شاکیان ووهان به دنبال پاسخ سوالات کووید-19

اعتمادآنلاین| ساکنان ووهان چین، شهری که محل آغاز پاندمی ویروس کرونا بود، حالا به دنبال توضیحی از طرف حکومت برای نحوه مقابله با کووید-19 هستند.

شکایت بازماندگان قربانیان کرونا در ووهان

در اوایل ژانویه، هو آیژن 65ساله شنید که در ووهان ویروس جدید کرونا شیوع پیدا کرده است. او نگران نشد- مسئولان گفته بودند این ویروس واگیردار نیست- به همین دلیل زندگی روزمره خود را ادامه می‌داد و برای سال نو چینی آماده می‌شد.

درست قبل از آنکه شهر قرنطینه شود، هو دچار التهاب ریه شد. پس از روزها انتظار و جست‌وجو برای یافتن بیمارستان، از او تست کرونا گرفتند. نتیجه تست منفی بود، اما در آن زمان تست‌ها معمولاً دقیق نبودند. هو علائم کرونا را داشت، اما 6 بیمارستان از بستری کردن او سر باز زدند.

هو آیژن که همیشه در سلامت کامل بود، 10 روز در خانه ماند در حالی که نه می‌توانست غذا بخورد و نه می‌توانست چیزی بنوشد.

او روزبه‌روز ضعیف‌تر می‌شد. وقتی حالش رو به وخامت گذاشت، پسرش تصمیم گرفت او را به بیمارستانی در یک منطقه دیگر ببرد، اما پلیس مانع شد؛ به دلیل قرنطینه آنها اجازه نداشتند وارد استان دیگری شوند. پسر هو ناامیدانه بر سر پلیس فریاد کشید: «آیا شما انسان نیستید؟»

وقتی بالاخره در 8 فوریه هو در یک بیمارستان بستری شد دیگر به سختی نفس می‌کشید. دکتر دستور داد تست دیگری از او بگیرند، اما خیلی دیر شده بود. هو پس از به هوش آمدن از پسرش خواست به او کمی آب بدهد و بعد درگذشت.

پسر هو از دولت محلی ووهان به دلیل پنهان کردن خطر ویروس کرونا شکایت کرده است. این شکایت در کنار شکایات دیگر از سوی فوننگ، یک NGO خیریه در چانگشا، پیگیری می‌شود.

پنهانکاری دولت

پسر هو جزو تعداد کم اما مهمی از ساکنان ووهان است که به دنبال پاسخ سوال‌هایشان، پرداخت غرامت یا حداقل یک عذرخواهی ساده از طرف دولتی هستند که برای اطلاع‌رسانی به شهروندانش در مورد خطر ویروس کرونا هفته‌ها تعلل کرد.

ویروسی که بر طبق آمار رسمی چین، جان چهار هزار نفر را در این کشور گرفت و بیشتر این افراد ساکن ووهان بودند.

یک پرونده دیگر مربوط به یک کارمند دولتی است که از دولت محلی هوبئی شکایت کرده: مادری که پس از مرگ دختر 24ساله‌اش بر اثر ویروس کرونا به دنبال شکایت از مسئولان است. و یک شکایت دیگر از طرف پسری که مادر بیمارش را به سرعت به بیمارستان رساند و موفق شد او را در بخش مراقبت‌های ویژه بستری کند، اما وقتی برای برداشتن وسایلش رفت از بیمارستان با او تماس گرفتند و خبر دادند که مادرش مرده است.

یکی از بستگان این افراد می‌گوید: «اگر زودتر به ما می‌گفتند، هیچ‌کدام از این اتفاقات نمی‌افتاد. بسیاری از این مردم نباید می‌مردند.»

و یکی دیگر می‌گوید: «من به دنبال جوابم، می‌خواهم کسانی که مسئول این اتفاقات هستند توسط قانون محاکمه شوند.»

وقتی ویروس کرونا در چین شیوع پیدا کرد و در روزهای اوج این شیوع روزانه هزاران نفر به ویروس مبتلا می‌شدند، خشم عمومی به حدی رسید که تهدیدی برای دولت چین محسوب می‌شد.

گسترش خشم عمومی

هنگامی که دکتر لی ون لیانگ (اولین فردی که در 30 دسامبر 2019 راجع به نشانه‌های ظهور ویروس کرونا هشدار داد) در ماه فوریه بر اثر ابتلا به ویروس جان خود را از دست داد، دیگر سانسور نمی‌توانست در مقابل موج خشم مردم در فضای مجازی بایستد. برخی این لحظه را مشابه مرگ هو یائوبانگ در جریان اعتراضات میدان تیان‌آن‌من در سال 1989 تلقی می‌کردند. اما حالا پس از گذشت 2 ماه خشم عمومی بسیار کمرنگ شده است.

پروپاگاندای دولتی

داستان کسانی همچون هو آنژن جای خود را به داستان‌های مثبت از همبستگی کشور برای شکست ویروس داده است. چین حالا به سایر کشورها محموله‌های پزشکی می‌فرستد و با اتهامات آمریکا و دیگر کشورها که پکن را در ایجاد پاندمی مقصر می‌دانند مقابله می‌کند.

شای، فعال حقوق بشر در هوبئی، می‌گوید: «مردم به راحتی تحت تاثیر پروپاگاندا قرار می‌گیرند. با بهتر شدن شرایط اپیدمی و آغاز به کار دوباره ماشین پروپاگاندا یک چرخش اتفاق افتاده. حالا مردم می‌گویند قدرت حزب حاکم چیز خوبی است.»

در حالی که ووهان و دیگر مناطق چین به آرامی به شرایط عادی بازمی‌گردند، مسئولان کسانی را که همچنان خشمگین هستند به دقت زیر نظر دارند.

تهدید شاکیان

ژانگ های 50ساله که پدرش را در ماه فوریه بر اثر ابتلا به ویروس کرونا از دست داد در اپلیکیشن وی‌چت عضو گروهی صدنفره بود که همگی اعضای خانواده‌شان را از دست داده بودند.

در اواخر ماه مارس به آنها گفته شد که می‌توانند بقایای عزیزان‌شان را از جایی که محل سوزاندن اجساد است تحویل بگیرند. بیش از پنج نفر نمی‌توانستند با هم بروند و حتماً باید با یک مامور مشایعت می‌شدند. ژانگ از رفتن امتناع کرد، بعد از آن مسئول گروه از سوی پلیس احضار و این گروه وی‌چت پاک شد.

ژانگ که از حکومت درخواست کرده عذرخواهی کند می‌گوید: «حالا همه تلاش می‌کنند مراقب باشند. من خانواده‌های زیادی را می‌شناسم که بسیار خشمگین‌اند.»

تن جان، یک کارمند دولتی در یی‌چانگ در استان هوبئی، این ماه علیه دولت محلی به دلیل پنهان کردن شیوع کرونا شکایت کرد. نسخه‌ای از این شکایت در فضای مجازی منتشر شده است، اما تن حاضر نشد مصاحبه کند.

دیگر ساکنان ووهان که با گاردین مصاحبه کردند می‌گویند از سوی پلیس تهدید شده‌اند و مجبورند سکوت کنند: «به عنوان یکی از شهروندان هوبئی باور دارم که باید ایستاد و از دولت محلی خواست تا مسئولیت تصمیماتش را بپذیرد.»

در حالی که دولت مرکزی چین بعضی از مسئولان هوبئی و مرکز آن شهر ووهان را برکنار کرده است، مردم می‌گویند این مجازات کافی نیست.

وو که 49 سال دارد می‌گوید، در ماه ژانویه به ویروس مبتلا شده، اما تا ماه مارس بیماری‌اش را تشخیص نداده‌اند. او در بیمارستان نظاره‌گر مرگ بسیاری از بیماران دیگر بوده است. وو اخیراً دریافته که یکی از همکلاسی‌های قدیمی‌اش هم بر اثر ابتلا به کرونا درگذشته است: «وقتی روی تخت بیمارستان خوابیده بودم و تصور می‌کردم ممکن است به زودی بمیرم با خودم فکر کردم چطور این اتفاقات افتاد؟»

وو از بیمارستان به دلیل قرار ندادن اسمش در بین بیماران کرونایی شکایت کرده است. او در ادامه می‌گوید: «مردم عادی به اطلاعات واقعی دسترسی محدودی دارند. ما به حکومت اعتماد می‌کنیم. ما هر آنچه را حکومت بگوید باور می‌کنیم.»

نارضایتی به صورت‌های دیگر هم در چین دیده می‌شود. ده‌ها مغازه‌دار این ماه در ووهان خواستار کم شدن اجاره‌هایشان پس از ماه‌ها تعطیلی کسب‌وکار شدند. در یینچنگ، شهری در غرب ووهان، شهروندانی که در قرنطینه بودند به قیمت بالای مواد غذایی اعتراض کردند. گفته شده یکی از تظاهرات‌کنندگان به نام ژنگ چانژی نیز بازداشت شده است.

ژی یانیی، وکیلی در پکن، می‌گوید: «مردم هوشیار شده‌اند.» او درخواستی تنظیم کرده که در آن از دولت خواسته شده اطلاعات مربوط به منشاء ویروس و دلیل تاخیر در اطلاع‌رسانی راجع به شیوع کرونا را اعلام کند.

ژی توضیح می‌دهد: «شاید تعداد کسانی که به دنبال حقیقت هستند زیاد نباشد، اما تاریخ نشان می‌دهد که اقلیت می‌تواند جامعه و تاریخ را تغییر دهد.»

در ووهان اکثر مردم از اینکه به نظر می‌رسد بدترین بخش اپیدمی گذشته است خوشحال‌اند، در حالی که کشورهای دیگر همچنان برای مهار آن تلاش می‌کنند.

کارمندان بیرون دفاتر برای تست ریه صف می‌بندند تا در صورت عدم ابتلا به ویروس به سر کار خود بازگردند.

یان ژانگینگ، یکی از مدیران موسسه فوننگ، می‌گوید، احتمال کمی وجود دارد که پرونده‌هایی همچون پرونده هو در دادگاه پذیرفته شوند. به احتمال زیادی کسانی که درگیر پرونده هستند تهدید می‌شوند یا مورد آزار قرار می‌گیرند. اما در برخی پرونده‌ها شاکیان در صورت پافشاری می‌توانند غرامت بگیرند که به نوعی عذرخواهی شبیه است.

یان در ادامه می‌گوید: «این پرونده‌ها حکومت را تحت فشار قرار می‌دهد و به مردم کمک می‌کند حقوق خود و همچنین مسئولیت حکومت را بدانند. این کار همچنین راهی برای ثبت وقابع در تاریخ است: راهی برای نشان دادن حقیقت به مردم، نه فقط نسخه‌ای که حکومت از آنچه در ووهان اتفاق افتاد به دست می‌دهد.»