کاشی و مخمل؛ احیای رنگینکمانی در آسمان میراثفرهنگی
«کاشی هفترنگ» و «مخمل هفترنگ» به همت هنرمندان و پژوهشگران هنرهایسنتی، جانی دوباره گرفتند و رنگینکمان هنر ناب ایرانی بر آسمان میراثفرهنگی نقش بست.
اعتمادآنلاین| کاشیکاری یکی از هنرهای اصیل ایران است که بهترین نمونههای آن در مجموعه فرهنگیتاریخی (کاخ) گلستان تهران دیده میشود؛ هنرمندان کاشیکار در دوره قاجار به فنون جدیدی در زمینه رنگ کاشی دست پیدا کردند که تا قبل از این در کاشیها مشاهده نمیشود، رنگهای چشمنواز مانند قرمز و زرد اهمیت زیادی در موضوع تولید کاشی دارند که یکی از هنرنماییهای آنها هنر رنگآمیزی کاشی خشتی به نام کاشی هفترنگ است که نمونه ای از آن در ابعاد 1.4*2.3 مترمربع طراحی و در سالن کارگاه سفال و کاشی پژوهشکده هنرهای سنتی نصب و رونمایی شد.
این طرح کاشی نگاره به صورت نمونهسازی و الهام گرفته از نقوش و رنگ دوره قاجار به شیوه هفترنگی و به صورت آبرنگی با مدیریت عبدالمجید شریفزاده و به سرپرستی و اجرا سهیلا نقیزاده اجرا شد و مریم سایهوندی نیز در بخش اجرا، کتایون گیتی در دو بخش اجرا و اصلاح طرح و طراحی گلومرغ و عالیهنجفی در ساخت لعاب هنرنمایی کردند و کار پخت و کوره این طرح به عهده فرهاد فرحی بوده است.
یکی دیگر از هنرهای سنتی بینظیر ایرانیان در حوز منسوجات، مخملبافی است، چرا که این تصور که پارچهای خلق شود که فقط تار و پود نباشد و قسمت سومی هم داشته باشد بهنام پرز (خواب)، برای اولین بار در تاریخ ایران زمین در دوره ایلخانی اتفاق افتاد. کمخا پارچهای است بسیار لطیف که از ابریشم بافته میشد و بعدها به اسم مخمل مشهور شد؛ اوج هنر مخمل بافی را در دوره صفویه میتوان دید.
مخملبافی در ایران سابقه طولانی دارد از دوره صفویه که اوج این هنر است مخملهای ساده، دو رنگ و سه رنگ تا هفت رنگ تولید میشد و مخمل هفترنگ اوج تکنیک هنرپردازی استادان و هنرمندان دوران صفوی است که فقط چند نمونه از آن در موزههای خارج از ایران نگهداری میشود.
در هنر مخملبافی اگر قرار شود یک رنگ به پارچه اضافه شود باید به صورت تصاعدی حجم و فیزیک دستگاه تولید تغییر کند، از لحاظ فنی، ایجاد دهنه بافت امکانپذیر نیست؛ به همین دلیل بعد از صفویه همان تعداد مخملهای محدودی هم که به جای مانده بیشتر از سه رنگ نبودهاند. هنرمندان دوره صفوی توانستند نقشههای سنگین و بسیار پیچیده حدود 50 خانه را در تعداد هفت تا هشت رنگ اجرا کنند و این اتفاق خارقالعاده است. مخمل هفترنگ یکی دیگر از هنرهای سنتی بینظیر ایرانیان در حوز منسوجات است که بعد از بیش از 300 سال از طریق مهندسی معکوس با رونمایی از نمونه تولید کارگاهی، احیا شد.
نمونه ای که تولید آن آغاز شده بر اساس طرح تک پیکره از آثار رضا عباسی است که در کارگاه زریبافی پژوهشکده هنرهای سنتی وزارت میراثفرهنگی پس از پژوهش یک ساله با مدیریت روحالله دهقانی و همکاری علی نعیمایی، غلام قربانی، مریم امیر یزدانی انجام شده است، مواد مصرفی آن الیاف ابریشم هفترنگ و بر اساس نقشه 170 رج عرض، 390 رج طول در نوع واگیره قطاری است.
منبع: ایرنا
دیدگاه تان را بنویسید