زخم‌های داعش در عراق بعد از ۸ سال همچنان التیام نیافته است

سید عماد حسینی- چند روز پیش عراق هشتمین سالگرد آغاز جنگ علیه داعش را پشت سر گذاشت، این در حالی است که مسئولان این کشور در میان هیاهوی یارکشی‌های سیاسی خود، اوضاع قربانیان این جنایت بزرگ دوره معاصر را به فراموشی سپرده‌اند.

به گزارش اعتمادآنلاین، خبرگزاری فرانسه در گزارشی میدانی از مناطقی که روزگاری جزو حکومت سرزمینی داعش محسوب می‌شد، از کمبودهای بسیار شدید در این مناطق سخن به میان آورد.

عیسی الزمزوم ساکن روستای حبش که فقط ۱۸۰ کیلومتر با شمال بغداد فاصله دارد در این باره می‌گوید: ما هیچ چیز نداریم، نه برق، نه خانه و نه هیچ چیز دیگر، جایی که من به همراه پنج فرزندم در آن زندگی می‌کنیم، تنها یک چهاردیواری است که از بلوک‌های سیمانی ساخته شده که بخشی از آن هم در عملیات آزادسازی این منطقه در سال ۲۰۱۴ هدف اصابت خمپاره قرار گرفت، اما همچنان پابرجا باقی مانده است.

خانه اصلی این مرد پیش از این تخریب شده و این مکان برای اسکان او در نظر گرفته شده است.

شرایط در سایر نقاط این روستا هم تفاوت چندانی ندارد، گویی این جنگ نه هشت سال پیش بلکه دیروز پایان یافته است.

به گفته قربانیان، جنگ برای آنها با اعلام پایان آن، خاتمه نیافته است و آنها همچنان از تبعاتش رنج می‌برند، این در حالی است که شرایط به طرز خاصی برای زنانی که در دوره قدرت داعش به کنیزی برده شدند به مراتب سخت‌تر می‌گذرد.

در گزارشی دیگر، یکی از پایگاه‌های اطلاع‌رسانی عربی به سراغ برخی از قربانیان داعش رفته است؛ دخترانی که وحشی‌گری داعش را به معنای کامل کلمه با پوست و گوشت خود احساس کرده‌اند.

مهی (یا مها- نام مستعار) امروز 23 ساله است، او طی سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ به مدت پنج سال در موصل در اسارت داعش بود تا اینکه خانواده‌اش موفق شدند دختر خود را پیدا کنند و از کسی که او را به بردگی برده بود خریداری کنند.

بله، بسیاری از دختران اسیر ایزدی هم اگر شانس یارشان بود، بدین شکل آزادی خود را از دست داعش بازمی‌یافتند.

این قربانی جنایات داعش، از پسر هشت‌ساله‌اش می‌گوید که پدرش حاضر نشد او را به همراه مادرش آزاد کند، زیرا پسر باید به عنوان یک مسلمان تربیت شود نه یک ایزدی.

داستان مهی یکی از هزاران داستان فاجعه‌باری است که داعش رقم زده اما مردم عراق همچنان آن را زندگی می‌کنند.

مهی نیز همانند اکثر دخترانی که به دست داعش ربوده شدند در ایام ربوده شدن و اسارات مادر شده‌ است.

او در این رابطه می‌گوید: من به آغوش خانواده‌ام بازگشتم اما باز هم خوشحال نیستم، فرد داعشی که در طول اسارتم خود را مالک ‌من می‌دانست به من گفت با تو ازدواج نمی‌کنم چون تو یک ایزدی هستی و استحقاق همسری من را نداری، بلکه فقط باید به تو تجاوز شود، بعد از آنکه فرزندی به دنیا آوردم، کودکم را از من گرفت، من همچنان نسبت به او احساس مادری می‌کنم اما به دست آوردنش کاری بسیار دشوار است، زیرا می‌تواند منجر به مرگ او و من شود.

مهی می‌افزاید: موارد مشابه بسیاری وجود دارد که مادر بالاجبار از فرزندانش جدا می‌شود؛ بسیاری از زنان ایزدی توسط داعش ربوده شده و مورد تجاوز قرار گرفتند که در نتیجه آن شاهد به دنیا آمدن تعداد زیادی بچه هستیم، شماری از این فرزندان بعد از عملیات آزادسازی همچنان نزد پدران خود باقی ماندند یا زنان آزادشده ایزدی آنها را به مراکز نگهداری کودگان سپردند، زیرا به حکم شریعت ایزدی، ایزدی‌ها حق تربیت کردن فرزندان مسلمانان را ندارند و در صورت انجام چنین کاری مادر و فرزند هر دو به دست خانواده کشته می‌شوند.

مهی امروز از وضعیت روحی بسیار بدی رنج می‌برد، او در سن نوجوانی ربوده شده و مورد تجاوز قرار گرفته است، بعد از آزادی هم فرزندش از او گرفته شده است، همین فشارهای روحی کافی است تا باعث شود او چند بار دست به خودکشی بزند، این اقدامات باعث بروز ناهنجاری‌‌هایی در چهره او شده که با توجه به ناتوانی در انجام عمل زیبایی و ترمیمی در او قابل ملاحظه است.

سال ۲۰۱۹ شورای عالی روحانی (دینی) ایزدی در بیانیه‌ای اعلام کرد زنان آزادشده از چنگال داعش را می‌پذیرد زیرا اقدامات صورت‌گرفته خارج از اراده آنها بوده، با این حال چند روز بعد در توضیحی تاکید کرد این پذیرش صرفاً مختص آنها بوده و شامل فرزندان‌شان که حاصل تجاوز است نمی‌شود، پس این فتوا تنها مختص کسانی است که از پدر و مادر ایزدی به دنیا آمده و در زمان یورش داعش به شهر سنجار ربوده شده‌اند.

با این حال این فاجعه صرفاً به زنان ایزدی محدود نمی‌شود بلکه در مورد بسیاری از زنان غیرمسلمان هم که در مناطق تحت کنترل داعش به این سرنوشت دچار شدند نیز صدق می‌کند؛ گرچه شورای مزبور در رابطه با نحوه دریافت اوراق شناسایی برای این زنان شروط مختلفی تعیین کرده است.

بر اساس قانون عراق، فرزندان به پدر خود نسبت داده می‌شوند و در صورت مجهول‌الهویه بودن پدر، یک نام به عنوان پدر برای اوراق شناسایی این کودکان انتخاب می‌شود، اما تا زمانی که خلاف آن ثابت نشود، مسلمان محسوب و ثبت می‌شوند.

در واقع مادران عراقی این امکان را ندارند که دین خود را به فرزندان‌شان منتقل کنند.

همین امر باعث شد تا مجموعه‌ای از سازمان‌های جامعه مدنی و حقوقدانان، در کنار شماری از نمایندگان مجلس عراق و مجلس کردستان، پویشی برای حمایت از این مادران به راه اندازند و خواهان اعطای نام خانوادگی و مذهب مادر به فرزندان آنها شوند.

این کار با درخواستی مبنی بر تغییر بند شماره ۳ قانون تابعیت عراق مصوب سال ۲۰۱۶ آغاز شد، تا فرزندان مادران ربوده‌شده و مورد تجاوز قرارگرفته ایزدی از نام مادر خود استفاده کنند.

سهیله الاعسم یکی از فعالان مدافع حقوق کودکان و زنان و جانشین رئیس اتحادیه زنان عراق در این باره می‌گوید: دو تا سه هزار کودک نجات‌یافته از دست داعش در حال حاضر هیچ مدرک هویتی در اختیار ندارند، زیرا از آنجا که طبق قانون پدران این کودکان مشخص نیستند، این کار امکان‌پذیر نیست، این امر می‌تواند تاثیرات منفی بسیار زیادی بر سرنوشت این افراد بگذارد و حتی باعث لغزش آنها به سمت تروریسم و افراطی‌گری شود.

این فعال حقوق زنان توضیح می‌دهد: در حال حاضر اکثر طرف‌های تصمیم‌گیرنده حاضر به اعطای شناسنامه به این کودکان نیستند، ما همچنان به تلاش برای انتساب این کودکان به مادران‌شان ادامه می‌دهیم، زیرا به هر حال پدر یک متجاوز است و حتی مادران هم نمی‌دانند پدر این کودکان کیست، پس ما اکنون باید در پی نجات این کودکان باشیم و اجازه ندهیم آنها به افرادی شرور برای جامعه تبدیل شوند.

الاعسم از اینکه طایفه ایزدی هم این کودکان را نمی‌پذیرد ابراز تاسف می‌کند و در پایان می‌گوید: این طایفه به دلیل نسب اسلامی کودکان همچنان در مقابل پذیرش آنها مقاومت می‌کند و با این کار خود باعث شده است مادران مذکور بین طایفه خود، دولت عراق و داعش سردرگم بمانند. ما در حال حاضر با رهبران طایفه ایزدی برای پذیرش این کودکان که گناهی در تولد خود در این شرایط نداشتند مشغول رایزنی هستیم.