امارات نگران نفوذ ایران در افغانستان است

امارات متحده عربی با تعامل محتاطانه و عمل‌گرایانه با امارت اسلامی افغانستان انعطاف‌پذیری‌ای را نشان داده است که می‌تواند به‌طور موثر منافع بلندمدت این کشور حاشیه خلیج‌فارس را پیش ببرد.

به گزارش روزنامه هم میهن از موسسه خاورمیانه، در سال 2019، محمد بن‌زاید، ولیعهد وقت ابوظبی به مقامات دولت ترامپ گفته بود که خروج ایالات متحده از افغانستان «افراد عقب‌مانده و ریش‌دار» را به قدرت بازمی‌گرداند. بنابراین، او از تضعیف موقعیت مذاکره طالبان با استخدام مزدورانی برای ترور رهبران آنها حمایت کرد. مواضع ضدطالبان به امارات متحده عربی کمک کرد تا خود را به‌عنوان یک کشور عربی میانه‌رو نشان دهد که در سراسر جهان اسلام از مدارا حمایت می‌کند.

با این حال، واقعیت ظریف‌تری وجود داشت. برای چندین دهه، شبکه حقانی، از جناح‌های تندرو در طالبان، از شرکت‌های صوری و مهاجران افغان برای جذب نیرو و پولشویی از طریق امارات استفاده می‌کرد. فشار ایالات متحده در سال 2014 چنین اقداماتی را زیرزمینی کرد، اما این اقدامات همچنان ادامه یافت.

امارات‌متحده عربی همچنین زمانی که تیم ترامپ برای پایان دادن به جنگ افغانستان تلاش می‌کرد، خود را به‌عنوان یک واسطه دیپلماتیک مفید معرفی کرد که در آن زمان توسط ایالات‌متحده پذیرفته شد. دیدار زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان در دسامبر 2018 با یک هیئت طالبان همراه با مقامات اماراتی، عربستانی و پاکستانی در ابوظبی انجام شد.

از ماه اوت 2021، امارات‌متحده عربی با این واقعیت که امارت اسلامی تنها دولت بالفعل در افغانستان است مبارزه کرده است. ابوظبی این وضعیت را فرصتی برای تقویت جایگاه خود به‌عنوان یک شریک ارزشمند برای قدرت‌های غربی و نشان دادن اعتبار بشردوستانه خود می‌نگریسته است. کمک امارات در تخلیه دیپلمات‌های خارجی و 28 هزار شهروند افغان در زمان تسلط طالبان و تحویل مواد غذایی و امدادی ابوظبی به افغانستان بر این امر تأکید دارد. از نظر سیاسی، موضوع ظریف‌تر است.

از یک‌سو، امارات‌متحده عربی، رئیس‌جمهور مخلوع اشرف غنی را در خاک خود پذیرفت. از سوی دیگر، ابوظبی در ابتدا وقتی به تسلط طالبان بر افغانستان اشاره می‌کرد از عبارت «برادران ما» در افغانستان استفاده می‌کرد. به گفته طالبان، ابوظبی، غنی و سایر اعضای دولت مخلوعش را از مشارکت در فعالیت‌های سیاسی در خاک امارات منع کرده است. به موازات این اقدامات، امارات ضمن ستایش برخی از تعهدات اعلام‌شده از سوی طالبان مبنی بر میانه‌روی، از محکومیت نقض حقوق زنان توسط طالبان ابایی نداشت.

سه ماه پس از روی کار آمدن طالبان در افغانستان، این گروه گفت‌وگوهایی با مقامات اماراتی آغاز کرد تا این کشور مدیریت فرودگاه بین‌المللی کابل را برعهده بگیرد. با این حال، کابل در اوایل سال 2022 یک قرارداد امنیتی مقدماتی در خصوص این فرودگاه با ترکیه و قطر منعقد کرد. در ماه مه سال 2022، اختلافات طالبان با آنکارا و دوحه منجر به امضای قرارداد طالبان با شرکت GAAC Solutions وابسته به دولت امارات‌متحده عربی برای مدیریت فرودگاه‌های هرات، کابل و قندهار شد. سومین و آخرین قرارداد در سپتامبر 2022 پس از سفر مخفیانه ملا عبدالغنی برادر، معاون نخست‌وزیر طالبان به ابوظبی نهایی شد. در 5 دسامبر، ملایعقوب، سرپرست وزارت دفاع طالبان به امارات‌متحده عربی رفت تا با بن‌زاید درباره فرصت‌های تقویت روابط ابوظبی و کابل گفت‌وگو کند.

با توجه به اینکه طالبان در نگاه جهانی یک دولت یاغی به‌شمار می‌‌رود، تردید وجود دارد که ابوظبی در کوتاه‌مدت طالبان را به‌رسمیت بشناسد. هرچند امارات‌متحده عربی یکی از سه کشوری بود که در دوره 2001-1996 طالبان را به‌رسمیت شناخت، با این وجود، امارات‌متحده عربی تا حدودی این کار را کرده است؛ آن‌هم به‌گونه‌ای که به پیشبرد منافع امارات در نسبت روابط با آمریکا، مفید باشد. افغانستان در رقابت بین قدرت‌های بزرگ و قدرت‌های کوچک‌تر منطقه‌ای بیش از پیش در حال تبدیل شدن به نقطه‌عطف است.

امارات متحده عربی نگران این است که قطر خود را به‌عنوان یک ضرورت فزاینده برای غرب در مقابل افغانستان تبدیل کند بنابراین نمی‌خواهد فرصت‌ها را برای استفاده از وضعیت کنونی افغانستان به نفع ابوظبی از دست بدهد.

در عین حال، در ابوظبی درباره توانایی بالقوه ایران برای به‌دست آوردن نفوذ در افغانستان نگرانی‌هایی وجود دارد. بنابراین، با وجود تمام چالش‌ها در خصوص طالبان، ابوظبی احتمالاً به‌دنبال یک استراتژی بلندمدت در قبال حاکمان اسلام‌گرای کابل براساس تعامل دقیق در طول سال 2023 و پس از آن خواهد بود. ارزیابی امارات متحده عربی این است که هزینه‌های انجام ندادن این کار بسیار زیاد است.