بیانیه وزارت خارجه درباره حقآبه هیرمند + متن بیانیه

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (جمعه) ۲۹ اردیبهشت ماه در خصوص حق‌آبه هیرمند بیانیه‌ای را صادر کرد.

روز گذشته و در پی سفر سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور به استان سیستان و بلوچستان و تأکید وی بر تامین حق‌آبه ایران از هیرمند شاهد اظهاراتی نادرست و متناقض از سوی هیأت حاکمه سرپرستی افغانستا و صدور بیانیه‌ای در این خصوص بودیم.

در همین راستا وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز در بیانیه‌ای که در این زمینه منتشر کرده، که در ادامه می آید:

• در روز گذشته شاهد صدور بیانیه‌ای از سوی هیأت حاکمه افغانستان بودیم. اعلامیه مورخ ۲۸ اردیبهشت۱۴۰۲ طرف افغانستانی  درباره حق‌آبه هیرمند حاوی مطالب متناقض و نادرست بوده و وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران آن را قویا رد می‌‌کند.
• چچمعاهده بین ایران و افغانستان راجع به آب رود هیرمند مورخ ۲۲ اسفند۱۳۵۱ به طور صریح و بدون هیچ ابهامی، حق‌آبه طرف  ایرانی از رودخانه هیرمند را تعیین کرده است. این حق‌آبه، حقی قانونی، عینی و معین است و افغانستان متعهد است حق‌آبه مزبور را تامین کند و بر اساس ماده ۵ معاهده اقدامی نکند که ایران  از حق‌آبه خود بعضا یا کلا محروم شود.
• حاکمان افغانستان در یک سال و نیم گذشته، اگرچه بارها بر پایبندی به تعهدات خود طبق معاهده تاکید کرده‌اند، اما در عمل، تعهدات ناشی از معاهده را اجرا نکرده و در رهاسازی و تامین حق‌آبه ایران، همکاری لازم را به عمل نیاورده و حق‌آبه قانونی ایران را تحویل نداده‌اند.
• اظهارات متعدد برای عدم تحویل حق‌آبه قانونی جمهوری اسلامی ایران از جمله طرح موضوع خشکسالی و کم شدن آب در هیرمند، مستلزم بررسی‌های کارشناسی، وفق مفاد معاهده  بوده و تاکنون توسط کارشناسان جمهوری اسلامی ایران راستی آزمایی نشده است، لذا  اتخاذ چنین مواضعی، غیرحقوقی و غیرقابل قبول است.
• تا زمانی که به کارشناسان جمهوری اسلامی ایران اجازه داده نشود که طبق معاهده هیرمند به خصوص ماده ۵ پروتکل شماره یک آن معاهده، از مسیر و بالادست هیرمند بازدید کنند، هرگونه اظهار نظر در خصوص کاهش آب هیرمند پذیرفته نیست.
• در بیانیه فوق عنوان شده است: جمهوری اسلامی ایران  همواره بر همکاری‌های فنی و مطالعاتی از طریق کمیساران آب دو طرف تاکید کرده و خواستار بررسی دقیق وضعیت آب هیرمند و تامین حق‌آبه طرف ایرانی وفق معاهده بوده است.
• تداوم آبگیری بند انحرافی کمالخان و انحراف مسیر طبیعی رودخانه هیرمند و بر هم زدن شرایط رودخانه و همچنین عدم همکاری مقامات افغانستان در تعیین محل‌های تحویل حق‌آبه و نصب سامانه های فنی مربوط به سنجش میزان آب، نقض صریح مواد ۳، ۵ و ۶ معاهده هیرمند بوده و نمی‌توان با صدور بیانیه های سیاسی، توجیهی برای آن یافت.
• جمهوری اسلامی ایران با حسن نیت و در پرتو اصل حسن همجواری در طول یک سال و نیم گذشته درباره موضوعات مختلف در روابط بین دو کشور از جمله درباره اجرای معاهده هیرمند و تامین حق‌آبه با مقامات افغانستان مذاکره و گفت‌وگو کرده است. مذاکرات و گفت‌وگوها تاکنون در فضای دوستانه و با پایبندی به اصل حسن همجواری مطرح و پیگیری و تلاش شده تا همه موضوعات از جمله مسئله حق‌آبه بر مبنای شرایط و منافع طرفین حل و فصل شود.
• اظهارات و مواضع مقامات  جمهوری اسلامی ایران درباره حق‌آبه هیرمند، کاملا قانونی و بر مبنای معاهده هیرمند و شرایط حاکم بر رودخانه و مبتنی بر اظهارنظرهای کارشناسی و فنی مطرح شده و همواره معطوف به احترام به اصل حسن همجواری و رعایت حقوق همسایگی بوده است.
• عدم اجرای معاهده و عدم تامین حق‌آبه هیرمند از سوی افغانستان و صدور بیانیه‌های سیاسی بدون اقدام عملی، به هیچ وجه قابل قبول نیست و جمهوری اسلامی ایران حقوق خود را برای اتخاذ تدابیر لازم محفوظ دانسته و بر مسؤولیت کامل افغانستان در این خصوص تأکید دارد.