رویارویی مشهد-تهران

اعتمادآنلاین| ارتباط دولت شاید با 30 استان کشور طبیعی به نظر برسد اما تعامل با سیاستمداران و وعاظ ساکن شمال شرق ایران برای قوه مجریه کمی پیچیده‌تر است. پیچیدگی که هم در مواضع دولت و هم در مواضع سیاستمداران مشهد به چشم می‌خورد تا جایی که در 5 سال گذشته گاهی این استان به «ایالت خودمختار» توصیف شد. ارتباط دولت یازدهم و دوازدهم با مدیران قضایی، ‌نمایندگان مجلس و حتی در برخی موارد مدیران اجرایی گاهی به جدال تریبون‌ها مبدل می‌شود به خصوص تریبون‌های جمعه مشهد که در سال‌های گذشته محل حرف و حدیث بسیار بوده است.

با این حال به نظر می‌رسد که این جدال‌ها گاهی و بنا به مناسبات و روابطی به مماشات تغییر ماهیت می‌دهد؛ مناسباتی که چندان عیان و عریان قابل تحلیل نیست. از همین روی شاید زمانی که سیدابراهیم رییسی، متولی آستان قدس رضوی در آخرین سخنرانی زبان به لعن دولت می‌گشاید، سه روز بعد از سوی مرد پرنفوذ نهاد ریاست‌جمهوری پاسخی آرام و دلجویانه دریافت می‌کند.

رقیب سابق حسن روحانی شامگاه دوشنبه 10 اردیبهشت در دانشگاه فردوسی مشهد بار دیگر به دولت تاخت و از مزایای امروز آستان تحت امر خود گفت. سیدابراهیم رییسی پس از انتخابات به واسطه رای 16 میلیونی گفته‌بود که دولت را رصد خواهد کرد تا امانت‌دار رای بدنه اجتماعی حامی خود باشد و تلویحا به تشکیل دولت در سایه اشاره کرده‌بود. او روز گذشته بودجه تولیت آستان قدس را با بودجه دولت مقایسه کرد که بودجه‌ای یک هزارم بودجه دولت دریافت می‌کند اما در اشتغالزایی موفق بوده است. رییسی البته به موضوع مناقشه‌برانگیز مالیات این آستان نیز اشاره کرد و گفت «خدا نگذرد از آن کسی که این شبهه را در ذهن‌ها ایجاد کرده است». گزاره‌ای که حسن روحانی پای آن را به تریبون‌های رقابت انتخاباتی باز کرد.

با این حال محمود واعظی، ‌رییس دفتر رییس‌جمهوری ترجیح داد در دیدار فعالان اقتصادی استان خراسان رضوی واکنشی متفاوت‌تر از رییس خود در دولت نشان دهد. او در خلال صحبت‌ها تاکید کرد دولت در تلاش است با تفویض اختیار به استان‌ها راهکارهایی تدوین و تعریف کند که بر اساس آن، امور و موضوعات هر منطقه در همان استان مدیریت شود. رییس دفتر رییس‌جمهوری البته بیان کرد که آستان قدس علاقه‌مند است مشوق، ‌مکمل و کمک‌کننده دولت در توسعه استان خراسان رضوی و سیاست‌های اجرایی باشد. واعظی نسبت به موضوع پرداخت مالیات آستان قدس هم اشاره کرد و گفت این موضوع سیاسی نیست و تنها برای جلوگیری از فرار مالیاتی است.

بحران مشهد

مشهد اولین مقصد حسن روحانی پس از پیروزی است. او سال 92 زمانی که هنوز منتخب مردم بود نه رییس‌جمهوری مستقر به مشهد رفت. چند روز بعد از پیروزی با روحانی پرنفوذ و تولیت بزرگ‌ترین موقوفه جهان اسلام دیدار کرد و با واعظ طبسی که بیش از 30 سال متولی آستان قدس بود به گفت‌وگو نشست. روحانی پس از تشکیل دولت هم هر سال دست‌کم یک بار به این استان سفر کرده است. یک سال بعد، شهریور 93 باز راهی مشهد شد. سال 94 سال پر رفت‌و‌آمد روحانی به مشهد بود. او یک بار آذر و بار دیگر بهمن ماه سفری یک روزه به این شهر داشت. پس از آن هم اسفند همان سال و در پی درگذشت واعظ طبسی بار دیگر راهی مشهد شد. اسفند 95 روحانی باز هم سفری به خراسان رضوی داشت. سال بعد در جریان رقابت‌های انتخاباتی در آخرین روزهای رقابت مشهد را برای سخنرانی انتخاب کرد و حتی پس از پیروزی هم همچون اولین دوره انتخاب برای زیارت به مشهد سفر کرد گرچه رقیب انتخاباتی‌اش حاضر نشد به استقبال او بیاید و قائم‌مقامش را به فرودگاه فرستاد. حالا قرار است که روحانی فردا بار دیگر به مشهد سفر کند.

با این همه اما مشهد برای دولت او کم حاشیه نبوده و مناسبات مدیران آن با دولت مستقر همواره در فراز و فرود قرار داشته است.

4 سال دولت یازدهم لغو مراسم سخنرانی چهره‌های نزدیک به دولت از سوی مقامات قضایی یا شورای تامین استان آنقدر جدی بود که حتی گریبانگیر سخنرانی علی مطهری هم شد. در کنار لغو سخنرانی‌ها، لغو کنسرت‌ها هم یکی از حواشی این استان بود که باعث شد رییس‌جمهوری بارها در مورد اجرای قانون تاکید کند و از رفتارهای فراقانونی گلایه کند.

در آخرین روز از فروردین سال 97 معاون دادستان مشهد از بازداشت معاون مدیرکل و رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مشهد به دلیل برگزاری یک افتتاحیه در یکی از مراکز خرید مشهد خبر داد. در واقع دادستان مشهد در اقدامی عجیب یک مدیر دولتی را بدون ایراد شکایتی از سوی کسبه اما به نفع آنها بازداشت کرد. در آغاز دور دوم ریاست‌جمهوری حسن روحانی اما بحران مشهد چیزی فراتر از لغو چندین سخنرانی و کنسرت بود. مشهد نقطه آغاز اعتراضات دی ماه 96 بود. اعتراضاتی با فحوای اقتصادی و شعار نه به گرانی که البته پشت‌‌پرده‌ای بیش از یک اعتراض داشت. اسحاق جهانگیری، ‌معاون اول تاکید کرد کسانی که بانی این قضایا در کشور هستند دود آن به چشم خودشان خواهد رفت درصورتی که فکر می‌کنند با این کار به دولت آسیب می‌زنند.

ماجرای عدم پرداخت مالیات از سوی آستان قدس که گردش مالی هزار میلیاردی آن از سوی دولت و برخی نمایندگان مجلس مطرح شد اما یکی از مهم‌ترین تنش‌ها میان دولت و این تولیت است. مدیران آن به پاسخ نامه واعظ طبسی به امام تکیه می‌کنند و برخی معتقدند چون منابع مالی این آستان به موقوفات و نذورات مردمی بازمی‌گردد این نهاد به جای پرداخت مالیات به دولت، فعالیت‌هایی عام‌المنفعه انجام می‌دهد. موضوعی که رییسی هنوز از طرح مجدد آن از سوی دولت دلخور است و رییس‌دفتر رییس‌جمهوری تاکید دارد موضوع پرداخت مالیات سیاسی نیست. هر چند این حرف و حدیث‌ها در حالی است که این پرسش افکار عمومی بی‌جواب باقی مانده است: درآمد و میزان مالیات آستان قدس رضوی چقدر است؟

منبع: روزنامه اعتماد