود که در رسانه‌های این کشور نیز بازتاب پیدا کرد و اعلام شد فدوی البرغوثی نامه‌ای را از طریق او برای عبدالله دوم پادشاه اردن ارسال و در آن به مساله جانشینی مروان به جای عباس اشاره کرده است.

بر تلاش همسری برای نجات شوهرش آن هم از چهار بار زندان ابد، هیچ خرده‌ای نمی‌توان گرفت، چنان‌که انتظار می‌رفت طی بیش از ۲۰ سال گذشته نیز او چنین کاری را انجام بدهد؛ اما پرسش اینجاست که آیا او طی دو دهه گذشته دست به چنین کاری نزده بود؟ اگر نزده چرا و اگر زده به چه دلیل فقط این بار این دیدارها و ملاقات‌ها رسانه‌ای می‌شوند؟

همچنین این امر چه ارتباطی با اعلام و تاکید کارشناسان اسرائیلی مبنی بر مرگ مغزی تشکیلات خودگردان و نیاز مبرم اسرائیل به ساختاری فلسطینی برای کنترل مبارزات آنها به ویژه در کرانه باختری دارد؟

و پرسش مهم‌تر اینکه، آیا این هیاهو برای خارج کردن دبیر کل سابق جنبش آزادی‌بخش فلسطین و نشستن او بر صندلی محمود عباس در ریاست تشکیلات خودگردان ارتباطی به تلاش‌های آمریکا در راستای تکمیل حلقه مفقوده روند سازش بین ریاض و تل‌آویو دارد؟

به گمان برخی از کارشناسان، سناریوی آخر می‌تواند تا حدود زیادی به واقعیت نزدیک باشد.

به اعتراف بسیای از تحلیلگران، امروز چالش‌های پیش‌آمده از جانب محمد بن سلمان در برابر سازش با اسرائیل بیش از آنکه برای شاهزاده سعودی جنبه تحقق منافع امنیتی ملی و منطقه‌ای داشته باشند، اکثراً تبلیغاتی و رسانه‌ای هستند، تا بتواند از این چالش‌ها بیشترین بهره را به منظور تثبیت قدرت خود در تاج و تخت سعودی ببرد.

بارها مفسران مسائل سیاسی جهانی تاکید کرده‌اند که مثلث بایدن-بن سلمان-نتانیاهو هر یک به دلیل شرایط خاص خود نیازمند منفجر کردن یک بمب تبلیغاتی هستند تا از زیر فشار خارج شوند یا طرف مقابل و رقبا را تحت فشار قرار دهند.

حال این مثلثِ به شدت نیازمند این انفجار، بمبی به بزرگی مروان البرغوثی در اختیار دارند که می‌تواند هم به دغدغه‌های امنیتی اسرائیل در قبضه کردن قدرت تشکیلات خودگردان بعد از ناکامی محمود عباس در این امر پاسخ دهد، هم دستاورد بزرگی برای محمد بن سلمان برای توجیه تحقق صلح با اسرائیل باشد و هم در پایان این فرایند و سازش تل‌آویو-ریاض امتیازی برای جو بایدن در دور آتی انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت شود.

در این چارچوب اگر در آستانه به ثمر رسیدن چانه‌زنی‌های سعودی-اسرائیلی شاهد حضور فدوی البرغوثی در کاخ سلطنتی عربستان و دیدارش با محمد بن سلمان باشیم، نباید چندان تعجب‌برانگیز باشد؛ دیداری که پیرو آن دستوری از بن سلمان برای قرار دادن آزادی برغوثی در صدر لیست شروط سازش عربستان صادر شد و صدالبته با کش‌و‌قوس‌های تبلیغاتی و نقش‌آفرینی چند پایتخت غربی در سایه تمرکز کامل رسانه‌های جهانی و منطقه‌ای، برغوثی به طرز قهرمانانه‌ای از زندان اسرائیل آزاد شد و راه خود را برای به دست گرفتن قدرت از محمود عباس (چه به طور مسالمت‌آمیز و چه به واسطه فشار هواداران فتح و سازمان آزادی‌بخش فلسطین) به سوی رام‌الله باز خواهد کرد.

تا این بار علاوه بر فدوی البرغوثی، جو بایدن، بنیامین نتانیاهو و محمد بن سلمان هم بعد از مدت‌ها با خیالی آسوده سر بر بالین بگذارند، گرچه هنوز کسی از نظر دقیقِ این مبارز فلسطینی در خصوص این معادله اطلاع موثقی ندارد.