منشا مهار زودهنگام واگنرها توسط کرملین چه‌بود؟

روسیه صبح شنبه با خبر شوکه‌آور ورود اعضای شرکت نظامی خصوصی «واگنر» وابسته به تاجر نزدیک به کرملین «یوگنی پریگوژین» به شهر روستوف (واقع در جنوب غرب روسیه) و پیشروی به سمت مسکو بیدار شدند.

به گزارش شفقنا به نقل از العربی الجدید، این سومین شوکی است که در کمتر از یک سال و نیم و پس از شوک‌های آغاز جنگ علنی روسیه علیه اوکراین در 24 فوریه 2022میلادی و اعلام «بسیج محدود» نیروهای ذخیره در سپتامبر گذشته به روس‌ها وارد می‌شود؛ شوک‌هایی که موجب تحت الشعاع قرار گرفتن قرارداد اجتماعی میان جامعه روسیه و نظام حاکم شده و در پی آن، صف‌های طولانی مردان در گذرگاه‌های مرزی زمینی برای خروج از روسیه تشکیل شد

گشایش سریع

برخلاف دو شوک قبلی، بحران شورش پریگوژین دیری نپایید و عصر شنبه اعلام شد که توافقی با میانجیگری «الکساندر لوکاشنکو» رئیس جمهور بلاروس حاصل شده است که بر اساس آن فرمانده واگنر جنگجویان خود را به پایگاه‌های خود بازگرداند و با تضمین شخصی «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه راهی بلاروس می‌شود.

علیرغم پشت سر گذاشتن اوج بحران، سوالات بی پاسخ بسیاری باقی مانده که شاید برجسته‌ترین سوال، این باشد که چگونه یک هسته شورشی در یگانی که به عنوان کارآمدترین یگان رزمی در نیروهای روسیه توصیف می شود، شکل گرفت و دستگاه‌های اطلاعاتی در رصد آن پیش از حرکت میدانی به سمت مسکو ناکام ماندند؟ همچنین دلایل اجازه دادن به نیروهای شورشی واگنر برای طی صدها کیلومتر بدون برخورد با ارتش روسیه یا نیروهای گارد ملی چیست؟

« نیکیتا مندکوویچ»، رئیس باشگاه تحلیلی اوراسیا در مسکو در این باره گفت: «درنگ مقامات روسی در مقابله با شورش پریگوژین به تلاش آنها برای اجتناب از یک جنگ داخلی کوچک و مهار بحران به شیوه‌ای مسالمت‌آمیز باز می‌گردد.»

مندوکویچ در مصاحبه‌ای با العربی الجدید گفت: «علیرغم همه منفی‌نگری‌ها و جاه‌طلبی‌های اغراق آمیز پریگوژین، او از سال 2014 توانست یک تیم نیروی ضربت متشکل از عناصر رزمی شایسته تشکیل دهد که عملکرد خوبی در باخموت اوکراین از خود نشان دادند؛ شهری که درگیری‌ها برای تصاحب آن، ماه‌ها به طول انجامید.»

وی با توجه به دیدگاه خود از دلایل عدم تمایل ارتش روسیه به هدف قرار دادن کاروان‌های واگنر هنگام پیشروی به سمت شمال، افزود: «واضح است که انجام یک عملیات نظامی یکپارچه علیه یک واحد نظامی عواقب بسیار منفی خواهد داشت چه از نظر تلفات انسانی و یا بروز یک وضعیت ناسالم که در واقع به معنای جنگ داخلی و کوچک است.»

این تحلیلگر سیاسی معتقد است که «مقامات روسیه با خودداری از بستن راه کاروان‌ها و آغاز مذاکرات با مشارکت لوکاشنکو که به حل مسالمت آمیز بحران کمک کرد، به دنبال جلوگیری از تشدید بحران بودند.»

وی در پایان گفت: «وقوع بحران اخیر ناشی از اغراق مقامات نظامی و اطلاعاتی در کنترل واگنر است بدون اینکه توجه داشته باشند که توطئه‌ای در این در درون آن شکل گرفته است، باید از این شورش درس گرفت و راهکار ریشه‌ای برای چنین تشکیلات نظامی غیررسمی با ادغام آنها در نیروهای مسلح پیدا کرد.»

میانجیگری تعیین‌کننده بلاروس

در همین ارتباط، «دیمیتری پسکوف»، سخنگوی رسمی ریاست جمهوری روسیه شامگاه شنبه اعلام کرد که پرونده جنایی پریگوژین که عازم بلاروس خواهد شد، متوقف می‎شود.

پسکوف در اظهاراتی مطبوعاتی گفت: شما از من خواهید پرسید که شخصاً برای پریگوژین چه اتفاقی می‌افتد. پرونده جنایی علیه او متوقف خواهد شد و او خود به بلاروس خواهد رفت.

وی با تاکید بر اینکه پریگوژین با ضمانت شخصی پوتین می‌تواند به بلاروس برود، افزود: اگر می‌پرسید چه تضمینی وجود دارد که پریگوژین بتواند به بلاروس برود، این حرف و قول رئیس جمهور روسیه است.

پسکوف توضیح داد: برخی از جنگجویان واگنر که مایل هستند با وزارت دفاع قرارداد امضا می‌کنند، مشروط بر اینکه در فعالیت‌های اخیر شرکت نظامی خصوصی شرکت نکرده باشند، می‌توانند قرارداد امضا کنند در مورد بقیه عناصر واگنر، با توجه به قهرمانی‌های آنها در جبهه تحت تعقیب قرار نخواهند گرفت.