روند آزادی نازنین زاغری چگونه بود؟ / یک زندانی دو تابعیتی دیگر مانده
نازنین زاغری رتکلیف و انوشه آشوری نیمروز گذشته تهران را به مقصد لندن ترک کردند و مراد طاهباز به مرخصی آمد.
در شرایطی که صبح روز سه‌شنبه زمزمه‌هایی در فضای رسانه‌ای آغاز شد که از توافق تهران و لندن در ارتباط با پرونده‌های دو زندانی دوتابعیتی ایرانی-بریتانیایی جهت آزادی نازنین زاغری رتکلیف و انوشه آشوری در آینده‌ای نزدیک حکایت داشت و در عین حال برخی ناظران که نگاه‌شان بیشتر به فراز و فرودها و امید و نوامیدی‌هایی بود که در این سال‌ها در این خصوص شاهد بودیم و به همین دلیل هم گوش‌شان بدهکار این زمزمه‌ها نبود، هر چه از نیمروز سه‌شنبه دور شده و به غروب و شامگاه نزدیک شدیم، صدایی که از آزادی این دو زندانی دوتابعیتی حکایت می‌کرد، بر فضا غالب شد و با فرارسیدن صبح چهارشنبه، حکایت آزادی این دو زندانی دوتابعیتی، به مراتب فراتر از سطح گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای مبتنی بر شنیده‌های غیررسمی، به عنوان خبری که رویترز مستند بر اظهارات و توضیحات وکیل زاغری به دست داده بود، در فضای رسانه‌ای مطرح شد. آن هم در شرایطی که نیمروز چهارشنبه حتی عکس سلفی نازنین زاغری نیز در شبکه‌های اجتماعی و متعاقبا خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری رسمی منتشر شد که او را کنار پنجره هواپیما تصویر می‌کرد، در حالی که رو به دوربین گوشی تلفن همراهش لبخند می‌زند.
به گزارش اعتماد، بدین ترتیب در حالی که ذبیح‌الله خداییان، سخنگوی قوه قضاییه در آخرین نشست خبری خود در سال 1400 که صبح روز گذشته برگزار شد، در پاسخ به پرسشی درباره پرونده نازنین زاغری گفت که «هنوز نمی‌دانم به چه شکل تصمیم‌گیری شده»، خبرگزاری فارس و برخی از دیگر رسانه‌های منتسب به جناح راست، از ریز جزییات این پرونده خبر داشته و خبر دادند و عجیب‌تر آنکه در اخباری که در این رابطه روی خروجی فرستادند، صراحتا از این نوشتند که «نازنین زاغری که به جرم جاسوسی برای انگلیس در ایران دستگیر شده بود، صبح امروز (چهارشنبه) برای مبادله با تیم انگلیسی به فرودگاه امام خمینی(ره) منتقل و دقایقی پیش در ازای ۵۳۰ میلیون دلار به تیم انگلیسی تحویل داده شد.»
هرچند ساعتی بعد ادبیات این خبر با ادبیاتی متفاوت روی خروجی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران رفت و بدین‌ترتیب ایرنا به نقل از یک منبع مطلع در لندن از این خبر داد که آزادی نازنین زاغری و انوشه آشوری، «بنا به دلایل بشردوستانه در آستانه عید باستانی نوروز و نیمه شعبان» بوده است.
این در حالی بود که حجت کرمانی، وکیل نازنین زاغری در خبری که صبح روز گذشته در اختیار رویترز گذاشت، به این خبرگزاری گفت که موکلش همراه انوشه آشوری در مسیر فرودگاه امام خمینی برای ترک ایران هستند و در خبری دیگر نیز پتریک وینتور سردبیر سیاسی گاردین در توییتی به نقل از «مقامات رسمی» آزادی نازنین زاغری و انوشه آشوری را تایید کرد. در ادامه روز هم خبرگزاری‌های داخلی و خارجی لحظه به لحظه از روند این ماجرا گزارش دادند و در این میان خبرگزاری فارس که ویدیو و تصاویری نیز در این رابطه روی خروجی خود فرستاد، در بخشی از گزارش‌های خود اعلام کرد: «نازنین زاغری حدود ساعت ۱۴ و ۱۵ دقیقه به تیم انگلیسی تحویل داده شد.»
واکنش‌ها به آزادی زاغری و آشوری
در این میان اما بازار واکنش‌ها هم مطابق انتظار داغ بود. واکنش‌هایی که از تهران تا لندن و دیگر نقاط جهان با واکنش وزیران خارجه جمهوری اسلامی و انگلیس و همچنین موضع‌گیری نخست‌وزیر بریتانیا به صدر اخبار رسانه‌ها به‌وی‍ژه در ایران و بریتانیا راه یافت. حسین امیرعبداللهیان که روز گذشته در حاشیه جشن دیپلماتیک نوروز 1401 در این رابطه و برخی موضوعات دیگر به سوالات خبرنگاران پاسخ می‌داد، در مورد آزادی نازنین زاغری و اخبار منتشر شده مبنی بر پرداخت طلب ایران از سوی دولت انگلیس و اینکه آیا باتوجه به آزادی زاغری و انوشه آشوری قرار است زندانیان ایرانی در برخی کشورهای اروپایی نیز آزاد شوند، گفت: «ما بیش از ۳۹۰ میلیون پوند از قبل از پیروزی انقلاب در خصوص برخی خریدهای دفاعی از انگلیس مطالبه داشتیم. در 4 ماه گذشته تماس‌های خیلی فشرده‌ای بین من و وزیر خارجه انگلیس انجام شد. هدف ما این بود که این مطالبات را زنده کنیم و این مبلغ به بانک مرکزی ما وارد شود.»
وزیر امور خارجه ایران ادامه داد: «به صراحت اعلام می‌کنم هیچ ارتباطی بین آزادی این مبلغ و آزادی افرادی که به جرم جاسوسی و اتهامات امنیتی در ایران بازداشت و محاکمه شدند و جرایم آنها ثابت شد و قوه قضاییه باید درباره وضعیت آنها تصمیم می‌گرفت، وجود ندارد.» امیرعبداللهیان تاکید کرد: «چند روز پیش طلب ایران از انگلیس را دریافت کردیم. اما به‌طور همزمان پیگیری‌های قضایی و روند قضایی برای درخواست آزادی دو فرد مورد نظر ادامه داشت. شاید از نظر زمانی روزهای آزادی و واریز پول نزدیک به هم بود، ولی ارتباطی بین این دو مساله وجود ندارد و آزادی این دو فرد با نگاه انسانی در ایران محقق شد و اخبار منتشر شده مبنی بر گرفتن پول و آزادی این افراد نادرست و غیردقیق است.»
این درحالی بود که همزمان همتای بریتانیایی امیرعبداللهیان نیز به این ماجرا واکنش نشان داد. لیر تراس که در بیانیه‌ای آزادی دو زندانی دو تابعیتی از ایران را تایید کرد، با بیان اینکه «ما همچنین همان‌طور که وعده داده بودیم، بدهی سرویس نظامی بین‌المللی را تسویه کردیم»، در ادامه گفت: «بدهی سرویس نظامی بین‌المللی در پایبندی کامل با تحریم‌های انگلیس و تحریم‌های بین‌المللی و تعهدات حقوقی، تسویه شده است.»
او همچنین با بیان اینکه «از این اموال تنها برای خرید کالاهای بشردوستانه استفاده خواهد شد»، تصریح کرد: «بدهی ۴۰۰ میلیون پوندی انگلیس به ایران مربوط به یک قرارداد خرید تانک‌های چیفتن، پیش از انقلاب اسلامی است که دولت انگلیس در مراجع قضایی محکوم به پرداخت آن شده بود.»همچنین در واکنشی دیگر بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس در توییتی با ابراز خرسندی از اینکه می‌تواند این مهم را تایید کند که آنچه «حبس ناعادلانه نازنین زاغری رتکلیف و انوشه آشوری در ایران» خوانده، «به پایان رسیده و حالا (این دو زندانی دوتابعیتی ایرانی-بریتانیایی) به انگلیس بازخواهند گشت.» جانسون همچنین در توییتی دیگر نوشت: «انگلیس سخت برای آزادی آنها تلاش کرده بود و از اینکه می‌توانند به خانواده و عزیزان‌شان بپیوندند، خوشحالم.»
طاهباز به مرخصی آمد
اما در شرایطی که همزمان با اعلام خبر آزادی نازنین زاغری و انوشه آشوری، برخی منابع از آزادی مراد طاهباز دیگر زندانی دوتابعیتی که در جریان بازداشت و محکومیت فعالان محیط‌زیستی در حبس به سر می‌برد، در جریان همین تفاهم دوجانبه میان تهران و لندن، آزاد شده، پیگیری‌ها و شنیده‌های «اعتماد» از این حکایت دارد که هنوز حکم آزادی این زندانی دوتابعیتی صادر نشده و او صرفا به منظور گذراندن دوران مرخصی، به‌طور موقت از زندان خارج شده است. هرچند بنا بر همین شنیده‌ها، ظاهرا همین مرخصی طاهباز هم در قالب تفاهمی محقق شده که به آزادی زاغری و آشوری انجامید. تفاهمی که خروجی‌اش برای طاهباز، دست‌کم تا اینجای کار فراتر از مرخصی نبوده است.
دیدگاه تان را بنویسید