سردار سلیمانی از میدان به عنوان ابزاری برای دیپلماسی استفاده می‌کرد

علی مطهری از معدود سیاسیونی است که در گفتار و رفتار سیاسی -‌ و نه فقط در حرف و کلام- ثابت کرده که به آن‌چه «دیوار میان جناح‌ها» توصیف می‌کند، باور ندارد و اتفاقا معتقد است همین دیوار که ازقضا هرچه پیش می‌آییم بر ارتفاعش افزوده شده و متعاقبا  فاصله میان نیروهای سیاسی را بیشتر می‌کند، علت‌العلل بسیاری از مشکلات ملت و مملکت است.

به گزارش روزنامه اعتماد، رویکرد و دیدگاهی که اگرچه بسیاری از آن دم می‌زنند اما به‌واقع بسیار کمیاب و نادر است. هرچند بسیاری معتقدند که سردار سلیمانی ازجمله همین معدود چهره‌هایی بود که با عینک فراجناحی به مسائل می‌نگرند. نکته‌ای که ازقضا علی مطهری نیز به‌نحوی بر آن انگشت گذاشته و با اشاره به آن‌چه «جذب حداکثری» می‌خواند، می‌گوید که سردار سلیمانی همواره در این مسیر تلاش می‌کرد. مسیری که درحالی در انتها به «شهادت» رسید که به گفته مطهری، این شهادت، چیزی نبوده، مگر «پاداش سردار!»

   *آقای مطهری!‌ باتوجه به آنکه مدتی است تعابیری مانند «میدان» و «دیپلماسی» در فضای سیاسی ایران موردتوجه قرار گرفته، ارزیابی شما از نگاه سردار سلیمانی در این رابطه چیست؟

سردار سلیمانی به این صورت نبود که به دیپلماسی بی‌توجه باشند و تنها به میدان توجه کند؛ بلکه ایشان از میدان به عنوان یک ابزار برای دیپلماسی استفاده می‌کردند و به دنبال رسیدن به هدف بودند که ما از چه راهی می‌توانیم به هدف های‌مان برسیم؟! ایشان از دوران جنگ تحمیلی تا زمان شهادت همواره در حال نظامی‌گری بود و ما کمتر کسانی را داریم که به این صورت عمل کنند.

  * در سیاست داخلی چطور؟ مشی اعتدالی سردار چه میزان در شرایط فعلی کمک‌کننده به دولت‌مردان است؟

نکته دیگر درمورد ایشان، اعتدال‌شان بود که به هیچ‌وجه اهل افراط و تند‌روی نبودند. ایشان بر خلاف برخی از تند‌رو‌های امروز روابط بسیار خوبی با آقای هاشمی داشتند و اهل منطق و استدلال بودند و این طور نبود که هیجانات روحی بر ایشان مسلط شود.

نکته بعدی در مورد تشییع جنازه ایشان است. مردم به خاطر صداقتی که در شخصیت سردار سلیمانی بود به‌طور گسترده‌ای در این بدرقه شرکت کردند. البته آن روز مساله شکسته شدن غرور ملی ایرانیان نیز مطرح بود. اقدام ترامپ غرور ملی ایرانیان را شکسته بود و به میدان آمدند تا با بدرقه سردار پاسخ این گستاخی را بدهند. امروز مهم این است که بدانیم مردم هر جایی که صداقت را ببینند و حس کنند، وارد میدان می‌شوند و حمایتی آنچنان دارند. اگر امروز نگاه مردم در زمینه‌هایی نسبت به نظام و انقلاب تضعیف شده است، شاید برای همین باشد که امروز مردم ما صداقت لازم را نمی‌بینند. ایشان از نظر نگاه سیاسی فردی معتدل بود و به هیچ‌وجه گروهی و جناحی عمل نمی‌کرد و تعصب گروهی و جناحی نداشت و تنها به دنبال اصلاح امور بود. حتی در حوادث سال 88 به دلیل مواضع معتدلی که ایشان داشتند، برخی از همقطاران حاج قاسم او را تحت فشار قرار دادند ولی آن تندروی و آن افراط‌ها در وجود ایشان نبود.

   *احیانا خاطره‌ای از سردار سلیمانی دارید؟

من سال‌ها پیش در منزل محسن رضایی ایشان را دیدم که برخوردی بسیار صمیمی با من داشت و جمله‌ای گفت که احساس کردم از مواضع من راضی است. حال آن جمله در خاطر من نیست. من در یکی از نمازهای جمعه ایشان را دیدم که با من بسیار صمیمی برخورد کردند و حتی کلمه علی‌آقا را به کار می‌برد و می‌گفت علی‌آقا چطوری؟! صداقت ایشان با اخلاقی پیامبرگونه توأم بود و جاذبه‌ای در شخصیت ایشان ایجاد کرده بود. به هیچ‌وجه در شخصیت ایشان تندروی وجود نداشت و برخی تنها گمان می‌کنند که حاج قاسم سلیمانی مثل خود آنها بود. از این رو می‌گویم نباید شخصیت ایشان را تحریف کرد و حاج قاسم را آنطور که بود باید معرفی کرد.

با توجه به نوع کار ایشان که در حوزه امنیت منطقه بود و با کشورهای منطقه سر و کار داشت، تاثیری غیرمستقیم در ایجاد امنیت داخل داشتند و خطراتی که از ناحیه منطقه متوجه ایران بود، به خوبی توسط تلاش و تدبیر ایشان دفع شد. به عقیده من نگاه ایشان به مساله امنیت جدا از مساله رضایت مردم و آزادی بیان و انتخابات آزاد نبود. ایشان قطعا با بسیاری از تندروی‌ها و بسیاری از شیوه‌هایی که ما امروز با آن مواجه هستیم، مخالف بود. من عقیده دارم اگر ایشان حضور داشت آن جنس تندروی‌ها انجام نمی‌شد.

رفت و آمد ایشان به مجلس به گونه‌ای نبود که حاج قاسم را زیاد در مجلس ببینیم ولی به خاطر دارم که گویی یک‌بار در مجلس نهم آمدند و درباره حوادث منطقه به‌طور مفصل صحبت کردند.

   *بارز‌ترین خصوصیت سردار سلیمانی که می‌تواند الگوی سیاستمداران ایرانی باشد، کدام است؟

مهم‌ترین خصوصیت ایشان اعتدال بود؛ ایشان به دنبال جذب همه اقشار جامعه بودند. دافعه ایشان کمتر از جاذبه شخصیت ایشان بود. از حرف‌ها و صحبت‌های حاج قاسم روشن است که با دور کردن برخی از اقشار جامعه مخالف بودند و می‌گفتند همه این آدم‌ها مردم ما هستند و همه اینها فرزندان ما هستند و باید با آنها رفتار مناسبی داشته باشیم و به دنبال جذب همه اقشار بود و دسته‌بندی‌های امروز را نداشت. گمان نمی‌کنم اینکه جامعه را به دو دسته انقلابی و غیر انقلابی تقسیم کنیم مورد قبول حاج قاسم باشد. ما باید امروز همان راه را طی کنیم. 

   *هم‌دوره‌ای‌ها و همرزمان سردار سلیمانی در شرایط امروز همه پست و مقام دارند اما سردار همچنان سردار ماند؛ چه تحلیلی از این «انتخاب» دارید؟!

ایشان تشخیص داده بود که در حوزه یک پاسدار بهتر می‌تواند خدمت کند از این رو همواره در لباس سربازی باقی ماند و همیشه خطر کشته شدن و شهادت وجود داشت. ایشان احساس می‌کرد آنجا بهتر می‌تواند به انقلاب و به جامعه خدمت کند. ایشان اعتماد مقام رهبری را جلب کرده بود و رهبری مسوولیت‌ها و ماموریت‌هایی را بر عهده حاج قاسم می‌گذاشتند و طبیعتا او در لباس سربازی به خدمت ادامه داد و هرگز به دنبال پست و مقام و مال و ثروت نبود و پاداش خود را گرفت؛ پاداش او شهادت بود و تاثیری که در جامعه گذاشت.