تجزیه صمت یعنی برگشت به عقب/ تفکیک وزارت صمت یک سکه دورو در ساختار اقتصادی کشور است

بیش از دو ماه است که موضوع تفکیک وزارت صمت و احیای وزارت بازرگانی بعد از یک وقفه دوساله تبدیل به موضوعی چالش‌برانگیز در حوزه صنعت، معدن و تجارت شده است. بسیاری از صاحب‌نظران اقتصادی فعال در حوزه‌های تجارت و صنعت در همین بازه زمانی اظهارنظر‌های گوناگونی در نقد یا تشویق جداسازی دو بخش صنعت و معدن کشور ابراز کرده‌اند.

مهدی کرباسیان، رئیس سابق ایمیدرو، از جمله مدیران باسابقه در ساختار اداری وزارت صمت است که در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین درباره اجرای پروژه تفکیک وزارت صمت به نکات مهمی اشاره می‌کند.

او درباره تفکیک وزارت صمت پس از گذشته یک دهه از ادغام آن گفت: در طول چهار دهه از عمر جمهوری اسلامی ایران وزارتخانه‌های اقتصادی کشور اشکال گوناگونی داشت؛ به عنوان مثال، در دهه ۶۰ شاهد فعالیت چهار وزارتخانه بازرگانی، صنایع، صنایع سنگین و معادن و فلزات بودیم و در اواخر دهه ۷۰ با ادغام دو وزارتخانه صنایع و معادن، وزارتخانه‌ای واحد تحت عنوان وزارت صنایع و معادن متولد شد.

رئیس سابق ایمیدرو در ادامه توضیحات خود عنوان کرد: دولت وقت در آن مقطع زمانی هدف از این کار را کوچک‌سازی دولت و حمایت از بخش خصوصی و جلوگیری از موازی‌کاری و نهایتاً در جهت سیاست خوداتکایی اعلام کرد. در سال‌های بعد یعنی در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰،  با ادغام دو وزارتخانه صنایع و معادن و وزارت بازرگانی، وزارت صمت تشکیل شد.

او افزود: در سال‌های قبل از ایجاد وزارت صمت، همیشه در کمیسیون ماده ۲ قدیم و فعلی اختلاف شدیدی بین وزارت صنایع و معادن و بازرگانی در خصوص واردات و صادرات بود؛ به عنوان مثال، وزارت صنایع خواهان توقف واردات کالایی خاص یا افزایش محصولی دیگر بود که در نهایت با مخالفت وزارت بازرگانی مواجه می‌شد.

کرباسیان توضیح داد: عمده مخالفت‌های وزارت بازرگانی ناشی از وظیفه اصلی این وزارتخانه مبنی بر حفظ ثبات و تنظیم‌گری بازار بود، چراکه مسئولان این وزارتخانه استدلال می‌کردند برای تنظیم بازار نمی‌توانند منتظر تولید کالا‌های داخلی بمانند و برای حفظ ثبات بازار و پاسخ به نیاز مردم اقدام به واردات برخی کالا‌های مشابه داخلی اما با کیفیت بیشتر می‌کردند.

رئیس سابق ایمیدرو در بخش دیگری از اظهاراتش بیان کرد: اکنون چون در دولت سیزدهم بار دیگر تامین معاش مردم در کانون توجه سیاست‌گذاران و تصمیم‌سازان قرار گرفته، بالطبع احیای وزارت بازرگانی نیز بااهمیت شده است. بر همین اساس، احیای وزارتخانه بازرگانی را باید یک عقب‌گرد در سیاست‌‌های اقتصادی کشور قلمداد کرد.

به گفته کرباسیان، «تفکیک وزارت صمت به منظور احیای وزارت بازرگانی و تشکیل مجدد وزارت صنایع و معادن یک سکه دورو در ساختار اقتصادی کشور است؛ چراکه با انجام این سیاست از طرفی جریان تولید دچار لطمه می‌شود و از طرفی دیگر رضایت مصرف‌کنندگان در تهیه کالا و همچنین تنظیم بازار محقق خواهد شد».

با این حساب به نظر می‌رسد دولت در ‌فقره «تفکیک صمت» چالش‌‌‌‌‌‌‌‌‌ تازه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای با نهاد قانون‌گذار داشته باشد و اگرچه برخی این تفکیک را نمایشی برای رهایی سیدرضا فاطمی‌امین از بحران استیضاح می‌‌‌‌‌‌‌‌‌دانند، اما برخی نمایندگان عقیده دارند تفکیک «صمت» در مجلس به نتیجه نخواهد رسید.