از منظر حقوق بین‌‌الملل ایران مجاز نیست عملی متقابل علیه اسرائیل انجام دهد؛ دست ایران بسته است

روزنامه اعتماد با یوسف مولایی استاد دانشگاه و استاد روابط بین‌الملل درباره حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق گفت‌وگو کرده است. 

به گزارش اعتماد، بخش‌‌های مهم این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:‌

 

• قوانین مرتبط با حقوق بین‌الملل هم در کنوانسیون‌های وین 1961 و وین 1963 و هم به ‌طور کلی در عرف بین‌الملل مکان‌های دیپلماتیک مصونیت دارند و هرگز نباید مورد تعرض قرار بگیرند. تا اینجا در ظاهر همه متفق‌القول هستند و اختلافی مشاهده نمی‌شود، اما مشخص نیست پس از تجاوز به مکان‌های دیپلماتیک چه باید کرد؟ مشخص نیست برای ایران در چارچوب حقوق بین‌الملل چه اقداماتی را می‌توان انجام داد؟ متاسفانه حقوق بین‌الملل مجاز نمی‌داند که عمل متقابلی با توسل به زور علیه اسراییل انجام گیرد، چراکه حقوق بین‌الملل می‌گوید توسل به زور یا باید در مقام دفاع مشروع باشد یا این توسل به زور با مجوز شورای امنیت سازمان ملل، صورت گیرد. بنابراین ایران اگر بخواهد از منظر حقوق بین‌الملل به موضوع ورود کند، گزینه‌های قابل‌توجهی روی میز نخواهد داشت.
• ایران باید با جمع‌بندی تمام شرایط و با درنظر گرفتن همه ملاحظات، اقدامی را که در راستای مصالح و منافع ملی‌اش است را انجام دهد، یعنی در مقام عمل متقابل یا عکس‌العملی که شایسته پاسخگویی مناسب به این تجاوزات است را انجام دهد.
• در چنین مواردی نمی‌توان از طریق مکانیسم‌های موجود در حقوق بین‌الملل به مصالح و منافع عالیه کشور دست پیدا کرد.
• اگر بخواهیم از منظر حقوق بین‌الملل به این پرسش پاسخ دهیم باید بگوییم در چارچوب حقوق بین‌الملل دست ایران بسته است، اما در خارج از این چارچوب‌ها، هر دولتی اقداماتی را که مناسب دانسته و می‌تواند انجام دهد را در دستور کار قرار می‌دهد. نهایت این است که شورای امنیت یا سایر ساختارهای بین‌المللی، عکس‌العمل‌های احتمالی را محکوم می‌کنند. اتفاق خاص دیگری نمی‌افتد. معتقدم در چنین شرایطی نباید صرفا از طریق مکانیسم‌های موجود در حقوق بین‌الملل، مساله را دنبال کرد، بلکه باید به دنبال عمل شایسته و مناسبی که منافع ملی را تامین می‌کند، بود.
•  اسراییل از خطوط قرمز عبور کرده و باید واکنش مناسبی به این کنش داده شود. معتقدم ایران باید با سیاست‌های ترکیبی که از مذاکره با کشورهای دوست و هم‌پیمان تا پیگیری دیپلماتیک موضوع در نهادهای بین‌المللی و سایر گزینه‌ها را درنظر بگیرد. در این میان باید توجه داشت، این اقدام از سوی نتانیاهو راهبری شده است. فردی که به پایان دوران اثرگذاری خود در اسراییل رسیده است. نتانیاهو برای اینکه مدتی بیشتر در قدرت بماند حاضر است دست به هر اقدامی بزند. ایران در عین پیگیری ظرفیت‌هایش باید مراقب باشد در دام اسراییل و سایر دشمنانش قرار نگیرد.