مکی: روسیه تمایل چندانی به ایفای نقش میانجی اصلی در روابط ایران و آمریکا ندارد

لیلا پایدار- مرتضی مکی، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار اعتمادآنلاین درباره سفر سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان به روسیه و احتمال رایزنی‌ها درباره همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اظهار کرد: روسیه از جهات مختلف برای ایران اهمیت دارد. به‌ویژه با توجه به اقداماتی که آمریکا و اروپا در مسیر فعال‌سازی مکانیسم ماشه انجام داده‌اند و تلاش می‌کنند تحریم‌های ظالمانه علیه ایران را مجدداً اعمال کنند، مواضع روسیه و چین فرصت‌هایی را برای ایران ایجاد کرده است تا بتواند در برابر این فشارهای اقتصادی مقاومت کند.

وی افزود: روسیه و چین اعلام کرده‌اند که از نگاه آن‌ها قطعنامه ۲۲۳۱ عملاً عمر خود را به پایان رسانده و در چنین شرایطی، بازگرداندن تحریم‌ها در چارچوب شورای امنیت با چالش‌های جدی مواجه است. این مسئله می‌تواند برای ایران، در مسیر مذاکرات و مقابله با سازوکارهایی که غرب برای اعمال تحریم‌های سازمان ملل طراحی کرده، یک فرصت محسوب شود. از این منظر، روسیه می‌تواند با هماهنگ‌سازی دیدگاه‌های دو کشور، نقش مهمی در مقابله با اقدامات آمریکا در شورای امنیت ایفا کند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به تحولات مربوط به جنگ اوکراین گفت: در حال حاضر شاهد تحرکاتی در عرصه جنگ اوکراین هستیم که نشان می‌دهد این جنگ به مراحل پایانی خود نزدیک می‌شود. هرچه این جنگ به پایان خود نزدیک‌تر شود، احتمالاً شاهد کاهش همراهی و همسویی ایران و روسیه در خصوص این بحران خواهیم بود. ایران بارها اعلام کرده که هیچ‌گونه همکاری نظامی در جنگ اوکراین نداشته و همواره به حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین احترام گذاشته است.

مکی ادامه داد: پایان یافتن جنگ اوکراین می‌تواند در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی، گشایش‌هایی را در روابط ایجاد کند. البته بعید به نظر می‌رسد که روسیه با توجه به شرایط کنونی نظام بین‌الملل و وضعیت منطقه‌ای، بخواهد از کارت ایران در تعاملات خود با آمریکا درباره جنگ اوکراین استفاده کند.

وی با اشاره به اظهارات اخیر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مبنی بر گفت‌وگو با همه طرف‌ها از جمله چین و روسیه، گفت: این احتمال وجود دارد که روسیه به‌عنوان یک میانجی جدید میان ایران و آمریکا مطرح شود، اما بارها این موضوع عنوان شده که روس‌ها تمایل چندانی به ایفای نقش میانجی اصلی در روابط ایران و آمریکا ندارند. به باور مکی، اگر روسیه بخواهد در این زمینه نقشی ایفا کند شاید بیشتر به دلیل هزینه‌هایی باشد که در جنگ اوکراین متحمل شده است.

این کارشناس مسائل بین‌الملل تأکید کرد: به نظر می‌رسد کشورهایی مانند ژاپن، به دلیل تجربه تاریخی بمباران هسته‌ای و نگاه متفاوت به موضوع شفافیت هسته‌ای، ظرفیت بیشتری برای ایفای نقش مثبت در گفت‌وگو میان ایران و آمریکا دارند. اظهارات اخیر آقای عراقچی درباره شفافیت برنامه هسته‌ای ایران نیز در همین چارچوب قابل ارزیابی است، هرچند متأسفانه این مواضع آن‌طور که باید بازتاب رسانه‌ای پیدا نکرد.

مکی در پایان خاطرنشان کرد: با توجه به نوع مناسبات روسیه و آمریکا، بعید است مسکو بتواند به‌عنوان یک میانجی مؤثر در پرونده هسته‌ای ایران نقش‌آفرینی جدی داشته باشد.