رقابت با طعم ائتلاف

اعتمادآنلاین| در میان هیاهوی تهدید گروه‌های تروریستی و تهدیدهای متقابل شخصیت‌ها، احزاب و جریان‌ها، انتخابات پارلمانی عراق روز شنبه در سرتاسر این کشور برگزار می‌شود، کشوری که حداقل تا یک سال پیش یک‌سوم از خاکش در اختیار عمارت خودخوانده داعش بود و بعد از ماه‌ها تلاش موفق به بازپس‌گیری آن شد.

به اعتقاد کارشناسان امور عراق گرچه جنگ علیه داعش باعث بازگشت وحدت و تمامیت ارضی این کشور شد اما همین جنگ زمینه‌ساز شکل‌گیری ائتلاف‌های جدید و به تبع آن انشقاق‌های بزرگی در میان احزاب و جریان‌های سیاسی این کشور شده است. اگر تا دیروز پارامتر مذهب و طایفه عامل جناح‌بندی‌های سیاسی در عراق می‌شد امروز انشقاق‌های بزرگی در میان جریان‌های یک طایفه و یک مذهب هم به وجود آمده که حتی ساختارهای دیرپایی همچون مجلس اسلامی عراق یا حزب الدعوه عراق که سابقه چند دهه فعالیت را در کارنامه خود دارند نیز از این مقوله مستثنی نشدند. در ادامه قطب‌بندی‌های سیاسی عراق در آستانه انتخابات این کشور را مرور می‌کنیم.

ساختار قطب‌بندی‌های سیاسی عراق در آستانه انتخابات

لیست‌های شیعه

شیعیان که در انتخابات قبلی اتحاد و همسویی خیره‌کننده‌ای با یکدیگر داشتند و به تبع آن موفق شدند پیروزی چشم‌گیری را در مقابل دیگر رقبا کسب کنند، این بار حداقل 5 لیست انتخاباتی را به صحنه آورده‌اند: ائتلاف نصر (پیروزی) به رهبری حیدر العبادی، ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری مالکی (بزرگ‌ترین شکست‌خورده انتخابات سابق)، ائتلاف فتح به رهبری هادی عامری به عنوان یکی از رهبران اصلی حشد الشعبی که نقش عمده‌ای در بازپس‌گیری خاک عراق از دست داعش داشت، جریان الحکمه به رهبری عمار حکیم که با سردادن شعارهای اصلاحی از مجلس اعلای اسلامی عراق ساختاری که عمویش آن را بنا نهاده و پدرش سال‌ها رهبری آن را بر عهده داشت و خود نیز بعد از آنها رهبری آن را به دست گرفته بود منشق شده و دست آخر لیست «سائرون» که ائتلاف جالبی از مقتدا صدر به همراه کمونیست‌ها (بله کمونیست‌ها) این پنج لیست را تشکیل می‌دهند.

به اعتقاد کارشناسان امور عراق با توجه به خودزنی‌های شکل گرفته در ساختار شیعیان و تلاش‌های صورت گرفته برای به زیر کشیدن رقبا از طریق افشاگری‌ها و اتهامات، پیش‌بینی نمی‌شود شیعیان در این انتخابات بیش از 150 کرسی از 328 کرسی را به دست آورند. این موضوع به آن معنی است که دیگر پارلمان عراق در قبضه شیعیان نخواهد بود و در بهترین شرایط در صورت همسویی کامل جریان‌های شیعی با یکدیگر آنها نیازمند کمک گرفتن از طیف‌های حاضر دیگر در پارلمان برای پیشبرد برنامه‌های خویش هستند.

لیست‌های اهل تسنن

از میان هیاهوی انتخاباتی شیعیان، لیست‌های اهل تسنن با چراغ خاموش در حال کسب آرای مردمی هستند. اخبار رسیده از داخل عراق حکایت از آن دارد اگر در دوره اول انتخابات عراق اهل تسنن این انتخابات را تحریم کرده و در دو دوره بعد نیز دچار تشتت آرا و اختلافات شدید انتخاباتی بودند این بار عزم خود را جزم کرده و صرفا با دو لیست کلی «ائتلاف القرار العراقی» (ائتلاف تصمیم عراق) به رهبری اسامه النجیفی و لیست الوطنیه (ملی) به رهبری ایاد علاوی که اتفاقا یک شیعی سکولار است و او را سلیم الجبوری و صالح المطلق دو شخصیت میانه‌روی سنی همراهی می‌کنند، وارد عرصه انتخابات شده‌اند.

این در حالی است که در برخی از استان‌ها به ویژه استان‌های سنی‌نشین عراق لیست‌های مستقلی از این دو لیست صرفا برای همان استان‌ها و به شکل غیر سراسری حاضرند و فعالیت می‌کنند. پیش‌بینی‌های صورت گرفته بر اساس نظرسنجی‌های موجود حداکثر 78 کرسی را به این دو لیست اختصاص داده است. این در حالی است که شماری از شخصیت‌های سنی همچون خالد العبیدی وزیر دفاع سابق و برکنار شده عراق در موصل در چارچوب لیست النصر که رهبری آن را عبادی به عهده دارد وارد انتخابات شده‌اند.

لیست‌های کرد

دو حزب سنتی و تاریخی کردستان عراق، یعنی حزب دموکرات کردستان عراق و اتحادیه میهنی کردستان عراق در حالی با دو لیست جداگانه وارد انتخابات شدند که 3 حزب مخالف این دو برای رقابت و مبارزه لیستی یکپارچه ارائه کردند.

کردها علاوه بر مبارزه در سه استان اصلی و سنتی خویش یعنی اربیل، دهوک و سلیمانیه، لیست‌های جداگانه‌ای را برای مبارزه و کسب کرسی در مناطق مورد منازعه و در راس آن شهر کرکوک ارائه کرده‌اند.

نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که در این دوره پارلمانی کردها بین 50 تا حداکثر 55 کرسی را در پارلمان کسب خواهند کرد. این در حالی است که در دوره قبلی شمار کرسی‌های به دست آمده توسط کردها 65 کرسی بود که خود بیانگر افول دیگری برای آنها در مقابل اهل تسنن است.

به اعتقاد کارشناسان تغییر در ساختار و ترکیب جناح‌بندی‌های طایفه‌ای و مذهبی پارلمان عراق می‌تواند این کشور را بعد از اعلام نتایج انتخابات وارد دور باطلی از چینش‌های ائتلافی جهت تشکیل کابینه کند، امری که با توجه به عزم اهل سنت برای آنچه که خود آن را بازپس‌گیری پست ریاست جمهوری توصیف می‌کنند شرایط پیچیده عراق را از آنچه که هست پیچیده‌تر خواهد کرد.