امام خمینی(ره) با جریان‌های مسلحانه موافق نبودند حتی با فدائیان اسلام/ بچه‌های مجاهدین نفوذ معنوی بسیار موثری در زندان داشتند/ فرهنگ حاکم بر مجاهدین، فرهنگ کمونیستی بود/ در بندهای زندان دموکراسی بود، اما دموکراسی هدایت‌شده سازمان مجاهدین

اعتمادآنلاین| عبدالمجید معادیخواه، پژوهشگر تاریخ، در گفت‌وگوی ویدئویی با اعتمادآنلاین گفت: اعضای سازمان مجاهدین درزندان به عنوان یک سازمان سیاسی‌ که حرکت مسلحانه داشت، تابع تصمیمات شورای مرکزی بودند. شورای مرکزی سازمان هم متکی به مطالعات خودش بود. بنابراین به لحاظ مسائل اسلامی اعضا بستگی به این داشت که شورای مرکزی چه نگاهی داشته باشد.

در ادامه بخش‌هایی از این گفت‌وگو را می‌خوانید:

• در آن دوره‌ای که می‌توان دوره «غربت انقلاب» نام‌گذاری کرد، طبیعی است وقتی یک حرکت سیاسی در شرایطی قرار می‌گیرد که طرفدارانش کم می‌شوند، در چنین وضعی گروهی به میدان بیایند و احیاناً کارهایی بکنند که ضربه به آن رژیم حساب می‌شود. طبیعی است که از نظر عاطفی کسانی که به مبارزه علاقه دارند، به اینها علاقه‌مند می‌شوند.
  
  

• اگر آن‌موقع معلوم می‌شد در موضع امام با موضع مرحوم آیت‌الله طالقانی تفاوت وجود دارد، به احتمال قوی عده‌ای حداقل احتیاط می‌کردند. آن یک بحث تاریخی دارد که امام موضع موافقی نداشت. اصلاً ایشان با جریان‌های مسلحانه موافق نبودند، حتی با فدائیان اسلام. در واقع این‌طور به نظر می‌رسد که ایشان به یک حرکت مردمی تکیه داشت و طبعاً اگر حرکتی بخواهد مردمی باشد، نباید هزینه سنگینی داشته باشد.

• به طورکلی فرهنگ حاکم بر سازمان، فرهنگ کمونیستی بود. به‌هیچ‌وجه اجازه فکر به دیگری داده نمی‌شد. اصلاً من از همین نقطه بیشتر بدبین شدم.

• اولین برخورد من این بود که باید به یک زندانی آن‌قدر اعتماد شود که اگر نیازهای شخصی دارد و خودش می‌تواند این نیازها را برطرف کند، نباید او را طوری در تنگنا قرار دهیم که حتماً باید با تشخیص جمع به این‌گونه نیازهایش پاسخ داده شود. بعد هم به بحث سین‌جیم‌کردن و بازجویی کردن نوبت برسد. کاملاً همه‌چیز دموکراسی بود اما دموکراسی هدایت‌شده. یعنی همه‌چیز با رأی‌گیری بود، اما رأی‌گیری همان نتیجه‌ای را می‌داد که آن بالا می‌خواستند.

• آن شبی که «خلیل فقیه دزفولی» مصاحبه کرد، بسیار عجیب بود. زندان هیچ‌وقت به این شکل نبود. در سالنی که تلویزیون بود، همه برای شنیدن این مصاحبه سکوت محض کرده بودند. رسماً همه‌ چیز را اعلام کرد. آن شب یک غمی همه زندان را گرفته بود. من خوشحال بودم و احساس می‌کردم بالاخره این مساله رو شد.

• در سال 57 که انقلاب پیروز شد اکثریت متدینین جامعه طرفدار انقلاب بودند. یعنی تعداد بسیار کمی از متدینین وجود داشتند که در ابتدا طرفدار انقلاب نباشند. اما روزی که انقلاب پیروز شد همه متدینین ایران طرفدار آن بودند به جز استثنای کمی که این‌گونه نبودند. به طور کلی تفکر حاکم بر این مجموعه به لحاظ فرهنگی، یک مقدار گرایش‌های کمونیستی داشتند. خیلی نمی‌توان گفت سازمان این کار را کرده است، سازمان هم یکی از عوامل بود. به طور کلی در دنیا در مقطع جنگ سرد، جنبش‌های ضدسرمایه‌داری، تقریباً می‌توان گفت حرف اول را می‌زد.