تحلیل روزنامه اعتماد از تشکیل شورای عالی دفاع و حضور علی لاریجانی در شورای عالی امنیت ملی؛ اصلاحات از بالا به پایین آغاز شد

مهدی بیک‌اوغلی-«حکم دبیرکلی علی لاریجانی صادر شد.» این گزاره تایید گزارشی است که «اعتماد» 4روز قبل ذیل تیتری با عنوان «فرود و فراز لاریجانی» از آن خبر داده بود. تصمیمی که تحلیلگران آن را به معنای تلاش حاکمیت برای اعمال نوع خاصی از اصلاحات در شوون مختلف ارزیابی می‌کنند.

به گزارش اعتماد، اساسا یکی از گزاره‌هایی که طی روزهای اخیر به تناوب در فضای سیاسی کشور به طرق مختلف تکرار شده، تلاش نظام حکمرانی ایران برای تغییر و تحول است! اما هر قدر بیشتر درباره ضرورت اصلاحات و تحول صحبت می‌شود، کمتر درباره شکل و شمایل این اصلاحات بحث و تبادل نظر شده است. آیا این تغییرات قرار است از پایین به بالا به صورت مویرگی اعمال شود یا تنها برخی بخش‌ها در معرض این اصلاحات قرار خواهند گرفت؟ برای یافتن پاسخی برای این پرسش چاره‌ای نیست جز آنکه داده‌های موجود را در کنار احتمالات و مسیرهای ممکن قرار دهیم و از مجموعه این تحلیل‌ها و ممکنات برداشتی ارایه کنیم. به نظر می‌رسد، نظام حکمرانی راهی میانبر را برای اعمال تغییرات مدنظرش انتخاب کرده باشد.

در واقع سیستم پس از ارزیابی‌های گوناگون به نتیجه رسیده که با چند تغییر ساده در یکی از شوراهای بالادستی (شعام) و ایجاد یک شورای تازه نفس (شورای عالی دفاع) از یک طرف می‌تواند اقدام به بازآفرینی و به‌روزرسانی سیستم کند و از طرف دیگر به مطالبات مردم و تحقق اصلاحات ضروری پاسخ دهد. چگونه؟ حضور علی لاریجانی در شعام و ایجاد شورای عالی دفاع، اکثریت را در اختیار دولت قرار می‌دهد تا پازل تغییرات را تکمیل کرده و اصلاحات را از بالا به پایین برای کوتاه‌مدت ممکن سازد.

حاکمیت ایران به درستی دریافته که هر متغیر به ظاهر کوچکی در بخشی از سیستم مثل بال زدن پروانه‌ای است که در روزهای پیش رو می‌تواند باعث تکانه‌های بزرگ در بخش‌های دیگر اکوسیستم سیاسی و اجتماعی کشور شود. به همین دلیل به دنبال آن است که اصلاحات و تغییرات را از بالا و از طریق شعام و شورای عالی دفاع اعمال کند. از این طریق شعام با مصوباتش می‌تواند نهادهایی مانند مجلس، صدا و سیما، نهادهای انتظامی و امنیتی و...را در راستای یک هدف کلی هدایت کند و از سوی دیگر با اعمال تدریجی اصلاحات مورد نظر مردم، امکان پراکندگی و تشویش در تصمیم‌سازی‌ها را از میان ببرد. این‌گونه است که به نظر می‌رسد 2شورای عالی امنیت ملی و شورای عالی دفاع، وظیفه یافته‌اند تا تغییر و تحول مورد نظر را به صورت قطره‌چکانی در راستای منافع ملی اعمال کنند تا انسجام ایجاد شده تداوم پیدا کرده و بخشی از مطالبات مردم محقق شود.

به همین دلیل است که چهره‌هایی مانند حمید رسایی در واکنش به تشکیل شورای عالی دفاع برآشفته شده و از خانه ملت برون می‌تازد که «با شکل‌گیری شورای عالی دفاع ما محدود می‌شویم!» اغلب تحلیلگران و فعالان سیاسی مانند ابراهیم اصغرزاده، مهاجری، شریعتی و... به دلیل همین قرابت میان تصمیمات شورای عالی دفاع و حضور لاریجانی در شعام با اصلاحات ضروری است که از آن حمایت کرده‌اند.