حضور احمد الشرع در کاخ سفید با پادرمیانی عربستان صورت گرفت؛ پیوستن دمشق به توافق ابراهیم تا حد زیادی وابسته به توافق احتمالی اسرائیل و سوریه درباره آینده بلندی‌های جولان و میانجی‌گری واشنگتن است

لیلا پایدار- رحمن قهرمان‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل، در گفت‌وگو با خبرنگار اعتمادآنلاین با اشاره به دیدار احمد الشرع و دونالد ترامپ، ارزیابی خود را از پشت‌پرده این دیدار بیان کرد: با توجه به نحوه قدرت‌گیری احمد الشرع و فروپاشی نظام سیاسی بشار اسد، گمانه‌زنی‌های فراوانی درباره ارتباطات پنهان احتمالی او با سرویس‌های امنیتی و اطلاعاتی وجود دارد. هرچند نمی‌توان با قطعیت درباره صحت این ادعاها سخن گفت، اما مجموعه تحولاتی که در یک سال گذشته و پس از روی کار آمدن احمد الشرع رخ داده، نشان می‌دهد که مسئله ارتباط او با ساختارهای امنیتی موضوعی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت.

او ادامه داد: اگرچه گفته می‌شود تغییر چهره احمد الشرع در واقع نوعی «برندسازی مجدد» برای اوست، اما برخلاف پیش‌بینی‌هایی که تصور می‌کردند وی درگیر منازعات داخلی خواهد شد، حمایت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی از او نشان می‌دهد که مجموعه‌ای از کشورها در پشت صحنه می‌کوشند روند استقرار قدرت سیاسی در سوریه با ثبات پیش برود و این کشور بار دیگر درگیر جنگ داخلی نشود.

به گفته قهرمانپور، از ترکیه و قطر گرفته تا امارات و عربستان در سطح منطقه، و از اروپا تا آمریکا در سطح بین‌المللی، همه تلاش می‌کنند فرایند بازسازی سوریه آغاز و تحریم‌های اعمال‌شده علیه این کشور برطرف شود. در همین چارچوب، در جریان سفر ترامپ به عربستان، با پادرمیانی محمد بن‌سلمان، دیداری میان ترامپ و احمد الشرع انجام شد و  شاهد استقبال رسمی ترامپ از او در کاخ سفید بودیم؛ رخدادی با معنایی مهم، زیرا در هفتاد سال گذشته هیچ رئیس‌جمهور سوری وارد کاخ سفید نشده بود.

وی در ادامه گفت: این امر نشان می‌دهد که آمریکا برنامه‌ای بلندمدت برای سوریه در نظر گرفته و می‌کوشد با تبدیل این کشور به الگویی موفق از دولت‌سازی بدون مداخله نظامی مستقیم، الگوی جدیدی را در منطقه ایجاد کند. تجربه ناموفق مداخله خارجی در عراق در سال ۲۰۰۳ نشان داد که تغییر نظام سیاسی از طریق اقدام نظامی نتیجه‌بخش نیست. از این رو، به نظر می‌رسد ترامپ در پی آن است تا با روش‌های خاص و تجاری خود، روند بازسازی سوریه را پیش ببرد؛ روندی که علاوه بر اهداف اقتصادی، جنبه‌های امنیتی و سیاسی مهمی نیز دارد.

او خاطرنشان کرد: تثبیت اوضاع در سوریه و چرخش این کشور به سمت محور غرب، می‌تواند در تحقق اهداف آمریکا در لبنان نقشی تعیین‌کننده ایفا کند. از آنجا که لبنان و سوریه همجوار اسرائیل‌اند، ثبات در این دو کشور مستقیماً بر امنیت اسرائیل تأثیر می‌گذارد. از همین منظر است که مسئله پیوستن سوریه به توافق ابراهیم اهمیت پیدا می‌کند.

این کارشناس مسایل بین الملل بیان کرد: با توجه به حمایت‌های قطر، امارات، عربستان و ترکیه از احمد الشرع، موضع این کشورها درباره نحوه پیوستن سوریه به پیمان ابراهیم اهمیت ویژه‌ای دارد. دمشق خواهان آن است که توافقی درباره عدم تجاوز در تپه‌های جولان میان سوریه و اسرائیل امضا شود. پس از سقوط بشار اسد، اسرائیل از خط کنترل فراتر رفته و بخش‌هایی از خاک سوریه را مجدداً اشغال کرده است. از این‌رو، سوریه خواهان عقب‌نشینی اسرائیل به مرزهای پیشین و تعهد این رژیم به خودداری از هرگونه حمله مجدد است.

وی در پایان گفت: از سوی دیگر، نقش آمریکا در توقف حملات اسرائیل به سوریه نشان می‌دهد که مسئله پیوستن دمشق به توافق ابراهیم تا حد زیادی وابسته به توافق احتمالی اسرائیل و سوریه درباره آینده تپه‌های جولان و میانجی‌گری واشنگتن در این زمینه است.