خودروی هیبریدی ایرانی

افزایش بهای سوخت، بحران آلودگی هوا در کلان‌شهرها و فشارهای بین‌المللی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، ایران را در برابر یک انتخاب راهبردی قرار داده است: یا همچنان وابسته به خودروهای پرمصرف باقی بماند، یا با سرمایه‌گذاری هدفمند در فناوری‌های پاک، مسیر آیندهٔ صنعت خودرو را هموار کند. خودروهای هیبریدی، به‌ویژه در قالب تولید داخل با عمق بومی‌سازی بالا، می‌توانند حلقهٔ میانی مطمئن میان خودروهای درون‌سوز و ناوگان تمام‌برقی باشند. تحقق این هدف بدون حمایت قاطع دولت و نهادهای سیاست‌گذار، چه از نظر منابع ریالی و چه از نظر منابع ارزی، ممکن نیست.

چرا هیبرید با ساخت داخل؟

تجربهٔ جهانی نشان می‌دهد که حرکت به سمت خودروهای پاک صرفاً یک اقدام زیست‌محیطی نیست، بلکه یک استراتژی صنعتی است. توسعهٔ فناوری هیبریدی با محور بومی‌سازی قطعات کلیدی به معنای ایجاد زنجیرهٔ ارزش داخلی و کاهش وابستگی به واردات است. این امر علاوه بر صرفه‌جویی ارزی، زمینهٔ صادرات دانش فنی و قطعات به کشورهای منطقه را نیز فراهم می‌کند.

از سوی دیگر، هیبرید غیرپلاگین با توجه به محدودیت فعلی زیرساخت شارژ در ایران، سریع‌ترین گزینه برای کاهش مصرف سوخت و آلاینده‌ها محسوب می‌شود. در شهرهای پرترافیک، صرفه‌جویی سوخت ۳۰ تا ۴۰ درصدی قابل دستیابی است که سالانه میلیاردها لیتر بنزین را در سطح ملی صرفه‌جویی می‌کند.

نقش دولت و سیاست‌گذاران

1. تخصیص منابع ریالی پایدار: ایجاد صندوق‌های حمایتی ویژه، وام‌های کم‌بهره برای خطوط تولید و اعطای یارانه تحقیق و توسعه، ریسک سرمایه‌گذاری خودروسازان را کاهش می‌دهد.

2. مدیریت منابع ارزی: واردات فناوری‌های پیشرفته، مواد اولیه باتری و تجهیزات خط تولید به ارز نیاز دارد. تسهیل دسترسی به ارز رسمی و حذف موانع گمرکی، سرعت بومی‌سازی را افزایش می‌دهد.

 

3. استاندارد و قانون‌گذاری: تدوین استانداردهای مصرف سوخت سبدی و تعیین اهداف معقول برای ناوگان، خودروسازان را به سمت تولید محصولات هیبریدی سوق می‌دهد.

4. مشوق‌های بازار: معافیت‌های مالیاتی و تسهیلات خرید برای مصرف‌کنندگان، تقاضا را تحریک می‌کند و مقیاس تولید و عرضه را بالا می‌برد.

منافع اقتصادی و اجتماعی

سرمایه‌گذاری دولتی در این حوزه نه تنها به صرفه‌جویی ارزی از محل کاهش واردات بنزین منجر می‌شود، بلکه هزاران شغل تخصصی در حوزه‌های مهندسی برق، الکترونیک و نرم‌افزار ایجاد می‌کند. 

کاهش آلودگی هوا هزینه‌های درمانی را به طور محسوسی کاهش داده و کیفیت زندگی شهروندان را بهبود می‌بخشد. به بیان دیگر، منابع ریالی و ارزی که امروز صرف یارانهٔ سوخت و درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی می‌شود، می‌تواند به سرمایه‌ای مولد برای صنعت خودرو و سلامت عمومی تبدیل گردد.

توسعهٔ خودروهای هیبریدی با عمق ساخت داخل یک انتخاب لوکس یا مقطعی نیست، بلکه ضرورتی برای امنیت انرژی، پایداری زیست‌محیطی و ارتقای توان صنعتی ایران است. دولت و نهادهای سیاست‌گذار اگر از هم‌اکنون با تخصیص منابع ریالی و ارزی هدفمند، تدوین استاندارد مصرف سوخت سبدی و ارائهٔ مشوق‌های قوی وارد عمل شوند، می‌توانند ایران را ظرف یک دهه در مسیر خودکفایی فناوری و کاهش چشمگیر مصرف سوخت قرار دهند. این تصمیم، سرمایه‌گذاری بر آینده‌ای پاک‌تر، اقتصادی‌تر و رقابتی‌تر برای کشور خواهد بود.