امواج.میدیا بررسی کرد
آیا ابراهیم رئیسی دعوت پادشاه عربستان را پذیرفت؟
یک منبع ارشد ایرانی دیگر که او نیز نخواست نامش فاش شود، در گفتگو با امواج.میدیا گفت: می‌توانیم بگوییم که دعوت پذیرفته شده، اما هنوز زمانی مشخص نشده است.
در پی مذاکرات محرمانه در چین در ماه جاری که منجر به توافق ریاض و تهران برای از سرگیری روابط شد، یکی از دستیاران رئیس‌جمهور ایران فاش کرده است که پادشاه عربستان از رئیس‌جمهور ایران برای یک "سفر رسمی" دعوت کرده و تمایل خود را برای "تقویت همکاری‌های اقتصادی و منطقه‌ای" اعلام داشته است. گفته شده که این دعوت به وسیله و در قالب یک نامه صورت گرفته است.
به گزارش امواج.میدیا در حالی که یک سفر می‌تواند روابط دوجانبه را به تکاپو وادارد، سؤالاتی در مورد این‌که آیا رئیسی این دعوت را پذیرفته است یا خیر -و همچنین دستور کار احتمالی، شکل و زمان سفر پیشنهادی- همچنان باقی است. به هر روی،خود این واقعیت که چنین سفری مورد بحث قرار گرفته است، حاکی از مناسبات در حال تغییر بین ریاض و تهران است.
پذیرش دعوت؟
یک منبع آگاه ایرانی که به طور ناشناس صحبت می‌کرد، در پاسخ به این سؤال که آیا دعوت عربستان پذیرفته شده است یا خیر، گفت: "نمی‌دانم، اما اگر رئیسی نمی‌پذیرفت، [محمد] جمشیدی [نامه] را افشا نمی‌کرد." جمشیدی همان دستیار رئیس‌جمهور است که این خبر را در تاریخ ۲۹ اسفند منتشر کرد.
یک منبع ارشد ایرانی دیگر که او نیز نخواست نامش فاش شود، در گفتگو با امواج.میدیا گفت: می‌توانیم بگوییم که دعوت پذیرفته شده، اما هنوز زمانی مشخص نشده است.زمانی که دعوتی در این سطح صورت می‌گیرد، نمی‌توان بدون مشورت در مورد آن اقدام کرد، به ویژه اگر از پادشاهی عربستان سعودی باشد.سعودی‌ها آنقدر لیبرال نیستند که دعوت‌نامه‌های سرگشاده‌ی زیادی ارسال کنند.
ابهام در مورد آنچه ممکن است در آینده آشکار شود ظاهراً به پایتخت‌های منطقه نیز کشیده شده است.
از یک سو، یک منبع ارشد عربی ضمن تأیید واقعیت دعوت سعودی به امواج.میدیا گفت: می‌دانم رئیسی این دعوت را دریافت کرده است، اما مطمئن نیستم که این دعوت را پذیرفته باشد.
این در حالی است که یک منبع عربی دیگر با آگاهی دست اول از تعامل دیپلماتیک ایران و عربستان، بدون تردید اعلام کرد که رئیس‌جمهور ایران این دعوت را "پذیرفته است."
روش‌های احتمالی
سؤالاتی درباره‌ی شکل و زمان این سفر وجود دارد. گزارش‌هایی مبنی بر برنامه‌های چین برای نشستی در سال آینده منتشر شده است که هدف آن گردآوری رهبران ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس است. همچنین گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد مبنی بر این‌که عربستان قصد دارد از ایران برای شرکت در نشستی گسترده‌تر با کشورهای عربی خلیج فارس دعوت کند.
برای درک بهتر آنچه ممکن است در آینده رخ دهد، نگاه به گذشته آموزنده است.
حسن روحانی، رئیس‌جمهور پیشین میانه‌رو (۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰) نقشی کلیدی در مذاکره بر سر توافق‌نامه‌ی همکاری امنیتی ایران و عربستان در سال ۱۳۸۰ ایفا کرد؛ سندی که ریاض و تهران توافق کرده‌اند آن را به عنوان مبنای تعامل دیپلماتیک فعلی خود اجرا کنند. با این حال، روحانی هرگز به عنوان رئیس‌جمهور سفری رسمی به عربستان نداشت. در عوض، اولین دوره‌ی ریاست‌جمهوری او با هجوم معترضان ایرانی به مراکز دیپلماتیک عربستان به دلیل اعدام یک روحانی شیعه‌ی مخالف توسط ریاض خدشه‌دار شد. عربستان با قطع روابط تجاری و دیپلماتیک که اکنون در حال بازسازی است، پاسخ داد.
سلف روحانی، محمود احمدی‌نژاد محافظه‌کار (۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲)، تقریباً ۱۸ ماه پس از آغاز اولین دوره‌ی ریاست جمهوری خود به پادشاهی دعوت شد. ملک عبدالله بن عبدالعزیز آل سعود (۱۳۸۴ تا ۱۳۹۳) از او در فرودگاه استقبال کرد که نشانه‌ای قوی از تمایل عربستان به روابط گرم‌تر بود. در اواخر همان سال، در آذر ۱۳۸۶، احمدی‌نژاد برای شرکت در اجلاس سران شورای همکاری خلیج فارس به قطر رفت و این نخستین باری بود که چنین دعوتی از یک رئیس‌جمهور ایران انجام می‌شد.
احمدی‌نژاد در سخنرانی خود در افتتاحیه‌ی این گردهم‌آیی در دوحه گفت: " ما خواهان صلح و امنیت پایدار...بدون دخالت عوامل بیگانه هستیم." رئیس‌جمهور وقت ایران همچنین پیشنهادهایی برای ایجاد پیمان‌ها و نهادهای اقتصادی و امنیتی بین هفت کشور مطرح کرد. با این حال، هیچ پیشرفت بزرگی در دوران ریاست‌جمهوری وی رخ نداد.
باید دید آیا رئیسی که از او نیز پس حدود ۱۸ ماه از آغاز دوره‌ی ریاست‌جمهوری خود برای سفر به عربستان دعوت شده است، سفری مستقل و دوجانبه را پی خواهد گرفت، یا در گفتگوهایی در رابطه با زمینه‌های گسترده‌تر، مانند گردهم‌آیی سازمان همکاری اسلامی شرکت خواهد کرد. به هر روی، آنچه واضح است این است که دستور کار سیاسی احتمالاً در رأس مسائل منطقه‌ای از جمله اوضاع عراق، سوریه و یمن قرار خواهد گرفت.
زمان‌بندی احتمالی
یک ناظر آگاه ایرانی که خواست نامش فاش نشود، به امواج.میدیا گفت که برنامه‌ریزی برای این سفر در مراحل پیشرفته قرار دارد. با این حال، این منبع همچنین اذعان کرد که مشخص نیست که آیا سفر رئیس‌جمهور به عربستان در کوتاه‌مدت قطعی است یا خیر.
از نظر زمان‌بندی‌های ممکن، نگاهی به چگونگی رویکرد دولت رئیسی به گرم‌شدن روابط با امارات متحده‌ی عربی مفید است.
یک مقام ارشد ایرانی در اوایل سال جاری به امواج.میدیا گفت: ملاقاتی در سطح سران کشورها، تابعی از سطح روابط سیاسی و دیپلماتیک میان دو کشور است... ایران و امارات تا رسیدن به آن نقطه هنوز قدری فاصله دارند.
منابع آگاه در تهران همچنین تأکید کردند که در صورت عدم وجود "دعوت رسمی" هیچ سفری در دستور کار قرار نخواهد گرفت. یک منبع ارشد افزود: برای انجام یک سفر رسمی دولتی، ابتدا باید روابط را به سطح سفیر ارتقا داد.
در بیانیه‌ی مشترک ایران و عربستان در چین آمده است که وزیران امور خارجه برای اجرای توافقات با یکدیگر دیدار خواهند کرد و سفارتخانه‌ها ظرف دو ماه آینده بازگشایی خواهند شد.
حسین امیرعبداللهیان، رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در ۲۸ اسفند اظهار داشت که در آینده‌ی نزدیک با همتای سعودی خود دیدار خواهد کرد و افزود که توافق بر سر بازدید هیئت‌های فنی از سرکنسولگری‌ها و سفارتخانه‌ها برای فراهم‌آوردن مقدمات عملی برای بازگشایی آن‌ها وجود دارد. وی همچنین توضیح داد که آخرین تبادل پیام "در ۲۴ ساعت گذشته" انجام شده و ایران سه مکان را برای نشست در سطح وزیران پیشنهاد کرده است.
در خصوص انتصاب سفیر، منابع آگاه ایرانی در گفتگو با امواج.میدیا دو نام را مطرح کرده‌اند؛ علیرضا عنایتی، دستیار وزیر امور خارجه و مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه، و حسن زرنگار ابرقویی، مدیر بخش سوم اداره‌ی کل خلیج فارس که بر روابط با بحرین، عربستان سعودی و امارات نظارت می‌کند. یک منبع بلندپایه‌ی ایرانی به امواج.میدیا گفت که عنایتی به احتمال زیاد به عنوان سفیر بعدی در عربستان معرفی خواهد شد.
با توجه به زمان‌بندی توافق شده برای بازگشایی سفارتخانه‌ها و انتشار دعوتنامه‌ی عربستان برای سفر "رسمی" رئیسی، احتمالاً سفر اواخر بهار پیش رو انجام خواهد شد.
دیدگاه تان را بنویسید