مردم در ترکیه، یمن و عراق درباره ولادیمیر پوتین چه می‌گویند؟

بر اساس آخرین نظرسنجی " المانیتور" و " پرمیس دیتا "  (Premise Data )که روز پنجشنبه همزمان با گذشت یک سال از حمله روسیه به اوکراین منتشر شد، تصویر روسیه در ترکیه، یمن و عراق در نتیجه این جنگ آسیب جدی دیده‌است.

این نظرسنجی نشان می دهد که مشکلات زنجیره تامین و قطع صادرات گندم روسیه و اوکراین به شدت بر منطقه به ویژه مصر که 80 درصد غلات خود را قبل از درگیری از روسیه و اوکراین دریافت می کرد، تأثیر گذاشته است.

نظرسنجی انجام شده در ترکیه، یمن و عراق نکته هایی را در مورد پیامدهای جنگ در منطقه خاورمیانه و تغییر تصورات نسبت به کرملین حتی در مصر که متحد تاریخی مسکو محسوب می‌شد،  نشان می‌دهد. این نظرسنجی از 4435 پاسخ دهنده بین 15 دسامبر 2022 تا 10 ژانویه 2023 در پنج کشور مصر، ترکیه، عراق، تونس و یمن انجام شد.

در ترکیه، عراق و یمن، نگاه به روسیه بیشتر منفی است تا مثبت. در ترکیه، 39 درصد از مردم نقش روسیه را منفی و 30 درصد مثبت ارزیابی کردند. در عراق 29 درصد نظرات منفی و 25 درصد مثبت و در یمن 35 درصد نظرات منفی و 13 درصد مثبت بود.

در مقابل، پاسخ دهندگان در مصر و تونس نگاه نسبتا مثبتی نسبت به روسیه نشان دادند. در مصر، 36 درصد از مردم نقش روسیه را مثبت و 23 درصد منفی ارزیابی کردند. در تونس نتیجه نظرسنجی، 29 به 14 به نفع روسیه بود. اما متداول ترین پاسخ در هر کشور ابراز بی طرفی بود.  30 درصد در ترکیه، بیش از 40 درصد در مصر و عراق و بیش از 50 درصد در تونس و یمن نسبت به این ماجرا ابراز بی طرفی کردند.

عوامل متعددی می تواند بر افکار عمومی در مورد روسیه تأثیر بگذارد. تهاجم روسیه به اوکراین واردات گندم مصر از هر دو کشور را به شدت مختل کرد. علاوه بر این، مصر نیز تورم بالایی را در رابطه با شوک های زنجیره تامین ناشی از جنگ تجربه می کند. افزایش قیمت ها به ویژه به مصریان کم درآمد آسیب می رساند.

روابط رسمی بین مصر و روسیه تحت تأثیر جنگ قرار نگرفته است. سامح شکری، وزیر امور خارجه مصر ماه گذشته از مسکو بازدید کرد و مسکو روابط دفاعی قوی را با قاهره حفظ کرده است. به عنوان مثال، مصر در سال 2017 هلیکوپترهای تهاجمی Ka-52 را از روسیه دریافت کرد. مصر و روسیه نیز هر دو از ژنرال خلیفه حفتر در جنگ داخلی لیبی حمایت کردند. روسیه سال هاست که برای تقویت قدرت نرم خود در سراسر جهان عرب تلاش می کند. این شامل رسانه های دولتی روسیه نیز می شود که محتوای عربی زبان تولید می‌کنند.

«اتکای بیش از حد به پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی برای پخش اخبار ، مسکو را قادر می‌سازد تا به میلیون‌ها نفر دسترسی پیدا کند. در گزارش سال 2022 مؤسسه خاورمیانه مستقر در واشنگتن آمده است: RT و Sputnik Arabic به طور قابل توجهی محتوای بیشتری در توییتر نسبت به BBC عربی یا الجزیره تولید می کنند.

روسیه چندان در عراق یا یمن فعال نیست، اما شرکت انرژی روسی "روسنفت" سرمایه گذاری زیادی در عراق کرده است. تونس نیز تحت تأثیر جنگ اوکراین قرار گرفته است. بحران غذایی تونس بدون کمک بین المللی بدتر خواهد شد.

ترکیه و روسیه روابط پیچیده ای دارند. این دو کشور سال‌ها در دو طرف جنگ داخلی سوریه قرار داشتند، اگرچه ترکیه اخیراً نسبت به متحد روسیه، بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه رفتار گرم‌تری پیدا کرده‌است. دلیل این نزدیکی تا حد زیادی این است که اسد بیشتر کشور را با کمک روسیه بازپس گرفته است. ترکیه سیستم دفاع موشکی اس-400 روسیه را در سال 2017 با وجود مخالفت شدید ایالات متحده خریداری کرد.

تعداد زیادی از گردشگران روسی نیز از ترکیه دیدن می کنند. حدود 2.1 میلیون روس بین ژانویه تا جولای سال گذشته از ترکیه بازدید کردند که این کشور را در رتبه دوم توریست های خارجی در ترکیه قرار داد.

اما نگاه افکار عمومی سایر کشورها به چین و امریکا چگونه است؟ مردم دیدگاه‌های متفاوتی را نسبت به ایالات متحده و چین ابراز کردند. در مصر، 33 درصد گفتند که ایالات متحده نقش مثبتی در این کشور ایفا می کند، در مقایسه با 45 درصد در عراق، 47 درصد در تونس، و تنها 18 درصد و 19 درصد در ترکیه و یمن .

ایالات متحده به شدت در این منطقه درگیر است و این باعث می شود که دیدگاه های متفاوتی نسبت به او وجود داشته باشد. ایالات متحده از عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر، با وجود نقض گسترده حقوق بشر در دوران حکومت او حمایت می کند. دموکرات‌ها مرتباً جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا را تحت فشار قرار می‌دهند تا سیسی را در این مورد بیشتر تحت فشار قرار دهد.

تبعات تهاجم آمریکا به عراق در سال 2003 نیز با توجه به تداوم بی ثباتی سیاسی در عراق همچنان دردسرآفرین است.  ایالات متحده همچنین به حمایت نظامی از عربستان سعودی ادامه می دهد. در ترکیه، افکار عمومی نسبت به ایالات متحده تحت تأثیر حمایت واشنگتن از نیروهای کرد در همسایگی سوریه قرار گرفته است. ترکیه یگان‌های مدافع خلق (YPG) را که تحت حمایت ایالات متحده است، امتداد حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) می‌داند. پ.ک.ک به دلیل سابقه حملاتش در این کشور از شهرت خوبی برخوردار نیست.

چین نیز مانند روسیه به دنبال روابط بهتر با خاورمیانه است و به ویژه از نظر اقتصادی به مصر علاقه مند است و یکی از سرمایه گذار اصلی در این کشور است.

چه کسی در جنگ اوکراین مقصر است؟ مردم پاسخ‌های متفاوتی به این پرسش دادند هرچند که بخش بیشتری از آنها روسیه را بیش از ایالات متحده مقصر آغاز جنگ می‌دانند. در مصر، 31 درصد از مردم روسیه را مقصر جنگ می دانند، در حالی که 21 درصد آمریکا و 10 درصد اوکراین را مقصر می دانند. در ترکیه 41 درصد روسیه و 25 درصد آمریکا را مقصر دانستند. در عراق، 32 درصد روسیه و تنها 14 درصد آمریکا را مقصر دانستند.

این نظرسنجی همچنین جزئیاتی را در مورد چگونگی درک روابط روسیه با کشورهای خاورمیانه ارائه کرد. در این نظرسنجی از مردم منطقه خواسته شد تا مشخص کنند که سهم اصلی روسیه در کشورشان چیست. در مصر بیشترین نتیجه مربوط به مواد غذایی با 29 درصد بوده است و پس از آن امنیت و دفاع با 22 درصد قرار گرفت. در ترکیه، سهم در عرضه مواد غذایی با 32 درصد اول شد. در تونس نیز سهم در عرضه مواد غذایی با 21 درصد در رتبه اول قرار گرفت. سهم روسیه در حوزه های آموزش، بهداشت و زیرساخت ها عمدتاً در هر کدام از این کشورها زیر 10 درصد بود.