چگونه مدیرعامل آپارات از آپارات پیشی گرفت؟

اعتمادآنلاین| «مدیرعامل آپارات» در چند روز اخیر بیشتر از خود «آپارات» که یک سرویس اشتراک ویدئو است خبرساز شده و سوژه جست‌وجوی کاربران فضای مجازی قرار گرفته است.

در یکی 2 روز اخیر سایت آپارات و مدیرعامل آن به یکی از خبرهای جنجالی حوزه رسانه و آی‌تی تبدیل شده است. روز گذشته، چهارم آبان، به نقل از روابط عمومی آپارات، خبر محکومیت 10ساله مدیرعامل این پلتفرم در دادگاه بدوی منتشر شد که در متن آن آمده بود: «رأی صادرشده از شعبه 28 دادگاه انقلاب به ریاست قاضی مقیسه رأی بدوی (نخستین) بوده تجدید نظر خواهی از این دادنامه صورت پذیرفته و در لایحه اعتراضیه با اشاره به ماده 23 قانون جرایم رایانه‌ای و مصوبات حمایتی شورای عالی فضای مجازی از پلتفرم‌ها که به صورت رویه ثابت درآمده، استناد شده و امیدواریم بر این مبادی محکمه تخصصی رای مناسب را صادر نمایند.»

ماجرا البته به حدود یک سال قبل برمی‌گردد، زمانی که یک برنامه اینترنتی به عنوان «ژلوفن» از طریق آپارات منتشر شد و مجری در این برنامه از کودکان می‌پرسید که آیا می‌دانند چگونه به دنیا آمده‌اند؟

این برنامه به فاصله حدود یک ساعت بعد از روی پلتفرم آپارات حذف شد و محمدجواد شکوری‌مقدم مدیرعامل آپارات نیز در توییتی نوشت: «علاوه بر حذف کلیپ نامناسب کانال ژلوفن، فعالیت این کانال نیز تا تعیین تکلیف نهایی معلق گردید، روزانه بیش از 20 هزار ویدئو در آپارات بارگذاری می‌شود، ای کاش کاربران عزیز از سرویس گزارش تخلفات آپارات بیش از پیش استفاده کنند تا با همراهی هم فضای مناسب‌تری برای مردم کشورمان بسازیم.»

حالا با خبر محکومیت 10ساله مدیرعامل آپارات و هفت متهم دیگر که در تهیه‌ گزارش مذکور همکاری داشته‌اند بار دیگر آپارات و البته مدیرعامل آن خبرساز شده‌اند.

ارائه نظر کارشناسی ساترا

این خبر نه تنها با واکنش مختلف کاربران در فضای مجازی روبه‌رو شد بلکه واکنش سازمان‌ها و شخصیت‌های رسمی کشور را نیز برانگیخت؛ از جمله ساترا (سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر) که عنوان کرد: «از اصول پذیرفته‌شده تنظیم‌گری در غالب کشورهای دنیا، اصل مهم «مسئولیت ویرایشی»- Editorial Responsibility- پلتفرم و رسانه در قبال محتوای منتشر شده است که به عنوان مبنای نظام توزیع مسئولیت در بارگذاری و انتشار محتوای صوت و تصویر در رسانه‌های کاربرمحور و ناشرمحور مطرح می‌شود.»

در ادامه متن ساترا آمده است: «هرچند این مسئولیت در رسانه‌های کاربرمحور با رسانه‌های ناشرمحور تفاوت دارد و طبعاً تکالیف متفاوتی را بر آنها بار می‌کند. در کشور ما هم اصل مزبور همواره مورد تاکید ساترا بوده تحت قالب مقررات عمومی رسانه‌های صوت و تصویر تشریح و ابلاغ شده است.»

ساترا در بخش دیگری از واکنش خود بیان کرد: «در وضعیتی که رسانه‌های کاربرمحور خارجی بدون قبول مسئولیت و عدم پاسخگویی در قبال قوانین و الزامات ملی و فرهنگی به راحتی فعالیت می‌کنند، ساترا وظیفه خود را حمایت بدون تبعیض از رسانه‌های داخلی در برابر رسانه‌های خارجی می‌داند و این مساله در سال جهش تولید به طور جدی دنبال می‌شود. رسانه‌های بومی که با تلاش کارآفرینان داخلی شکل گرفته‌اند جزو سرمایه‌های ملی هستند و اطمینان داریم موفقیت آنها در مقابل سلطه و مونوپلی رسانه‌ای موجود در جهان، قطعاً در راستای تامین منافع ملی و رفع دغدغه‌های فرهنگی خواهد بود.»

در این متن درباره روند رسیدگی به پرونده آپارات آمده است: «در خردادماه 1399 همزمان با طرح موضوع در دادگاه، با درخواست مکتوب مدیرعامل رسانه آپارات، بررسی و کارشناسی نسبت به موضوع انجام شد و بر اساس اصل توزیع مسئولیت بین بارگذار و مدیر پلتفرم، جلساتی با مدیر رسانه و سطوحی از مقامات محترم قضایی برگزار شد. بر اساس بازدیدهای دورهای گروه ارزیابی و نظارت ساترا که از رسانه‌ها از جمله رسانه آپارات انجام شد و در تاریخ 27 خرداد 99 نتیجه آن به اطلاع عموم رسید، مشخص شد این رسانه به تناسب حجم بالای محتوای بارگذاری شده، تلاش جدی و موثری در راستای اصلاح فرایندهای نظارتی خود انجام داده است.»

در بخش پایانی متن ساترا چنین عنوان شده است: «با توجه به بدوی بودن رأی صادره و ارجاع پرونده به شعب تجدید نظر، ساترا، گزارش و نظر کارشناسی خود را به دادگاه ارائه می‌کند که با حسن نظر دستگاه قضایی به رسانه‌های بومی و در عین حال توجه به دغدغه‌های بحق فرهنگی، امید است مؤلفه‌های حکمرانی و تنظیم‌گری رسانه مورد نظر قرار گیرد.»

حمایت از تولید داخل

در همین حال فیلمی از محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور، در یک برنامه تلویزیونی منتشر شد که در آن درباره پیش آمدن چنین مشکلاتی برای صاحبان پلتفرم های اینترنتی هشدار می داد. این ویدئو مربوط به مناظره آذری جهرمی در زمان معاونت وزارت ارتباطات در دولت یازدهم و معاون سابق دادستان کل کشور است. مناظره ای که در آن وزیر جوان به نکته مهمی اشاره می کند: «اگر یک نفر محتوای مجرمانه‌ای را در پیام‌رسان داخلی بارگذاری کرد، شما مالک پیام‌رسان را به زندان می‌اندازید. این حمایت از تولید داخل نیست.»

اما کاربران شبکه‌های اجتماعی و به خصوص کاربران توییتر نیز واکنش‌های مختلفی نسبت به این حکم نشان داده‌اند. شماری از آنها از میزان مجازاتی که برای محمدجواد شکوری‌مقدم بنیان‌گذار آپارات، فیلیمو و مجموعه‌ صباویژن صادر شده تعجب کرده‌اند، از سویی کاربران دیگری نیز گفته‌اند پلتفرمی مانند آپارات در غیاب فعالیت پلتفرم‌ها و سایت‌هایی همچون یوتیوب توانسته است بدون رقیب به فعالیت در ایران ادامه دهد و دلیل پربازدید بودن آن نیز همین بوده است.

این نکته البته در برخی از گزارش‌های شبکه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور نیز قید شده بود و به نظر می‌رسد شکوری‌مقدم نیز در این مدت نسبت به آن ساکت نبوده و در یکی از توییت‌هایی که در چند ساعت گذشته منتشر کرده نوشته است: «بی‌بی‌سی و...، دلشان برای آپارات و اکوسیستم استارتاپی ایران نمی‌سوزد و حتما رندانه میدانند این روش موج سواری مغرضانه سریع‌تر به آپارات و اکوسیستم استارتاپی کشور ضربه میزند. مصمم و امیدوار به ساختن کشورمان ادامه میدهیم.»

او همچنین در تازه‌ترین واکنش به یکی از کاربران که نوشته است: «مسئولیت پخش مشخص بود با کیه، ناظر پخش هم مشخص بود. مسئولیت که مشخص باشه دیگه کسی سراغ مدیر نمیره»، چنین پاسخی داده است: «برادر چرا تهمت میزنید! بار سنگینی بدوش کشیدید، این ویدیو ابدا با سفارش یا هر اعمال نظر ما ساخته نشده است. اینها مانند دیگر تولیدکننده‌های آپارات گذشته مثبتی داشتند و الگوریتم توزیع محتوی ما این ویدیو را مانند بقیه ویدیوها منتشر کرده بود. وَلَا تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ.»