شرکت‌های اینترنتی در حال ورشکستگی؛ وزیر قطع ارتباط مشغول دروغگویی

روز گذشته یک گروه هکری موسوم بهZZA  نامه‌هایی را از سوی اپراتورهای ارائه‌دهنده اینترنت به وزارت ارتباطات منتشر کرد.

یه گزارش فرهیختگان نامه‌هایی که خبر از ضررهای شدید این اپراتور‌ها در پی تشدید محدودیت‌های اینترنتی و فیلترینگ می‌داد. براساس این اسناد ایرانسل از ۲۹ شهریور تا ۷ آبان حدودا متحمل ۸هزار میلیارد ریال ضرر شده، شاتل ۶۰درصد ترافیک و ۴۰ درصد کل درآمد خود را از دست داده و مبین‌نت نیز ۱۰میلیارد تومان در ماه ضرر دیده است. 

بدیهی است که مطابق رویه معمول امکان زیر سوال رفتن صحت و اصالت نامه‌ها از سوی وزارت ارتباطات کشور یا شرکت‌های فوق وجود دارد اما لازم است توجه‌مان را به 4 نکته بسیار مهم جلب کنیم، نکاتی که به صحت این نامه‌ها شهادت می‌دهند. اول آنکه تا ساعت‌ها پس از انتشار این نامه‌ها، اپراتور‌ها هیچ واکنشی نشان ندادند و صحت این اسناد را تکذیب نکردند. 

دوم اینکه مدیرعامل یکی از این اپراتور‌ها یعنی شاتل در گفت‌وگو با رسانه دیجیاتو اصالت نامه مربوط به شرکت خود را تایید کرده است.

از همه مهم‌تر نکته سوم آن است که انطباق ارقام ذکر شده دراین نامه‌ها با صورت‌های مالی یکی از مهم‌ترین اپراتور‌های کشور یعنی همراه اول که به لطف حضور در بورس و وجود دسترسی به داده‌های مالی‌اش در سامانه کدال یا همان پایگاه اطلاعات جامع شرکت‌های پذیرفته شده (فهرست شده در بورس)، می‌تواند صحت این نامه‌ها را تا حد زیادی تایید کند.

درباره نکته چهارم اما باید گفت این کاهش ضرر‌ها و شکایت اپراتور‌های در آستانه ورشکستگی به وزارت ارتباطات امر جدیدی نیست که رسانه‌ای نشده باشد. کمتر از دو هفته پیش نامه آبان ماه مدیرعامل شرکت رایتل به وزیر ارتباطات رسما در بسیاری از رسانه‌ها منتشر شد که نشان می‌داد به‌دلیل محدودیت‌های اینترنت و افت درآمدهای قابل توجه این شرکت، احتمال ورشکستگی و خروج رایتل، سومین اپراتور بزرگ تلفن همراه کشور از بازار ارتباطات وجود دارد. پس چه این نامه‌ها صحیح باشند و چه ساختگی، تفاوتی در اصل ماجرا ایجاد نخواهد شد؛ اینکه اپراتور‌های ارائه‌دهنده اینترنت همگی گرفتار ضررهای هنگفت‌اند. 

در نامه‌های افشا شده از اپراتور‌ها به وزارت ارتباطات چه گفته شده؟ «بیژن عباسی آرند» مدیرعامل ایرانسل می‌نویسد که از تاریخ ۲۹ شهریور تا ۷ آبان درآمد از‌دست‌رفته این اپراتور حدودا ۸۰۰۰ میلیارد ریال یا ۸۰۰ میلیارد تومان بوده است.

مدیرعامل ایرانسل در نامه دیگری مجددا نوشته که در‌نتیجه اعمال محدودیت‌ها، عملا نیمی از ظرفیت شبکه کاهش یافته و استمرار محدودیت‌های اعمال‌شده در پهنای باند بین‌الملل مانعی جدی در ادامه فعالیت این شرکت است. «حسین طهرانی» مدیرعامل مبین‌نت نیز طی نامه‌ای به معاون وزیر ارتباطات نوشته‌ است که به‌دلیل محدودیت‌های ایجاد‌شده در شبکه اینترنت، شرکت مبین‌نت متحمل ضرر و زیانی ۲۵ درصدی معادل ماهانه ۱۰ میلیارد تومان شده است. به گفته «احمدرضا نخجوانی»،

مدیرعامل شاتل هم به دنبال محدودیت‌های گسترده در دسترسی کاربران، پهنای باند این شرکت بیش از ۶۰ درصد و درآمد نیز بیش از ۴۰ درصد کاهش یافته و این در‌حالی است که ۸۰ درصد هزینه‌های شاتل یا ثابت مانده‌اند یا با تورم افزایش یافته‌اند.

به گفته وی این شرایط قابل‌تحمل نیست و می‌تواند باعث توقف سرویس‌دهی به مشتریان در سراسر کشور گردد. واقعیت‌هایی که هیچ‌یک قابل کتمان نیست. کمااینکه طبق نامه آبان ماه مدیرعامل رایتل به وزیر ارتباطات، ترافیک سرویس دیتا در این اپراتور از ۳۰ شهریور به بعد ۵۰ درصد و درآمد کل این شرکت 43 درصدی کاهش یافته بود، اتفاقی که به گفته «یاسر رضاخواه» مدیرعامل این اپراتور، رایتل را در شرف ورشکستگی قرار داده است. وخامت اوضاع به‌قدری است که ایرانسل و رایتل عملا خواستار توقف توسعه شبکه شده‌اند و شاتل و رایتل نیز احتمال می‌دهند دیگر قادر به ادامه سرویس‌دهی نباشند اما ظاهرا گوش وزیر ارتباطات بدهکار این صحبت‌ها نیست.

«عیسی زارع‌پور» چندی پیش در واکنش به نامه رایتل گفته بود: «این نامه مبنای تخصصی ندارد و عده‌ای تلاش دارند ضعف‌های مدیریتی خود را گردن اتفاقات اخیر بیندازند.» این درحالی است که مخاطب این نامه‌ها یعنی رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) در ۱۷ آبان‌ ماه جایگزین شد.

روشن است که وزیر ارتباطات یا می‌بایست پاسخ قانع‌کننده‌ای برای این شکایات اپراتور‌ها داشته باشد یا اگر منکر این صحبت‌هاست، درخصوص عملکرد خود و جابه‌جایی‌های اخیر در وزارت ارتباطات توضیح روشنی ارائه دهد. 

محمد کشوری می‌گوید: «ضرر‌های مالی همراه اول که به سبب حضور این شرکت در بورس الزام به شفاف‌سازی‌شان وجود دارد، 30 درصد کل درآمد و 50 درصد درآمد دیتا است. پس عجیب نیست اگر باقی اپراتور‌ها حدود 50 درصد کاهش درآمد داشته باشند، این نسبت، نسبت معقولی است و دلیلی نیست که بخواهیم آن را رد کنیم.» 

القصه در چنین وضعیتی که از بحران ناآرامی‌ها نیز فاصله گرفته‌ایم، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به‌جای چاره کردن ورشکستگی اپراتور‌ها بازگرداندن سرعت اینترنت و دسترسی‌ها به شرایط قبل روند عادی، ادعاهایی تماما غیرقابل باور و غیر‌منطقی مطرح می‌کند، ادعاهایی مانند اینکه سرعت کند اینترنت به‌خاطر فیلترشکن است، وگرنه بدون فیلترشکن، سرعت ارتقا هم پیدا کرده، سرعت دسترسی به سایت‌های داخلی بیشتر از سایت‌های خارجی است و واتساپ جزء ضعیف‌ترین پیام‌رسان‌های دنیا است!

در‌حالی‌که تازه‌ترین آمارهای سایت اسپیدتست نشان می‌دهد سرعت اینترنت ثابت و سیار ایران در ماه «نوامبر» براساس دو شاخص میانگین و میانه کاهشی بوده است و سرعت اینترنت سیار با دو پله افت به جایگاه ۴۸ و سرعت اینترنت ثابت با سه رتبه افت به جایگاه ۱۴۴ رسیده است. یا «امیر محمدزاده‌لاجوردی»، عضو هیات‌مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت سال قبل رسما اعلام کرده بود که ۷۰ درصد ترافیک بین‌الملل کشور متعلق به اینستاگرام و واتساپ است. 

واتساپ نیز در دنیا پرکاربردترین و پرتعدادترین شبکه پیامرسان از نظر مخاطب است؛ چراکه کاربرد اصلی واتساپ پیام‌رسانی است، و نه ایجاد کانال و گروه، گفتنی است 2 میلیارد نفر در سراسر دنیا از واتساپ استفاده می‌کنند. از این گذشته چطور می‌توان گفت که فیلترشکن باعث کاهش سرعت کاهش شده است؟

اینکه فیلترشکن باعث‌شده سرعت کاهش یابد به این دلیل است که وقتی وزارت ارتباطات سعی می‌کند فیلترشکن‌ها را ببندد ناچار است در تنظیمات شبکه و پروتکل‌ها دست برده که منجر به کاهش کیفیت شبکه خواهد شد، در‌حالی‌که وزارت ارتباطات می‌تواند این میزان فشار غیر‌ضروری به شبکه وارد نکند و به فکر چاره‌ای برای ورشکستگی اپراتور‌ها باشد.