آسیب کودکان از کرونا می تواند بسیار شدید و درازمدت باشد

مروئه وامقی، رئیس مرکز تحقیقات رفاه اجتماعی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و عضو دبیرخانه رصدخانه اجتماعی کووید ۱۹ با ارائه مقاله ای مربوط به پیامدهای اجتماعی پاندمی کووید ۱۹ بر جمعیت کودکان در اولین کنگره ملی « رصد اجتماعی کووید ۱۹ » در توضیح این مطلب گفت: در شروع همه گیری کرونا، در مورد کودکان همه معتقد بودند که کرونا روی کودکان تاثیر ندارد و بچه ها مبتلا نمی شوند و شواهدی هم از کشورهای چین و امریکا نشان داد که ابتلا و مرگ کودکان ۱۰ تا ۲۰ برابر کمتر از میانسالان و ۲۵ تا ۱۰۰ برابر کمتر از سالمندانی است که مبتلا و بستری می شدند.

به گزارش ایسنا، وی افزود: منتها بعد از مدتی متوجه شدند که این شرایط بستگی به این دارد که کودک در کجا زندگی می کند و چه بستری برای زندگی دارد و چه آسیب پذیری دارد و آمار و ارقام نیز نشان داد که اگر کل مبتلایان زیر ۲۰ سال جهان را در حدود ۱۱ درصد داشته باشیم، این رقم در کشورهای پر درآمد، حدود ۷ درصد است.

این عضو هیات علمی دپارتمان مدیریت رفاه اجتماعی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی تصریح کرد: در ابتدا، ابتلا و مرگ و میر کودکان را به آسیب پذیری، بیماری های کودکان، تغذیه، نداشتن فرهنگ بیماری های عفونی همزمان، چاقی، مربوط می دانستند و بعد متوجه شدند که میزان ابتلا، حتی در بزرگسالان نیز که در کشورهای پیشرفته زندگی می کنند، دستخوش نابرابری های اجتماعی و کمبود درآمد است.

دکتر وامقی گفت: پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم در این ارتباط وجود دارد، بطوریکه فاصله گذاری و قرنطینه در دوران کرونا اثرات کوتاه مدت برای کودکان دارد و اثرات درازمدت آن نیز به دلیل دوران رشد کودکان، وقتی آثار شرایط کرونایی در یک دوره از زندگی آنان اتفاق می افتد، می تواند تا آخر عمر اثر خودش را باقی بگذارد.

وی با اشاره به اینکه پیامدهای اجتماعی کووید در کودکان را در چهار حوزه دسته بندی کردند، اظهار کرد: در حوزه "سلامت" و نه فقط دوران کرونا و همه گیری، بلکه نداشتن غذای کافی، مشکلات سلامت روان نمونه هایی از مشکلات سلامت کودکان است و مشکلات مربوط به " آموزش کودکان " و آموزش مجازی و آموزش هایی که در دوران کرونا در دسترس بسیاری از کودکان در جهان و از جمله در ایران قرار نگرفته است و پیامدهای ناشی از  "مشکلات اقتصادی خانواده ها" که کودکان را درگیر می کنند و مسایل مربوط به " ایمنی کودکان " که چه در درون خانواده و چه در فضای مجازی، خشونت های بیشتر، قطع یا کاهش خدمات حمایتی مربوط به کودکان و خانواده ها که آسیب های کوتاه مدت و بلندمدت ایجاد می کند و رفتن به سمت اشتغال کودکان و یا ازدواج های زودرس کودکان از جمله پیامدهای آسیب رسان به کودکان است.

این محقق و استاد دانشگاه تاکید کرد: بنابر این، کودکان نه تنها از کرونا آسیب می بینند، بلکه این آسیب ها می تواند بسیار شدید و بسیار درازمدت باشد و بشکل نابرابری در جوامع دیده شوند، بطوری که کشورهای توسعه یافته تلاش می کنند تا وضعیت اقتصادی خودشان را به وضعیت قبل برگردانند ولی کشورهای در حال توسعه، با مسایل مربوط به کاهش درآمدها دست به گریبان هستند و توزیع نابرابر واکسن وجود دارد، ضمن آنکه نابرابری در دسترسی به امکانات آموزشی در کشورهای مختلف نیز مشاهده می شود.

وامقی تصریح کرد: در کشور ما مطالعه زیادی در این ارتباط صورت نگرفته، بلکه یک مطالعه ملی که افراد زیر ۱۸ سال را نیز در این مطالعه مورد بررسی قرار داده، وجود دارد که براساس این مطالعه با ۱۳ هزار نمونه، سهم گروه زیر ۱۸ سال، ۹/۶ درصد از کل مبتلایان است و سهم فوت شدگان یک دهم درصد از کل مبتلایان را شامل شده، ضمن آنکه به لحاظ آموزشی، در کل کشور و در اواخر سال ۹۹، به میزان ۹/۸ درصد برای ادامه تحصیل ثبت نام کرده بودند و دلیل بازماندگان از تحصیل به دلیل مشکلات مربوط به آموزش های مجازی بود.

وی با ارائه نتایج مطالعه دیگری در همین زمینه که برای کودکان خانواده های آسیب پذیر در شهر تهران انجام شد، تاکید کرد: همه مطالعات تاکنون نشان می دهند که کودکان در دوران کرونا در چهار حوزه « آموزشی، سلامت، شرایط اقتصادی و ایمنی » دچار مشکل شدند.

به گفته وامقی، "مشکلات آموزشی به دلیل مشکلات آموزش مجازی، کمبود امکانات ارتباطی از راه دور و یا نبود این امکانات در مناطق دور افتاده و یا عدم امکان پرداخت هزینه اینترنت و استفاده اشتراکی در خانواده ها از این امکانات و مشکلات کودکان خانواده در این ارتباط و یا پهنای کوتاه اینترنت در برخی از مناطق که اجازه اتصال آنان به شبکه آموزشی شاد (اصلی ترین شبکه آموزشی) را فراهم نمی کند"، کودکان و خانواده های آنان را در دوران کرونا درگیر کرده است.

وی افزود: دانش آموزانی که می توانند به شبکه آموزشی وصل شوند هم از سختی کار با این شبکه و یادگیری از این منبع آموزشی، گلایه مند هستند، چرا که برخی از معلمان آمادگی برای آموزش مجازی نداشتند و مهارت آموزش مجازی ندارند و لذا محتوای این آموزش ها برای دانش آموزان قابل استفاده نیست و یا ضعیف است.

وی همچنین گفت: ناکافی بودن پاسخگویی به مشکلات درسی، از عمده شکایت های دانش آموزان بود، ارزیابی حضور دانش آموزان در کلاس و ارزیابی تحصیلی آنان به دلیل آموزش های مجازی، یکی از نگرانی ها و پر استرس ترین مسایلی است که دانش آموزان به آنها اشاره کردند.

وی افزود: اینترنت ضعیف و شرایط نامناسب برای دانش آموزان نیز یکی از مواردی بوده که باعث سرزنش اولیاء مدارس نسبت به دانش آموزان شده است و درگیری خانواده ها با موضوع آموزش کودکان را به دنبال داشته است.

این استاد و محقق علوم اجتماعی تصریح کرد: شاید گفته شود که همه دانش آموزان این مشکلات را داشتند، اما اینطور نبوده است، چرا که در خانواده های با درآمد خوب و مرفه، علاوه بر داشتن اینترنت پرسرعت، سامانه های مختلف برای یادگیری و آموزش دروس بکار گرفته می شود، درصورتی که برای دانش آموزان خانواده های کم درآمد این امکان وجود ندارد و یا کلا امکانات ارتباطی ندارند و یا از امکانات ضعیف برخوردارند.

وی تاکید کرد: با توجه به شرایطی که بیان شد، می توان گفت که آموزش و تحصیل دانش آموزان در دوران کرونا بسیار صدمه دید.

این استاد و محقق دانشگاه در مورد مشکل سلامت کودکان در دوران کرونا نیز گفت: به دلیل همه گیری و جلوگیری از انتقال بیماری، کودکان در جمع های خودشان، مدارس و اماکن عمومی حضور نیافتند و نگرانی های متعدد آنان از شرایط و امکاناتی که آیا می تواند با نیازهای آموزشی آنان همراهی کند، سبب تاثیر بر سلامت روانی کودکان داشته است.

به نقل از دانشگاه علوم توانبخشی، وامقی با اشاره به لزوم توجه برنامه ریزان و سیاستگذاران به وضعیت سلامتی کودکان دارای معلولیت نیز اظهار کرد: خانواده های این کودکان از ابتدا با تعطیلی بسیاری از مراکز توانبخشی مواجه شدند و یا برای تردد به مراکز، مجبور به استفاده از وسایل نقلیه عمومی مانند مترو بودند که در برخی خانواده ها که وسیله شخصی نداشته و امکان هزینه کردن هم نداشتند، مشکلاتی را در بر داشت.

وی تصریح کرد: در دوران کرونا، بیکاری برخی خانواده ها، نداشتن درآمد کافی، فقری که برخی خانواده ها گزارش می کردند، بسیار دردناک بود و در این شرایط مسلما وقتی کودک در یخچال را باز می کند و می بیند چیزی در یخچال نیست، فشار مضاعفی را باید تحمل کند، علاوه بر اینکه بحث "روابط درون خانواده" و خشونت، یکی از تاثیرات آن برای کودکان بود.

وی در پایان سخنرانی خود و در جمع بندی مطالب بیان شده، افزود: کودک بودن، به خودی خود، آسیب پذیر است و در خانواده کم درآمد بودن، آسیب پذیری مضاعف دارد. چرا که مسایل کودکان دیگر، برای این خانواده ها تشدید می شود و اگر کودکی باشد که کم درآمد باشد و جزو خانواده های افغان و یا دارای مادر سرپرست خانواده باشد که در دوره کرونا، شغل خود را هم از دست داده باشد، سبب خواهد شد که شرایط برای کودکان بسیار دشوار شود و لذا، باید هر چه سریعتر به فکر کودکان خانواده های کم درآمد بود، چون می تواند پیامدهای جبران ناپذیری برای نسل آینده داشته باشد.