نگاه تردیدآمیز اروپا به نخستین سفر بایدن

اعتمادآنلاین| دونالد ترامپ، رییس‌جمهور پیشین امریکا 4 سال پیش در اولین سفر خود به اروپا، رهبران اروپایی را با حقیقتی تازه و شوکه‌کننده مواجه کرد:«محافظه‌کاران امریکایی دیگر تمایلی به پیشبرد اهداف و تامین منافع ایالات متحده از طریق همکاری با متحدان اروپایی و پیمان‌های بین‌المللی نظیر ناتو ندارند.» ترامپ در این سفر پیمان ناتو را پیمانی «منسوخ» خواند وگفت که امریکا دیگر حاضر نیست امنیت کشورهایی که سهم‌شان را نمی‌پردازند، تامین کند. حالا در حالی که جو بایدن، رییس‌جمهور ایالات متحده در آستانه اولین سفر اروپایی خود قرار دارد، رسانه‌ها گزارش داده‌اند که رهبران اروپایی به ‌رغم حمایت‌های چندباره بایدن از چندجانبه‌گرایی و همکاری با متحدان غربی، نگرانی‌های زیادی پیرامون این سفر دارند.

به گزارش روزنامه اعتماد، بایدن تاکنون بارها از اروپا به عنوان یک متحد کلیدی برای ایالات متحده یاد کرده و ناتو را عنصری ضروری در تامین امنیت جهان خوانده با این وجود،کارشناسان معتقدند تاثیر اقدامات یک‌جانبه‌گرایانه ترامپ و پیش‌بینی‌ناپذیر بودن او به حدی شدید بوده که ترومای آن همچنان در اذهان رهبران اروپایی باقی است و اغلب آنها احساس خوبی به سفر رییس‌جمهور کنونی امریکا ندارند.

روزا بلفور، مدیر اجرایی اندیشکده کارنگی در اروپا در این باره می‌نویسد:«نباید تاثیر سال‌های ریاست‌جمهوری ترامپ و شوکی که در این سال‌ها به اتحادیه اروپا وارد شد رادست‌کم گرفت.» به نوشته او «کابوس بازگشت ترامپ همچنان بر ذهن اروپایی‌ها سایه افکنده و همین موضوع باعث شده آنها در پذیرش درخواست‌های واشنگتن و همکاری با ایالات متحده در برخی موضوعات خاص محتاط‌تر عمل کنند.»

نیویورک‌تایمز در توصیف وضعیت کنونی نوشته است که اختلاف‌نظرهایی اساسی و تنش‌زا میان امریکای بایدن و اروپایی‌ها وجود ندارد اما مدت زیادی از زمانی که اروپا دید سیاست 75 ساله ایالات متحده در خصوص رابطه با کشورهای غربی چگونه می‌تواند یک شبه تغییر کند، نمی‌گذرد. توماس کلاین بروکهوف، پژوهشگر اندیشکده مارشال در آلمان معتقد است «اروپا نگران است که تجربه ترامپ تکرار شود و بایدن را صرفا یک وقفه کوتاه میان دو رییس‌جمهور پوپولیست و ملی‌گرای رادیکال می‌داند.» به گفته او آنها همچنین شک دارند که دقیقا چه تفاوت‌هایی میان «سیاست خارجی برای طبقه متوسط» و «اول امریکا» وجود دارد.

جزییاتی از برنامه سفر

به گزارش «اعتماد» بازه گسترده‌ای از موضوعات وجود دارد که ممکن است طی این سفر میان مقامات اروپایی و امریکایی مورد بحث و بررسی قرار گیرد؛ از خروج نظامیان امریکایی از افغانستان و سهم هرکشور از هزینه‌های نظامی ناتو تا موضوعاتی نظیر تهدید روسیه و چین، تعرفه‌های تجاری در مبادلات اتحادیه اروپا و ایالات متحده همچنین همکاری برای تبادل واکسن و کنترل بیماری کووید- 19.

بر اساس بیانیه‌ای که از سوی جنیفر ساکی، سخنگو و دبیر مطبوعاتی کاخ سفید صادر شده، بایدن در این سفر قرار است به انگلیس، بلژیک و سوییس سفر کند. او در 10 ژوئن با بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا در لندن دیدار خواهد کرد. پس از آن در نشست گروه 7 که قرار است از 11 تا 13 ژوئن در شهر کورن‌وال انگلستان برگزار شود، حاضر خواهد شد. بایدن همچنین قرار است دیدارهایی دوجانبه با رهبران گروه 7 برگزار کند و با آنها پیرامون سیاست‌های امریکا در حوزه‌های بهداشت عمومی، احیای اقتصادی، مقابله با بحران اقلیمی و اتحاد و ارزش‌های مشترک دموکراسی‌ها به بحث و تبادل نظر بپردازد. رییس‌جمهور امریکا قرار است پس از دیدار با ملکه الیزابت در 13 ژوئن، لندن را به مقصد بروکسل ترک کند تا در نشست 14 ژوئن رهبران ناتو در پایتخت بلژیک حضور داشته باشد. سی‌ان‌ان نوشته که نشست سران کشورهای عضو ناتو کوتاه خواهد بود و در افتتاحیه 2 ساعت و نیمه این نشست احتمالا به هر رهبرکمتر از 5 دقیقه فرصت سخنرانی خواهد رسید. این شبکه خبری همچنین خبر داده است که بایدن با 21 رهبر عضو ناتو دیدارهایی کوتاه و دوجانبه یا چندجانبه خواهد داشت.

او در بروکسل با رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه نیز پیرامون طیف گسترده‌ای از مسائل دوجانبه و بین‌المللی گفت‌وگو خواهد کرد. بایدن در 15 ژوئن نیز در نشست سران اتحادیه اروپا و ایالات متحده شرکت خواهد داشت تا بر اهمیت اتحادهای فراآتلانتیکی برای واشنگتن تاکید کند. او در ادامه نیز دیدارهایی دوجانبه با نخست‌وزیر و پادشاه بلژیک برگزار خواهد کرد و در 16 ژوئن نیز برای دیدار با ولادیمیر پوتین عازم ژنو خواهد شد.

اروپایی‌های بدبین، اروپایی‌های خوش‌بین

جانا پگلیرین، یکی از مدیران اجرایی اندیشکده شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا به روزنامه نیویورک‌تایمز می‌گوید:«نکته خوش‌بینانه این سفر این است که بایدن در حال پایه‌گذاری یک روند جدید در روابط امریکا و اروپاست. او به همکاری با ناتو و اتحادیه اروپا ایمان دارد، بر خلاف رییس‌جمهور پیشین امریکا از کلمات درستی برای توصیف روابط واشنگتن و پایتخت‌های اروپایی استفاده می‌کند و نگاهی سازنده به مسائل استراتژیک دارد.» او می‌افزاید:«با این حال بایدن هم می‌خواهد دستاوردهای خود را داشته باشد و ما نیز نیاز داریم که بهره خود را ببریم. اساسا این یک عشق بی‌قید و شرط نیست یک رابطه با منافع دو طرفه و متوازن است».

فرانسیس هایزبورگ، مشاور ویژه بنیاد تحقیقات استراتژیک در پاریس نسبت به دیگرکارشناسان نگاه خوش‌بینانه‌تری به تور اروپایی رییس‌جمهور امریکا دارد. او معتقد است:«ایالات متحده بازگشته، بایدن بازگشته و در این موضوع هیچ چیز بدی برای تحلیل وجود ندارد. بایدن دیدگاه‌های قوی و قابل توجهی در حوزه رابطه با اروپا دارد و مصمم است که آنها را اجرا کند. هرچند سیاست خارجی اولویت او نیست اما خوشبختانه خواسته او در این حوزه به نفع ما اروپایی‌‎هاست: بیایید دوباره با هم دوست باشیم».

جو بایدن رییس‌جمهور امریکا در آستانه سفر به اروپا در یادداشتی در روزنامه واشنگتن‌پست نوشت:«من طی هفته جاری دموکراسی‌های جهان را بار دیگر متحد خواهم کرد و آنها را در کنار هم قرار خواهم داد.» او افزود: «این سفر اثبات خواهد کرد که دموکراسی‌ها می‌توانند برای دستیابی به نتایج واقعی و عینی برای مردمی که در یک جهان به سرعت در حال تغییر هستند، همکاری کنند.» بایدن نوشت:«مهم‌ترین هدف من از این سفر تاکید بر ارزش‌های دموکراتیک و همکاری با اروپایی‌ها خواهد بود.» رییس‌جمهور امریکا ضمن دفاع قاطع از دموکراسی‌های غربی اضافه کرد:«ما مراقب هستیم که قواعد و قوانین و مقررات تجاری و فناوری در قرن 21 توسط دموکراسی‌های مبتنی بر بازار تعیین شود و نه توسط چین یا کشوری دیگر.» بایدن همچنین در این یادداشت از پایان دادن به بحران شیوع ویروس کرونا، مقابله با تغییرات آب و هوایی و راهکارهای دستیابی به رشد و رونق اقتصادی به عنوان مهم‌ترین اهدافش از این سفر نام برده است.

صندلی خالی سفرای ایالات متحده در اتحادیه اروپا و ناتو

ایوو اچ دادلر، سفیر ایالات متحده در ناتو در دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما بر این باور است که سفر بایدن به کشورهای اروپایی بخشی از برنامه دولت امریکا برای اعلام این موضوع است که «ما بازگشتیم، آماده هستیم به متحدان‌مان احترام بگذاریم و با آنها یک همکاری مفید و سودمند داشته باشیم.» او به‌رغم ابراز خوش‌بینی نسبت به نتایج احتمالی این سفر معتقد است که عدم معرفی سفرای ایالات متحده در اتحادیه اروپا و ناتو پس از گذشت چند ماه از استقرار دولت یک نقطه ضعف جدی برای دولت بایدن به حساب می‌آید و جای خالی امریکا در این نهادهای تاثیرگذار می‌تواند به ضرر واشنگتن تمام شود. به گفته دادلر، ایالات متحده اکنون به سفرایی در اتحادیه اروپا و ناتو احتیاج دارد که نفوذ و مقبولیت بالایی در واشنگتن داشته باشند و هرگاه اراده کنند، بتوانند با وزرای خارجه، دفاع و شخص رییس‌جمهور تماس بگیرند و موضوعات حیاتی را مستقیما با آنها مطرح کنند.