امام خمینی در اوج قیام حداکثر تلاش را برای نفی خشونت و عبور آرام از بحران انجام داد

احمد مازنی در یادداشتی با عنوان «دیپلماسی امام خمینی در نوفل لوشاتو» در روزنامه اعتماد نوشت: در سلسله یادداشت‌های دیپلماسی امام‌خمینی‌ در نوفل‌لوشاتو چند نکته مطرح شد که می‌تواند برای امروز و فردای ما مورد استفاده قرار گیرد: 

نکته اول: اینکه امام خمینی در اوج قیام سراسری ملت ایران علیه استبداد داخلی و استیلای خارجی حد‌اکثر تلاش را برای نفی خشونت و عبور آرام از بحران انجام دادند.

نکته دوم: اینکه امام خمینی برای پیروزی ملت ایران روی وحدت و انسجام ملی از جمله پیوستن ارتش به عنوان بخش مسلح ملت به قشرهای دیگر تأکید کردند و بالاخره به جای تقابل با ارتش راه تعامل با ارتش را در پیش گرفتند و از نیروهای مسلح حمایت کردند

نکته سوم: اینکه امام با پیشنهاد مذاکره با نماینده جیمی‌کارتر، رییس‌جمهور امریکا موافقت کرده و برای انجام مذاکره نماینده‌ای معرفی کردند.

نکته چهارم: اینکه امام در عین صراحت در دفاع از حقوق ملت ایران و مقاومت در راه تحقق اهداف انقلاب اسلامی به نحوی عمل کردند که بزرگ‌ترین حامی رژیم شاه و بختیار را وادار به پذیرش مسوولیت کردند و در عمل ولو برای مدتی کوتاه آنها را از همراهی با موانع پیروزی انقلاب اسلامی بازداشتند.

نکته پنجم: اینکه امام از تعارض موجود بین دولت‌های غربی به ویژه فرانسه و امریکا برای پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی به نحو شایسته‌ای استفاده کردند. ضمن اینکه در مورد اتحاد جماهیر شوروی و حزب توده با کمال هوشمندی رفتار کردند و بر سیاست نه شرقی، نه غربی تأکید کردند و در عین حال بین یک نظام ملحد و یک جامعه معتقد به خدا تفاوت را بیان کردند که در صورت نیاز به انتخاب کدام را ترجیح می‌دهند، اما این همه با تأکید بر استقلال کشور و احترام متقابل و عدم مداخله  در امور داخلی  ایران مطرح  می‌شد.

نکته ششم: امام در عین مذاکره شفاف با امریکا به برنامه‌های پشت پرده توجه داشتند از جمله در مورد تأخیر در بازگشت به ایران در دام توطئه دشمن نیفتادند، در حالی که دولت بختیار و دولت امریکا بر تأخیر در بازگشت امام به ایران اصرار داشتند ضمن اینکه هیچ توضیحی به پرسش‌های نماینده جیمی کارتر در این مورد ندادند، در بازگشت به ایران تسریع کردند و حتی از قول مردم ایران اعلام کردند که در صورت نیاز، فرودگاه‌ را با توسل به زور باز می‌کنند. و فرمودند: «همچنین   نیروهای  مسلح   از نظامی و غیرنظامی، ازجمله عشایر درخواست عمل برای پایان دادن به وضع کنونی کرده‌اند، اما من هنوز اذن نداده‌ام و ترجیح می‌دهم که کار با مسالمت تمام  شود. »

نکته هفتم: اینکه امام در جریان مذاکره به نحوی عمل می‌کنند که امریکایی‌ها دخالت خود در امور داخلی ایران و نقش خود در مورد گذشته و حال ایران را می‌پذیرند و در مورد چگونگی پایان دادن به وضع موجود از جمله خروج شاه، کودتا یا عدم کودتای ارتش و حمایت از دولت بختیار باشد صراحت مداخله می‌کنند. مداخله‌ای که تاکنون در پهنه جغرافیای زمین حق خود می‌دانند و در قبال آن جز بر منافع  نامشروع  خویش  به چیز دیگری نمی‌اندیشند.