پشت پرده تهدید اتمی پوتین/ چه کسی دستور شلیک را می‌دهد؟

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه روز شنبه از توافق بر سر استقرار تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی در خاک همسایه –بلاروس- خبر داد و مدعی شد که این مسئله توافقنامه‌های منع اشاعه را نقض نمی‌کند. اما پرسش این است که این‌ها چه سلاح‎ هایی هستند سیاست روسیه در مورد آن‌ها چیست.

به گزارش اقتصادنیوز، به نوشته رویترز، ایالات متحده معتقد است به واسطه مواضع پوتین در جنگ اوکراین، جهان با بزرگ‌ترین خطر هسته‌ای از زمان بحران موشکی کوبا در سال 1962 مواجه است، اما مسکو مدعی‌ست موضع این کشور به اشتباه تفسیر شده است.

پس از آن‌که پوتین و متحدانش هشدار دادند روسیه برای دفاع از خود آماده است از تمام زرادخانه گسترده خود استفاده کند، کی‌یف و متحدان غربی‌اش نگرانند که سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی در جنگ مورد استفاده قرار گیرد.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه روز شنبه از توافق بر سر استقرار تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی در خاک همسایه –بلاروس- خبر داد و مدعی شد که این مسئله توافقنامه‌های منع اشاعه را نقض نمی‌کند. اما پرسش این است که این‌ها چه سلاح‎ هایی هستند سیاست روسیه در مورد آن‌ها چیست.

چه نگرانی‌هایی وجود دارد؟

به نوشته رویترز، ایالات متحده معتقد است به واسطه مواضع پوتین در جنگ اوکراین، جهان با بزرگ‌ترین خطر هسته‌ای از زمان بحران موشکی کوبا در سال 1962 مواجه است، اما مسکو مدعی‌ست موضع این کشور به اشتباه تفسیر شده است.

پس از آن‌که پوتین و متحدانش هشدار دادند روسیه برای دفاع از خود آماده است از تمام زرادخانه گسترده خود استفاده کند، کی‌یف و متحدان غربی‌اش نگرانند که سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی در جنگ مورد استفاده قرار گیرد.

سلاح های هسته‌ای تاکتیکی (TNW) نوعی از تسلیحات اتمی هستند که برای دستاوردهای تاکتیکی خاص در میدان نبرد استفاده می‌شوند، نه مثلاً برای تخریب بزرگ‌ترین شهرهای ایالات متحده یا روسیه.

به طور دقیق مشخص نیست روسیه چه تعداد TNW دارد زیرا این منطقه هنوز درگیر سنت‌های پنهان کاری جنگ سرد است. وقتی صحبت از TNW به میان می‌آید، روسیه از نظر عددی برتری زیادی نسبت به ایالات متحده و اتحاد نظامی ناتو دارد: ایالات متحده معتقد است روسیه حدود 2000 کلاهک تاکتیکی از این دست دارد که 10 برابر بیشتر از واشنگتن است.

این کلاهک‌ها را می‌توان از طریق انواع موشک‌ها، اژدرها و بمب‌های گرانشی توسط نیروهای دریایی، هوایی یا زمینی پرتاب کرد. حتی می‌توان آن‌ها را به سادگی به منطقه‌ای حمل و منفجر کرد.

ایالات متحده حدود 200 سلاح از این دست دارد که نیمی از آن‌ها در پایگاه‌های مستقر در اروپا هستند. این بمب‌های هسته‌ای 12 فوتی B61، با بازدهی متفاوت 0.3 تا 170 کیلوتن، در شش پایگاه هوایی در ایتالیا، آلمان، ترکیه، بلژیک و هلند مستقر هستند.  بمب اتمی که توسط ایالات متحده در سال 1945 بر شهر هیروشیما ژاپن پرتاب شد، حدود 15 کیلوتن بود.

بر اساس دکترین هسته‌ای روسیه، رئیس‌جمهور تصمیم‌گیرنده نهایی در مورد استفاده از سلاح‌های هسته‌ای روسیه، چه استراتژیک و چه غیراستراتژیک است.

هنگامی که اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 فروپاشید، روسیه حدود 22000 TNW داشت در حالی که ایالات متحده حدود 11500 داشت. اکثر این سلاح‌ها برچیده شده یا در انتظار برچیده شدن هستند. آن‌هایی که باقی مانده‌اند در حداقل 30 پایگاه نظامی و سیلوهای تحت کنترل دوازدهمین اداره اصلی وزارت دفاع به سرپرستی ایگور کولسنیکوف، که مستقیماً به وزیر دفاع گزارش می دهد، نگهداری می‌شوند.

برای آماده‌سازی حمله TNW، این احتمال وجود دارد که پوتین با متحدان ارشد خود در شورای امنیت روسیه مشورت کند. در این شرایط، از آنجایی که پوتین نمی‌تواند پاسخ ایالات متحده را پیش‌بینی کند، کل موقعیت هسته‌ای روسیه تغییر می‌کند: زیردریایی‌ها به دریا می‌روند، نیروهای موشکی در حالت آماده‌باش کامل قرار می‌گیرند و بمب‌افکن‌های استراتژیک در پایگاه‌ها قابل مشاهده خواهند بود و آماده برای شلیک فوری می‌شوند.

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991، ایالات متحده تلاش‌های زیادی را برای بازگرداندن تسلیحات هسته‌ای شوروی مستقر در بلاروس، اوکراین و قزاقستان به روسیه - که وارث زرادخانه هسته ای اتحاد جماهیر شوروی بود - انجام داد. از زمان بازگرداندن تسلیحات در اوایل دهه 1990، روسیه هیچ گونه استقرار سلاح هسته ای در خارج از مرزهای خود را اعلام نکرده است.

با این حال، پوتین روز شنبه گفت که توافق با بلاروس در تضاد با توافقنامه های منع اشاعه نیست. معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای که توسط اتحاد جماهیر شوروی امضا شد، می‌گوید هیچ قدرت هسته‌ای نمی‌تواند سلاح یا فناوری هسته‌ای را به یک قدرت غیرهسته‌ای منتقل کند، اما اجازه می‌دهد تا این سلاح‌ها در خارج از مرزهای خود مستقر شوند، اما تحت شرایط زیر کنترل آن - مانند سلاح های هسته ای ایالات متحده در اروپا.