برجام مرده است/ اوکراین، اولویت آمریکایی‌ها است

به عقیده کرک دورسی استاد دانشگاه نیوهمپشایر آمریکا با بیان اینکه دولتمردان آمریکا از دیدارهای مقامات تهران – ریاض مطلع بودند اما با این حال ایالات متحده  از موفقیت مذاکرات میان ایران و عربستان با میانجیگری چین، غافلگیر شد.

به گزارش ایرنا، مهم‌ترین بخش‌های گفتگوی کرک دورسی استاد تاریخ دانشگاه نیوهمپشایر آمریکا و تحلیلگر ارشد مسایل سیاسی و بین المللی را می‌خوایند:

• ابتدا باید اشاره کرد که چرا روابط دو کشور در وهله اول در سال ۲۰۱۶ که حمله به سفارت عربستان در تهران اتفاق افتاد، قطع شد. بازگشت به روابط دیپلماتیک گامی منطقی از سوی هر دو طرف بود، زیرا این اقدام رسیدگی به موضوعاتی مانند یمن را تسهیل می کند. دو کشور نمی خواهند وارد جنگ شوند، اما کشورهایی که روابط دیپلماتیک برقرار می کنند به صورت خودکار تبدیل به دوست نمی شوند. 
• چین یک هدف ساده دارد و آن بازسازی نظم جهانی است که آمریکا آن را پس از جنگ جهانی دوم ایجاد کرد.  پکن همانطور که قدرت اقتصادی و نظامی به دست آورده، قدرت دیپلماتیک را نیز دنبال کرده است. اولین ایفای نقش مهم چین در غرب آسیا یک نشانه موفقیت است. من همچنین گمان می‌کنم که قرارداد تجاری که چین دو سال پیش با ایران امضا کرد به پکن اهرم قابل‌ توجهی درباره تهران می‌دهد.
• من فکر نمی کنم نظم جهانی درحال تغییر باشد. اگر ترامپ در انتخابات سال ۲۰۲۴ پیروز شود، آمریکا داوطلبانه از رهبری عقب نشینی خواهد کرد که در این صورت خلاء به وجود خواهد آمد. ممکن است ایرانی ها تعجب کنند، اما اکثر افرادی که در سراسر جهان با دولت چین کار می کنند از این تجربه راضی نیستند. اما شک دارم که بسیاری از کشورها به جهانی تحت رهبری چین تن بدهند.
• توصیف احیای روابط ایران و عربستان به عنوان یک احیای روابط بزرگ اغراق است. دو کشور بر سر از سرگیری روابط دیپلماتیک توافق کردند. آنها هیچ معامله اساسی به ویژه در مورد یمن (هنوز) اعلام نکرده اند. اگر آنها بتوانند راهی برای عقب‌نشینی از جنگ‌های نیابتی خود بیابند، شاید فضایی برای همکاری در مورد مسائل گسترده‌تر در منطقه وجود داشته باشد.
• مطمئناً آمریکا از موفقیت مذاکرات میان ایران و عربستان با میانجی گری چین غافلگیر شد. من مطمئن هستم که آمریکایی ها از این دیدارها اطلاع داشتند، زیرا مخفی نگه داشتن چنین اموری بسیار سخت است و سعودی‌ها به طور گسترده به مقامات آمریکایی در مورد مذاکرات اطلاع می‌دادند.
• در حال حاضر، بالاترین اولویت آمریکا، کمک به اوکراین برای دفاع از خود است، به طوری اوکراین توجه آمریکا را از مسائل دیگر منحرف کرده است، انحراف توجه همچنین به این معنی است که عربستان به عنوان یک متحد آمریکا، در مذاکرات با سه تن از بزرگترین حامیان روسیه، پیشرفت بدست می آورد و این امر ناامید کننده است.
• برجام احتمالاً در حال حاضر مرده است. به اعتقاد من، محاسبات دولت بایدن این بود که دولت ایران بیش از آمریکا می‌خواهد برجام را از سر بگیرد؛ تا به ایرانی‌ها اجازه دهد به آمریکا بیایند. هیچ یک از طرفین هیچ امتیاز قابل توجهی به یکدیگر ندادند، سپس جنگ اوکراین آغاز شد و قطع توافق با ایران در فهرست اولویت‌های آمریکا قرار گرفت.
• دولت اسرائیل مطمئناً امیدوار بود که با عربستان سعودی روابط برقرار کند، بنابراین حرکت ریاض و تهران به سمت عادی سازی روابط باید برای اسرائیل (که البته ادعا می کند اورشلیم پایتخت آن است) ناامید کننده باشد. من هیچ تحول دیگری برای عادی سازی روابط میان اسرائیل و کشورهای عربی در آینده ای نزدیک پیش‌بینی نمی کنم، اما در دوران ترامپ گام‌های مهمی در این زمینه برداشته شد.
• دولت اسرائیل سعی کرد اعتراضات را نادیده بگیرد اما در نهایت مجبور شد بپذیرد که درحال از دست دادن مشروعیت خود به عنوان یک دولت است. به نظر می رسد دولت نتانیاهو به این نتیجه رسیده است که نمی تواند تغییرات مورد نظر خود در دادگاه ها را انجام دهد. مشاهده دولتی در غرب آسیا که در برابر اعتراضات داخلی عقب نشینی می کند و به جنگ مردم خود نمی رود، امری خوشایند است.