پشت‌پرده طرح «بنزین برای همه»‌ مافیای بنزین قرار دارد

ندا جعفری- روز گذشته احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد در جمع خبرنگاران درباره علت توقف طرح «بنزین برای همه» پس از اجرای آزمایشی در جزیره کیش، اعلام کرد: باتوجه به اینکه شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نفت که درگیر طرح هستند، در مورد شیوه‌های اجرا و توسعه و گسترش الگو در سایر نقاط کشور ملاحظاتی داشتند، این طرح متوقف شده است و در مراحل اصلاح و تکمیل الگو قرار دارد تا مجددا در ستاد اقتصادی دولت مطرح شود؛ بنابراین تا امروز تصمیمی برای اجرایی‌ شدن آن در کشور وجود ندارد.

به گزارش اعتماد، این درحالی است که نمایندگان مجلس به تازگی مصوبه‌ای را داشته‌اند که براساس آن، دولت مجاز شده در راستای عدالت در توزیع درآمد، مبارزه با قاچاق، بهینه‌سازی مصرف انرژی با فراهم‌سازی زیرساخت‌های لازم، براساس آیین‌نامه اجرایی که به تصویب هیات وزیران می‌رسد، اقدامات لازم را برای بهره‌مندی مساوی ایرانیان ساکن در کشور از یارانه حامل‌های انرژی به عمل آورد. در اسفند ماه سال ۱۴۰۰ دولت سیزدهم با هدف عادلانه‌سازی و بهره‌مندی همه مردم از یارانه بنزین طرحی را به‌طور آزمایشی در جزیره کیش به اجرا گذاشت. در این طرح ۴ ماهه آزمایشی، همه شهروندان کیش اعم از مالکان خودرو یا افراد بدون خودرو، سهمیه بنزین ۲۰ لیتر را دریافت کردند. قیمت بنزین در این طرح تغییری نداشت و نرخ بنزین یارانه‌ای ۱۵۰۰ تومان و قیمت بنزین آزاد ۳۰۰۰ تومان بود. نکته قابل توجه این طرح، علاوه بر تخصیص بنزین به هر نفر، این بود که افراد در صورتی که نیاز به استفاده از سهمیه بنزین را نداشتند، می‌توانستند اعتبار بنزین خود را به قیمت همان ۳۰۰۰ برای فروش عرضه کنند تا افرادی که نیاز دارند، آن را بخرند اما به دلیل مخالفت‌ها این طرح به مرحله اجرا نرسید و در همان مرحله آزمایشی متوقف شد.

این شکل از یارانه منجر به بازار سیاه نمی‌شد

آرش نجفی، رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در واکنش به «توقف طرح یارانه بنزین برای همه» که روز گذشته از سوی وزیر اقتصاد مطرح شد به «اعتماد» گفت: آن‌گونه که طی ماه‌های گذشته بررسی شده بود قرار بر این بود تا برای سرپرست هر خانوار 4 نفره مبلغی به ارزش 2 میلیون و 800 هزار تومان (یعنی به ازای هر نفر 700 هزار تومان) به صورت ماهانه به عنوان یارانه بنزین غیر نقدشونده واریز شود تا افراد تنها قابلیت پرداخت صورت حساب‌های بنزین، برق و گاز داشته باشند و در صورت افزایش قیمت بنزین فشاری بر دوش مردم نباشد و هر فردی هم که بیشتر از این میزان بنزین مصرف کرد از سایر افرادی که دارای این یارانه هستند و خودرویی ندارند این بنزین را خریداری کند.

نجفی در پاسخ به این پرسش که آیا این شکل از یارانه منجر به بازار سیاه نمی‌شد، افزود: خیر، این مدل بازار سیاه به وجود نمی‌آورد و از چرخش رقم بزرگ یارانه نقدی در جامعه هم جلوگیری می‌کرد و اگر فردی مصرف بنزین نداشت، می‌توانست یا از طریق بانک‌ها یا از طریق کارت به کارت کردن این مبلغ غیرنقدی را به فردی که به بنزین نیاز دارد منتقل کند، زیرا این مبلغ تنها برای پرداخت مصرف انرژی کاربردی است و دستگاه‌های پوز آن هم تنها در پمپ بنزین‌ها و بانک‌ها نصب می‌شدند.

چاره‌ای جز اجرای طرح پلکانی در افزایش نرخ بنزین نداریم

رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: در حال حاضر قیمت بنزین در ایران با قیمت فوب خلیج‌فارس که هر لیتر بنزین 40 هزار تومان است و حتی با قیمت بنزین در کویت فاصله زیادی دارد و در صورتی که این برنامه پیاده می‌شد هم این مبالغ از ابتدای سال برای شرکت ملی نفت و وزارت نیرو محسوب می‌شد و هم اینکه قیمت‌ها واقعی‌تر می‌شدند. نجفی با بیان اینکه چاره‌ای جز اجرای طرح پلکانی در افزایش نرخ بنزین نداریم، ادامه داد: در دولت آقای رفسنجانی طرح پلکانی برای نرخ بنزین مصوب شده بود اما در دولت آقای احمدی‌نژاد این طرح متوقف شد این درحالی است که طرح پلکانی حساسیت جامعه را نسبت به قیمت بنزین کاهش می‌داد و شبیه افزایش قیمت سایر کالاهای مصرفی نظیر لبنیات و نان و... پیش می‌رفت اما متاسفانه در جامعه ما توجهی به این مساله نشد و می‌بینیم که افزایش قیمت بنزین حساسیت‌زا شده است.

کویت پس از ایران ارزان‌ترین قیمت بنزین را دارد

رییس کمیسیون اتاق بازرگانی ایران با اشاره به قیمت بنزین افزود: برای جامعه‌ای که هر لیتر بنزین را 1500 و 3 هزار تومان تهیه می‌کند، پرداخت لیتری 10 هزار تومان برای هر لیتر بنزین زیاد است اما این رقم به مرور تعدیل می‌شود تا ظرف مدت 4-3 سال قیمت بنزین به قیمت فوب خلیج‌فارس برسد تا قیمت سوخت با قیمت دلار و قیمت رقابتی منطقه تناسب پیدا کند.

نجفی با اشاره به قیمت بنزین در کشورهای منطقه گفت: در حال حاضر قیمت بنزین در کویت 17 هزار تومان، در ترکیه 60 هزار و 500 تومان، در افغانستان 50 هزار و 400 تومان و در پاکستان 50 هزار تومان و در امارات 40 هزار و 300 تومان و در ارمنستان 38 هزار و 500، در عمان 31 هزار تومان، در عربستان 31 هزار تومان، در آذربایجان 29 هزار و 500 تومان و در عراق 28 هزار و 500 تومان و در ترکمنستان 21 هزار و 500 تومان است و فاصله زیادی با قیمت بنزین در ایران دارد.

بدمصرفی در ایران به ‌شدت بالاست

رییس کمیسیون اتاق بازرگانی ایران افزود: تنها راه‌حل برای ما در حال حاضر کاهش مصرف انرژی در کشور است و اینکه GDP ما به‌شدت پایین است و شاهد آنیم که نسبت مصرف انرژی به تولید ناخالص داخلی در کشوری مثل هند یک به 5 است و در چین هم همین حدود است و این نسبت در اتحادیه اروپا یک به 4 است و راندمان در این کشورها کمتر است آن هم به دلیل جمعیت کمتری که دارند و در امریکا هم یک به 3 است اما در ایران نسبت مصرف انرژی به تولید ناخالص داخلی 170 به یک است که نشان‌دهنده بدمصرفی ماست. نجفی خاطرنشان کرد: در طول 10 سال گذشته جمعیت ایران 11درصد افزایش پیدا کرده این درحالی است که شدت مصرف انرژی ما 50درصد در بخش گاز و 37درصد در حوزه برق افزایش داشته است به این معنی که مصرف انرژی در ایران هیچ تناسبی با جمعیت کشور ندارد.

تنها راهکار حذف یارانه سوخت است

رییس کمیسیون اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: به دلیل اشتباهات دولت وقت ماهانه 2.4 دهم میلیارد دلار منابع مالی به عنوان یارانه انرژی در جامعه تزریق شده است تا الگوی مصرف اصلاح شود اما یک‌درصد هم الگوی مصرف اصلاح نشد بلکه بدمصرفی از قبل هم بیشتر شده است.

نجفی در پاسخ به این پرسش که چه راهکاری برای کاهش بدمصرفی وجود دارد، گفت: تنها راهکار این است که یارانه سوخت متوقف شود و تبصره 14 را مجلس حذف کند تا بتوانند ظرف یک برنامه 5 ساله 35درصد مصرف انرژی کشور را در کلیه بناها و ساختمان‌های کشور کاهش دهند.

رییس کمیسیون اتاق بازرگانی ایران با اشاره به ضرورت تغییر بخاری‌های گازی افزود: متاسفانه بخاری‌های گازی در کشور پرمصرف هستند و به جای گرید A گرید F وG دارند که باعث این بدمصرفی‌ها در فصل سرما شده است و در صورتی که این بخاری‌ها تغییر کنند 2.5 میلیارد دلار سالانه به نفع شرکت گاز خواهد شد و حداقل 5 میلیارد دلار منابع شرکت‌های پتروشیمی و صنایع فولاد و سیمان هم استحصال می‌شود و در مجموع برای کشور7.5 میلیارد دلار درآمدزایی دارد.

بخش زیادی از مصرف بنزین در ترافیک‌ها و درجا می‌سوزد

محمود خاقانی، کارشناس انرژی در واکنش به «توقف طرح یارانه بنزین برای همه» که روز گذشته ازسوی وزیر اقتصاد اعلام شد به «اعتماد» گفت: دولت باتوجه به اظهارنظرهای کارشناسان انرژی به این نتیجه رسید که این طرح اشتباه است. خاقانی با اشاره به اجرای طرح یارانه بنزین در جزیره کیش افزود: کیش کلا 25 هزار نفر جمعیت دارد و اصلا ترافیکی نیست؛ این درحالی است که بخش زیادی از مصرف بنزین در ترافیک‌ها و درجا می‌سوزد و از سوی دیگر هم به عنوان نمونه وزیر صمت گفته است 250 میلیون دلار برای واردات خودرو اختصاص داده‌ایم تا هر فردی که خواست خودرو وارد کند. این درحالی است که معضلات موجود با این تصمیم بیشتر می‌شود و شاید با کمتر از 100 میلیون دلار ناوگان‌های حمل و نقل عمومی بهبود پیدا می‌کرد تا مردم دیگر اشتیاقی به استفاده از وسایل شخصی نداشته باشند .

تغییر قیمت بنزین مساله‌ای سیاسی شده است

این کارشناس حوزه انرژی با بیان اینکه تغییر قیمت بنزین مساله‌ای سیاسی شده است، تصریح کرد: تجربه نشان داده حتی با افزایش قیمت بنزین هم مصرف آن کم نمی‌شود و آن هم به دلیل مافیای قاچاق بنزین است و به نظر بنده پشت پرده طرح یارانه بنزین برای همه هم مافیای بنزین قرار دارد و این مافیا سعی دارند تا این بنزین را از افرادی که بنزین ندارند بخرند و آن را قاچاق کنند.

خاقانی با اشاره به افزایش نرخ بنزین در چابهار و زابل ادامه داد: به دلیل افزایش قاچاق در این مناطق شرکت ملی پالایش و پخش توزیع بنزین را در این مناطق کم کرده است و پمپ‌بنزین‌ها بنزین ندارند و مردم با گالن‌های 20 لیتری در جاده‌ها اقدام به فروش بنزین با نرخ‌های 35 و 20 هزار تومان در هر لیتر می‌کنند و این مردم عادی هستند که سازماندهی‌شان از سوی مافیا انجام شده است که نشان‌دهنده مدیریت ضعیف است.