خبر تلخ؛ فوتبال ایران دیگر در آسیا درجه یک نیست

مهدی تاج اخیرا گفته است امیر قلعه نویی سرمربی تیم ملی به او قول داده تیم از گروهش در جام جهانی صعود خواهد کرد. همه اهالی فوتبال دوست دارند این اتفاق بیفتد اما آنچه باعث بدبینی شده روندی است که فوتبال ایران پیش گرفته است. 

به گزارش «اعتماد» ماه گذشته ماه بسیار سختی برای فوتبال ایران بود. تیم ملی کشورمان در تورنمنت سطح پایین کافا عملکردی ناامیدکننده داشت و برابر تیم‌های با رنکینگ بالای صد به مشکل خورد. در نهایت هم مقابل ازبکستان بعد از 120 دقیقه دفاع مطلق بازنده شد. سپس نوبت به فوتبال باشگاهی آسیا رسید. تیم‌های باشگاهی ایران که این فصل با هزینه‌هایی به مراتب بیشتر از سالیان گذشته وارد مسابقات شدند هفته نخست بسیار بدی را پشت سر گذاشتند. تراکتور در زمین شباب الاهلی به تساوی یک بر یک دست یافت با این تذکر که تیم اماراتی سه بار توپ را به تیرک دروازه تنها نماینده ایران در لیگ نخبگان زد. سپس سپاهان برابر تیم ناشناخته الحسین اردن شکست خورد و در نهایت استقلال با باخت هفت بر یک برابر تیم نهم امارات کار را به جایی رساند که طنزپردازان به شوخی بگویند این دیگر یک مساله فوتبالی نیست بلکه مساله سیاسی، اجتماعی، امنیتی است! 

اخیرا جواد خیابانی در یک برنامه تلویزیونی به درستی اشاره کرد که روند افول فوتبال ایران از سه، چهار سال پیش آغاز شد و حالا شتاب بیشتری گرفته است. روندی که فوتبال ایران را از یک تیم درجه یک به تیم درجه دو تبدیل می‌کند. حذف پیاپی تیم‌های ملی در رده‌های سنی نوجوانان، جوانان و امید. ناکامی تیم ملی در جام ملت ها. به بن بست رسیدن تفکرات تاکتیکی تیم ملی و گرفتار شدن مقابل تیم‌هایی نظیر تاجیکستان و افغانستان. نداشتن هیچ لژیونری در پنج لیگ معتبر اروپا، باخت‌های حالا دیگر عادی شده نماینده‌های ایران در آسیا که موجب کاهش چشمگیر سهمیه ایران در مسابقات قاره‌ای شده، کیفیت نازل لیگ از لحاظ فنی و زیرساختی و موارد جزیی‌تر همه نشان می‌دهد اگر سقوط نکرده باشیم دست کم لبه پرتگاه هستیم.

احتمالا به خاطر همین وضعیت است که بعد از باخت استقلال بسیاری از کارشناسان گفتند این نه فقط نشان‌دهنده ضعف باشگاه استقلال که آیینه تمام نمای فوتبال ایران است و شاید اگر خیلی از باشگاه‌های دیگر هم جای استقلال بودند همین نتیجه با کمی بالا و پایین رقم می‌خورد. دلیل چنین تحلیلی عقب ماندن فوتبال ایران از قافله پیشرفت بوده است. چرا که وقتی آنها در حال برنامه‌ریزی برای پیشرفت بودند برخی مدیران و مربیان شکست خورده و از رده خارج در حال تلاش برای بازگشت به فوتبال به هر قمیتی بودند. ولو به قیمت از دست رفتن جایگاه تاریخی فوبتال ایران به عنوان قدرت اول آسیا. 

ادعاهای اخیر تاج در مورد شرایط خوب تیم ملی هم بیشتر حکایت آن بقالی است که نمی‌گوید ماست من ترش است. صعود به جام جهانی 48 تیمی از گروهی که در آن تیم‌های با رنکنیگ بالای 50 حضور داشتند قطعا نمی‌تواند دستاورد تلقی شود. البته تاج اخیرا در مصاحبه‌ای عنوان کرد اینکه ما همیشه بین 32 تیم حاضر در جام جهانی باشیم، اتفاق خوبی است که نشان می‌دهد او هنوز نمی‌داند فرمت جام جهانی تغییر کرده برای همین اینقدر روی صعود به جام جهانی به عنوان دستاورد مانور می‌دهد.

اما در مورد وعده او و سرمربی تیم ملی مبنی بر صعود از گروه در جام جهانی بحث‌های زیادی وجود دارد. اول از همه باید دید چه تدارکی برای طی کردن این مسیر در نظر گرفته شده است. طبق اعلام فدراسیون فوتبال دو بازی دوستانه برای یوزها در فیفادی پیش رو در نظر گرفته شده است؛ بازی با روسیه که سه سال است تحریم شده و بعد تقابل با تانزانیا تیم صدوچندم رنکینگ فیفا. آیا مدیران فدراسیون و اعضای کادرفنی با چنین تدارکی می‌خواهند راهی جام جهانی شوند؟ البته نباید فراموش کرد همان‌طور که گفته شد تیم ملی ایران مدت‌هاست برابر تیم‌هایی که میانگین رنکینگ‌شان بالای 70 است دچار گرفتاری شده. خوردن 11 گل در 10 بازی برابر قرقیزستان، افغانستان، کره شمالی، تاجیکستان و قطر این مساله را تایید می‌کند. بنابراین شاید تانزانیا هم رقیب سرسختی برای تیم ملی باشد اما مساله سر وعده صعود از گروه در جام جهانی است. 

مهدی تاج طوری حرف می‌زند که انگار صعود از گروه قطعی است. او گفته حتی بعد از جام جهانی هم قلعه نویی سرمربی تیم ملی است. این اظهارنظر باعث شد رسانه‌ها با کنایه به او بگویند اول ببین خودت تا آن موقع هستی بعد در مورد ابقای سرمربی حرف بزن. همشهری آنلاین در این رابطه نوشت: «باید از آقای تاج بپرسیم اصلا مطمئنی خودت بعد از جام‌جهانی در فدراسیون می‌مانی که از الان خبر حفظ قلعه‌نویی را می‌دهی؟ امیدواریم که بهترین نتایج را بگیرید، اما یک درصد به این هم فکر کنید شاید با این سطح کیفی تیم، اتفاقاتی رخ داد که اصلا نتوانستید به ایران برگردید. حالا از ما گفتن بود!»

همه ما آرزو داریم تیم ملی ایران بتواند در جام جهانی برای نخستین‌بار از گروهش صعود کند تا یک دستاورد واقعی برای فوتبال ملی رقم بخورد اما رسیدن به این نقطه با روند فعلی اصلا امکان پذیر به نظر نمی‌رسد. حتی اضافه شدن یک مربی خارجی بزرگ به کادرفنی و تغییر دستیاران قلعه نویی (مساله‌ای که ما چند ماه قبل آن را مطرح کرده بودیم) هم شاید نتواند کمک خاصی بکند چرا که بنیادهایی خراب شده که ساختن دوباره شان زمانبر است. ما یک شبه از تیم اول آسیا و تیمی که با 13 برد پیاپی راهی جام جهانی 2022 شد به تیمی که مقابل تاجیکستان زمینگیر می‌شود، تبدیل نشده‌ایم  که  یک شبه به آن شرایط  برگردیم.