گزارش تکان‌دهنده از همدستی فوتبالیست‌ها با خلافکاران

نشریه اتلتیک گزارشی مفصل از زلزله‌ای که فوتبال هلند را تکان داده منتشر کرده است؛ گزارشی مبنی بر اینکه تعداد قابل توجهی از فوتبالیست‌های بازنشسته و فعلی هلند با باندهای خلافکاری همکاری می‌کنند. قتل، قاچاق موادمخدر، پولشویی و سرقت بخشی از اقداماتی است که در پرونده‌ها دیده می‌شود. 

به گزارش روزنامه اعتماد و به نقل از اتلتیک، از طبقه دوم دادگاه شهر بردا، می‌شد نورافکن‌های ورزشگاهی را دید که زمانی در روزهای خوش، رونی استام در آن ستاره‌ای محلی بود.

این بازیکن ۴۱ ساله بدنام،   قرار بود   به فهرست  فوتبالیست‌ها یا   بازیکنان  سابقی اضافه شود که به خاطر کشیده شدن به دنیای تبهکاران در هلند  به زندان افتاده‌اند  و این فهرست روزبه‌ روز  بلندتر می‌شود.

ایوگنی لوچنکو، رییس اتحادیه فوتبالیست‌های حرفه‌ای هلند  (VVCS)  به  نشریه The  Athletic می‌گوید: 

«این برای فوتبال هلند دردناک است. این نه برای فوتبال هلند خوب است و نه برای تصویر هلند و خیلی دردناک است وقتی می‌بینی بازیکنان بزرگ و بااستعدادی هستند که نمی‌فهمند که دارند تصویر فوتبال ما را نابود می‌کنند.»

استام در سال ۲۰۱۰ با تیم توئنته قهرمان لیگ هلند شد و در سال ۲۰۱۳ نیز بخشی از تیم ویگان اتلتیک بود (هر چند مصدوم بود) وقتی که این تیم با شکست منچسترسیتی در فینال جام حذفی، یکی از بزرگ‌ترین شگفتی‌های تاریخ فوتبال  انگلیس  را  رقم زد.

اما روز سه‌شنبه گذشته، او به خاطر نقش داشتن در یک طرح بین‌المللی قاچاق مواد مخدر به 7 سال زندان محکوم شد؛ تازه‌ترین نمونه‌ای که توضیح می‌دهد چرا لوچنکو و همکارانش به فوتبالیست‌های کشور هشدار می‌دهند که این صنعت «فقط آهن‌ربایی برای ثروتمندان و زیبارویان نیست،  بلکه برای جنایتکاران  هم  جذاب است.»

در ماه ژوئن، کوینسی پرومس، وینگر سابق آژاکس، در یک پرونده پر سر و صدا به هلند مسترد شد؛ ماجرایی که فوتبال هلند را دچار بحران کرده است.

پرومس که ۵۰ بازی ملی برای تیم هلند انجام داده بود، در فوریه سال گذشته به خاطر قاچاق ۱,۳۶۳ کیلوگرم کوکایین به 6 سال زندان محکوم شد. ارزش خیابانی این محموله حدود ۶۵ میلیون پوند (۸۲ میلیون دلار) برآورد شده بود. او بعد از آن به عنوان یک فراری در روسیه و سپس دوبی زندگی می‌کرد. و بعد، داستان دیوید مندس دا سیلوا هم هست؛ ملی‌پوش سابق دیگری که در سال ۲۰۲۲ به خاطر کمک به قاچاق دو محموله کوکایین (به وزن ۷۴ و ۱۰۵ کیلوگرم) به 7 سال زندان محکوم شد. این پرونده برای لوچنکو به‌ خصوص دردناک بود، چون زمانی هم‌تیمی‌اش در اسپارتا روتردام بود. او می‌گوید: «یک ماه قبل از اینکه او دستگیر شود با او صحبت کردم. پرسیدم: «الان چه می‌کنی دیوید؟» گفت: «آه، کار خاصی نمی‌کنم، یکی اینجا، یکی آنجا.» قرار گذاشتیم همدیگر را ببینیم. همه‌ چیز خیلی عادی به نظر می‌رسید. اما در نهایت، این پسرها کار خیلی احمقانه‌ای کردند.» دا سیلوا که سابقه بازی در آژاکس، NAC بردا و آلکمار را هم داشت، همچنین به خاطر رشوه دادن ۱۰۰ هزار یورویی به یک کارمند کشتیرانی محکوم شد.  او  در  دادگاه اعتراف کرد: «اجازه دادم  بعضی آدم‌ها بیش  از حد  به  من نزدیک  شوند.»

اگر موضوع فقط همین سه پرونده بزرگ مواد مخدر و سه فوتبالیست سرشناس زندانی بود، باز هم تکان‌دهنده بود.

اما مقامات هلندی آشکارا می‌پذیرند که در سال‌های اخیر، موارد متعدد دیگری هم وجود داشته که در آن بازیکنان سابق و فعلی با خلافکاران جدی ارتباط برقرار کرده‌اند، به‌ویژه در ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته. این بازیکنان، به نوبه خود، درگیر یا در حاشیه قاچاق مواد مخدر، پولشویی، تبانی در مسابقات و گاهی موارد بدتر قرار گرفته‌اند:  اسلحه، تیراندازی  و مرگ.

لوچنکو، رییس اتحادیه بازیکنان (VVCS) از سال ۲۰۱۹ می‌گوید: «مشکل ما این است که بعضی بازیکنان خیلی به خلافکاران نزدیک می‌شوند. آنها فکر می‌کنند دوست‌شان هستند و این بزرگ‌ترین اشتباهی است که ممکن است مرتکب شوند. خیلی وقت‌ها می‌شنویم: «آره، ولی او دوست من است، از بچگی می‌شناسمش.» و من می‌گویم: «اگر واقعا دوستت بود، هیچ‌ وقت مواد را با ماشین تو جابه‌جا نمی‌کرد یا از تو نمی‌خواست یک میلیون یورو ساعت را به کشورهای مختلف ببری.» چون این اتفاق‌ها واقعا  افتاده  است.

همه‌ چیز می‌تواند با چیز خیلی ساده‌ای شروع شود: «می‌توانم ماشینت را قرض بگیرم؟ می‌توانی مراقب این ساعت‌ها باشی؟ می‌شود یک پیراهن برایم امضا بگیری؟ دوست داری به جشن تولدم بیایی تا تو را با خلافکاران دیگر آشنا کنم؟» این همان شروع ماجراست. و وقتی وارد شوی، دیگر  هرگز  بیرون  نمی‌آیی.»

آیا تبهکاران سازمان‌یافته عمدا بازیکنان جوان و تاثیرپذیر فوتبال را هدف قرار می‌دهند؟ آرنو فان لیوون، کارآگاه بازنشسته آمستردام، سال گذشته در مصاحبه‌ای با روزنامه محلی BN DeStem (مستقر در بردا) به این پرسش پاسخ داد. او درباره تجربه‌هایش در همکاری با آژاکس و فدراسیون فوتبال هلند (KNVB) برای هشدار دادن به بازیکنان نسبت  به خطرها  توضیح  داد.

فان لیوون توضیح داد که در بسیاری موارد، فوتبالیست‌ها و خلافکاران در همان محله‌ها بزرگ شده بودند. او گفت از سال ۲۰۱۵ متوجه این الگو شد، وقتی یک خلافکار آمستردامی معروف به «بولولو» توسط پلیس هشدار گرفت که جانش در خطر است. بولولو از کلانتری بیرون آمد و سوار یک مرسدس اجاره‌ای شد. وقتی همکاران فان لیوون شماره پلاک ماشین را بررسی کردند، متوجه شدند که ماشین متعلق به یکی از بازیکنان جوان آژاکس است.

فان لیوون گفت: «با خودم گفتم: خب، بیایید بقیه ماشین‌های اجاره‌ای بازیکنان آژاکس را هم بررسی کنیم و چه دیدم؟ اغلب این ماشین‌ها به خلافکاران قرض داده شده  بودند.»

تحقیقات بیشتر نشان داد که یکی از این خودروها هدف تیراندازی قرار گرفته بود، بعد از آنکه فوتبالیستی آن را به یک دوست قرض داده بود، رگباری از گلوله از پنجره عقب عبور کرده و در صندلی راننده گیر کرده بود. صحنه‌ای بسیار تکان‌دهنده بود؛ آنقدر که پلیس هنوز هم از عکس‌های آن در ارایه‌های خود به باشگاه‌ها و مسوولان فدراسیون فوتبال استفاده می‌کند. ماشین یکی دیگر از بازیکنان آژاکس هم در اختیار پسر «گوئنت مارتا» خلافکار حرفه‌ای بود که در سال ۲۰۱۴ به ضرب ۸۰ گلوله کشته شد. و بولولو هم؟ او نیز در یک حادثه جداگانه با گلوله از پا درآمد. وقتی پرومس در سال ۲۰۱۹ با آژاکس قرارداد بست، فان لیوون به یاد دارد که او را در کنار خلافکاران شناخته ‌شده دیده بودند. او به پرومس هشدار داده بود: «اینها افرادی هستند که ممکن است هدف ترور قرار بگیرند و تو داری با آنها این‌طرف و آن‌طرف می‌روی. اگر به سمت‌شان تیراندازی شود، تو هم درست کنارشان در ماشین نشسته‌ای.» بر اساس پرونده‌ای از دادستانی هلند، پرومس همچنین به «پیت وورتل»یکی از چهره‌های بدنام دنیای تبهکاران هلند، مرتبط بوده است. وورتل مظنون بود که در فهرستی از جرایم سنگین، از جمله قاچاق مواد مخدر و قتل «کلوین مینارد» (مدافع راست سابق و متولد سورینام) در سال ۲۰۱۹ نقش داشته است. مینارد در ماشین خود در منطقه آمستردام-زوی‌اُست با چندین گلوله از سوی دو مهاجم نقاب‌دار سوار بر موتورسیکلت کشته شد.

مینارد که سابقه دو فصل بازی در تیم برتون آلبیون در دسته‌های پایین فوتبال انگلیس را داشت، ظاهرا قربانی انتقام‌گیری بابت سرقت ۴۰۰ کیلوگرم کوکایین شد. اندکی پیش از آن، او  در  شبکه‌های  اجتماعی عکسی   از خود منتشر کرده بود که دسته‌ای بزرگ از اسکناس‌های ۵۰ یورویی  را  در دست داشت.

وورتل که اکنون به خاطر پولشویی سه سال زندان می‌گذراند، هرگونه دخالت را انکار می‌کند. پرومس هم به محکومیت خود اعتراض کرده و همچنان در حال مبارزه با حکم  ۱۸ ماه زندان  اضافی است که  در سال ۲۰۲۳ به خاطر چاقوکشی علیه پسرعمویش دریافت کرد.

مشکل اصلی برای پلیس، باشگاه‌ها، اتحادیه بازیکنان و دیگر مقامات هلندی این است که در فوتبال امروز، فرهنگی جا افتاده که بازیکنان دوست دارند ثروت خود را به رخ بکشند. در این دنیای نمایشی، پولدار بودن بهترین راه برای کسب اعتبار خیابانی به شمار می‌رود. و در همین مسیر، آنها سبکی از زندگی را رمانتیک جلوه می‌دهند: ماشین‌های لوکس، جواهرات گرانقیمت و زنان جذاب. لوچنکو می‌گوید شخصا از فوتبالیست‌های سطح بالای لیگ برتر هلند (اردیویزه) خواسته است دوباره درباره آنچه در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند، فکر کنند. اما آیا گوش می‌دهند؟ او می‌گوید: «یکی از بازیکنان ملی‌پوش سرشناس اخیرا عکسی از خودش گذاشته بود در حالی که ساعتی به ارزش ۲۰۰ هزار یورو به دست داشت.»

او ادامه می‌دهد: «تمام ستاره‌ها عاشق این هستند که سبک زندگی متفاوت‌شان را به نمایش بگذارند: ماشین‌ها، زنان زیبا، ساعت‌ها. چیزی که نمی‌فهمند این است که بازیکنان جوان‌تر در حال تماشای آنها هستند. این کار اشتباه بزرگان است. ولی آنها فقط می‌خواهند پز بدهند.»

نمونه دیگری مربوط به رومئو کاستلین، بازیکن سابق فاینورد و آدو دن هاخ است که در سال ۲۰۱۹ در فرودگاه اسخیپول آمستردام به ظن پول‌شویی ۲/۲ میلیون یورو بازداشت شد.

کاستلین که ۱۰ بازی ملی برای هلند انجام داده بود، در زمان دستگیری ۱۳۹ هزار یورو نقد همراه داشت، اما ادعا کرد این پول را از راه فوتبال، تجارت ساعت و برد در کازینو به دست آورده است.

وکیل او، اِوِلین دو ویت، سال گذشته در جلسه مقدماتی دادگاه در زووله گفت: «در دنیای فوتبال، نشان دادن دسته‌ای پول نقد در رختکن یک جور کلاس محسوب می‌شود.» کاستلینِ ۴۲ ساله هرگونه تخلف را انکار می‌کند .

در موارد دیگری نیز فوتبالیست‌های معروف در مهمانی‌ها با خلافکاران شناخته‌شده دیده شده‌اند، اغلب در بخش‌های VIP کلوب‌ها و بارها.

یکی از مشهورترین اتفاقات به سال ۲۰۱۳ برمی‌گردد، وقتی جشن رودخانه‌ای در موزه دریانوردی آمستردام (Scheepvaartmuseum) به تیراندازی میان باندهای رقیب کشیده شد و یک نفر کشته شد. به گفته پلیس، یکی از ملی‌پوشان هلند اجازه داده بود پورشه‌اش توسط خلافکاران استفاده شود و این ماشین در نهایت پر از سوراخ گلوله شد.

مشکل دیگر، استفاده مکرر از خانه‌های فوتبالیست‌ها برای مقاصد غیرقانونی است. رسانه‌های هلندی گزارش داده‌اند که «رابین فان اوورکرک» جنایتکار مخوفی که به خاطر ساخت «کانتینرهای شکنجه» در برابانت شهرت جهانی یافت زمانی که هدف یک طرح ترور بود، در آپارتمانی زندگی می‌کرد که توسط «کریم رِکیک»، بازیکن سابق تیم جوانان پی‌اس‌وی، اجاره داده شده بود.

همچنین «مارکو ابن» پادشاه قاچاق مواد که امسال در مکزیک به ضرب گلوله کشته شد، پیش‌تر گزارش شده بود که در پنت‌هاوس «تِرِنس کونگولو» بازیکن سابق فاینورد (و اکنون NAC بردا) پنهان شده بود.

در سال ۲۰۲۳ نیز در خانه‌ای که توسط «جترو ویلمز» (بازیکن وقت خرونینگن) در شهر بارندراخت اجاره داده شده بود، اسلحه پیدا شد. ویلمز که سابقه بازی در نیوکاسل یونایتد را هم دارد و اکنون برای تیم NEC نایمخن بازی می‌کند، گفت از این کشف شوکه شده و مهم است که روشن شود او هرگز مظنون تلقی نشد. همین موضوع درباره رکیک (بازیکن سابق منچسترسیتی) و کونگولو (بازیکن سابق هادرسفیلد و فولام در لیگ برتر) هم صدق می‌کند.

با این حال، این داستان‌ها با توجه به شهرت جنایتکارانی که درگیر بودند، نگران‌کننده‌اند. توصیه پلیس این است: اگر فوتبالیستی به شهر یا کشور جدیدی می‌رود، ملک خود را فقط از طریق یک آژانس املاک معتبر اجاره بدهد، نه از طریق دوستان یا دوستانِ دوستان. باب شاگن، کارآگاه باتجربه آمستردام در سال ۲۰۲۳ به روزنامه Het Parool گفت: «یک ‌بار فوتبالیستی داشت به خارج منتقل می‌شد. او خانه‌اش را از طریق آشنایان اجاره داد. آن خانه به پاتوق جنایتکاران تبدیل شد. فرد دیگری در آنجا زندگی می‌کرد که بعدا کشته شد. در نهایت، خود فوتبالیست مجبور شد یک مزرعه ماری‌جوانا را تخلیه کند. تو می‌توانی با یک تماس جنایتکارانه، برای تمام عمر آلوده شوی.» در پرونده استام، دادگاه بردا اعلام کرد او بعد از بازنشستگی در سال ۲۰۱۶ خود را به عنوان یکی از «بزرگان» دنیای زیرزمینی تبهکاران تثبیت کرده بود. او پس از آن دستگیر شد که پلیس شش ماه پیام‌های رد و بدل شده در تلفن‌های رمزگذاری‌شده که ابزار محبوب ارتباطی مجرمان سازمان‌یافته است را شنود کرد. این پیام‌ها نشان می‌داد او در حال برنامه‌ریزی برای قاچاق کوکایین و MDMA به ارزش میلیون‌ها پوند بوده است.

استام که در بردا بزرگ شده و دو دوره برای بزرگ‌ترین باشگاه شهر بازی کرده بود، پذیرفت که با همدستانش، از جمله برادرش رودی، برای قاچاق ۲۰ کیلوگرم کوکایین از برزیل به آلمان همدستی کرده است. او گفت دستمزد این کار «مبلغی معادل یک کیلو» بوده. اما اصرار داشت این تنها دخالت او بوده است.

او همچنین مدعی شد که تبهکاران سرشناس در یکی از مسابقات تیم جوانان پی‌اس‌وی که پسر بزرگش در آن بازی می‌کرد، حاضر شدند. استام به دادگاه گفت: «آنها در حاشیه بازی پسرم مرا تهدید کردند. یک نارنجک هم به خانه‌ام پرتاب شد.» واکنش‌ها را می‌توان به خوبی در نوشته رونالد واترئوس، دروازه‌بان سابق تیم ملی هلند، خلاصه کرد. او در ستونی برای روزنامه De Limburger «انزجار خالص» خود را نسبت به استام ابراز کرد و همچنین پرومس را به ‌شدت مورد انتقاد قرار داد.

واترئوس یادآوری کرد که پرومس دوران زندانش در دوبی را «جهنم روی زمین» توصیف کرده بود. استام نیز از شرایطش، از جمله تأثیر بر خانواده‌اش، شکایت داشت و حتی در جلسه صدور حکم حاضر نشد چون به گفته او «آن مسیرها با ون زندان به دادگاه جهنم هستند.»

واترئوس نوشت: «بی‌اعتمادی، غم، خشم. اما شاید بیش از همه خشم. و دلیل اصلی این است که این دو آقا خودشان را در نقش «قربانی» قرار می‌دهند. می‌خواهند آنقدر قوی باشند که با مقادیر عظیم موادمخدر معامله کنند با تمام پیامدهای مرگبار برای جامعه و بعد، وقتی مجازاتش را می‌گیرند، مثل بچه نق‌نقویی رفتار می‌کنند که دارد گریه می‌کند.» او از دادگاه‌ها خواست «شدیدترین مجازات ممکن» را اعمال کنند. این خشم بیشتر هم می‌شود چون این پرونده‌ها تصویری از فوتبال هلند ارائه می‌دهند که از نظر مسوولان، نامطلوب و ناعادلانه است.

لوچنکو، ملی‌پوش سابق اوکراین از ۱۸ سالگی در هلند زندگی کرده و برای شش تیم حرفه‌ای این کشور بازی کرده است. او اکنون ۴۷ سال دارد و بخشی از نشست‌های منظم با باشگاه‌ها و بازیکنان، در همه رده‌های سنی است تا به آنها هشدار بدهد که راه استام و بقیه را دنبال نکنند.

او می‌گوید: «این فقط مخصوص هلند نیست. من چیزی مشابه را در بلغارستان، اوکراین و روسیه دیده‌ام. اما این برای فوتبال هلند یک داستان بزرگ و دردناک است چون کل دنیا دارد به هلند نگاه می‌کند. ما به باشگاه‌ها سر می‌زنیم، با بازیکنان، مادران و پدران‌شان صحبت می‌کنیم و آنچه می‌بینیم این است که نسل جوان زیاد به آینده فکر نمی‌کند. آنها فقط به لحظه فکر می‌کنند: «باشه، اگر این کار (جرم) را بکنم، می‌توانم پول زیادی به دست بیاورم.» این واقعا عاقلانه نیست. ما به آنها می‌گوییم: «پسرها! با یک حرکت اشتباه کارتان تمام است. احمق نباشید؛ فکر نکنید این پول درآوردن آسان است. احتمال اینکه گیر بیفتید خیلی زیاد است.»