ابوظبی در دو راهی تهران و تل‌آویو/ امارات همزمان دو مسیر متناقض را در سیاست خارجی دنبال می‌کند

اعتمادآنلاین| درست در همان روزهایی که طحنون بن زاید آل نهیان، رییس دستگاه امنیتی امارات متحده عربی به تهران سفر کرد تا به عنوان بلندپایه‌ترین مقام اماراتی در طول بیش از پنج سال گذشته اقدام به دیدار با مقام‌های ایرانی از جمله رییس‌جمهور اسلامی ایران کند، ابوظبی خود را برای میزبانی از مهمان جنجالی آماده می‌کرد که با هدف ابراز دشمنی با تهران و ترغیب امارات به سنگ‌اندازی در مقابل مذاکرات ایران با قدرت‌های جهانی به این کشور سفر کرده است. نفتالی بنت، یکشنبه شب با هواپیمایی که از آسمان عربستان سعودی عبور کرد به ابوظبی وارد شد و صبح دوشنبه با محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی دیدار کرد.

به گزارش روزنامه اعتماد، محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد ابوظبی و حاکم بالفعل امارات روز دوشنبه میزبان نفتالی بنت، نخست‌وزیر رژیم اسراییل بود. دیدار میان این دو به گفته مقام‌های اسراییلی در کاخ شخصی محمد بن زائد در ابوظبی انجام شد. به گفته سفیر اسراییل در ابوظبی یکی از اصلی‌ترین دستور کارهای نشست روز دوشنبه بنت و بن زاید مساله ایران بود. رسانه‌ها از تلاش اسراییل برای به شکست کشاندن مذاکرات جاری میان ایران و قدرت‌های جهانی با هدف احیای برجام خبر داده‌اند و اهداف این سفر را هم در همین رابطه توصیف کرده‌اند. سخنگوی نخست‌وزیر اسراییل سفر بنت به عنوان نخستین نخست‌وزیر اسراییل که رسما و علنا به امارات سفر می‌کندرا نمایانگر «واقعیت جدید» منطقه توصیف کرده است. این سخنگوی نخست‌وزیری اسراییل به خبرگزاری رسمی وام امارات متحده عربی گفته است: «به نظر من این واقعیت جدیدی است که منطقه شاهد آن است و ما با هم با هدف آینده بهتر برای فرزندان‌مان تلاش می‌کنیم.» بنت در دیدار با محمد بن زاید، توافق‌های سال گذشته عادی‌سازی روابط اسراییل با بحرین و امارات را که به «توافق‌های ابراهیم» مشهور شده‌اند، ساختاری جدید و قدرتمند برای روابط دیپلماتیک، اقتصادی و فرهنگی توصیف کرده است. براساس بیانیه‌ای که در خبرگزاری رسمی امارات منتشر شده است، بنت تاکید کرد: «روابط میان دو... [طرف] در همه زمینه‌ها بهبود یافته است و من خیلی از آن راضی هستم، در حالی که تعداد زیادی توافقنامه در حوزه‌های مختلف تجارت، تحقیق و توسعه، امنیت سایبری، بهداشت و درمان، آموزش، هوانوردی و غیره نهایی شده است، من امیدوارم که توسعه و گسترش روابط ادامه پیدا کند.» محمد بن زاید نیز در این دیدار برای رسیدن به «ثبات در خاورمیانه» اظهار امیدواری کرده است.

واکنش‌ها به میزبانی ابوظبی از نخست‌وزیر اسراییل

سفر نخست‌وزیر اسراییل به امارات با واکنش تند مقام‌های فلسطینی مواجه شده است. به گزارش رویترز، واصل ابو یوسف، از مقام‌های سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) گفته است: «این اقدام تعرض به اجماع عربی است که قرار بود از آرمان فلسطین در مقابل چالش‌هایی که از طرف اشغالگر ایجاد می‌شود حمایت کند.» به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از فلسطین الیوم، جنبش جهاد اسلامی فلسطین ضمن محکوم کردن استقبال حکام امارات از نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، هرگونه عادی‌سازی روابط و همپیمانی با دشمن صهیونیست را خیانت به فلسطین توصیف کرد. این جنبش تاکید کرد که استقبال از بنت، تقویت و تحکیم امنیت این رژیم جنایتکار، تلاش برای مشروعیت بخشیدن به موجودیت دروغین و باطل آن، شستن دست‌های آغشته به خون کودکان و مردم بی‌گناه مردم و امت ما و تلاش برای تبرئه قاتلان و تروریست‌های صهیونیستی از جنایات‌شان علیه امت اسلامی است.

چرایی تلاش کشورهای عربی برای تعامل با تهران

همزمان با سفر نخست‌وزیر رژیم اسراییل به امارات متحده عربی، بسیاری از رسانه‌های غربی به موضوع رابطه کشورهای عربی کرانه خلیج‌فارس با ایران پرداخته‌اند. موضوعی که یکی از اصلی‌ترین اهداف نخست‌وزیر رژیم اسراییل به امارات هم محسوب می‌شد. در حالی که اسراییل قصد دارد با استفاده از نفوذ تازه یافته منطقه‌ای خود، کشورهای عربی را وادار به مقاومت و ایستادگی در مقابل احیای روابط با تهران کند، یک رسانه امریکایی به نقل از یک مقام ارشد دولت امریکا می‌نویسد که کشورهای عربی کرانه خلیج‌فارس در چرخشی که به گفته او «فوق‌العاده غافل‌گیر‌کننده» بود، از مخالفان جدی برجام به حامیان احیای آن بدل شده‌اند. همزمان خبرگزاری فارس در تهران هم در گزارشی نوشته است: «برخی کشورهای عربی پیام‌هایی فرستاده و تمایل خود را برای توسعه روابط با تهران جدای از اینکه چه نتیجه‌ای از مذاکرات وین حاصل خواهد شد، ابراز کرده‌اند.» واشنگتن‌پست در گزارشی از تغییر رویکرد کشورهای کرانه جنوبی خلیج‌فارس نسبت به ایران در ماه‌های اخیر نوشته است و به نقل از مقام‌های منطقه‌ای و تحلیلگران می‌نویسد: «هرگونه تغییری در چشم‌انداز روابط آنها بیش از آنکه از نگرانی نسبت به تهران نشأت بگیرد، مربوط به ناراحتی از واشنگتن است.» این گزارش تاکید می‌کند: «کشورهای خلیج‌فارس که زمانی با صدای رسا در برابر توافق هسته‌ای با ایران ایستادگی می‌کردند، حالا می‌گویند که از احیای آن حمایت می‌کنند و همزمان تلاش‌های خودشان را برای تعامل با تهران در شرایطی که در مورد باقی ماندن قدرت ایالات متحده در منطقه تردید دارند، افزایش داده‌اند.» واشنگتن‌پست ادامه می‌دهد: «تصور اولیه در میان کشورهای عرب خلیج‌فارس که ایالات متحده امریکا از آنها محافظت می‌کند در دوران ترامپ کاملا محو شد. ترامپ ابتدا رهبران منطقه را دور خود جمع کرد، ولی به تدریج علاقه‌اش را به آنها از دست داد. [بدبینی به حمایت امریکا] در دوره بایدن بیش از پیش افزایش یافت.» عبدالخالق عبدالله، تحلیلگر مسائل سیاسی در امارات متحده عربی به واشنگتن پست می‌گوید: «هر چند کشورهای خلیج [فارس] از دولت اوباما به دلیل عدم مشورت درخصوص مفاد اولیه برجام رنجیده‌ بودند، اما به دلیل مشورت‌های منطقه‌ای گسترده دولت بایدن درخصوص مذاکرات احیای برجام تا حد زیادی نرم شده‌اند.» این کارشناس در عین حال معتقد است که تلاش برای تعامل با ایران، به خواست امریکا صورت نگرفته است. عبدالخالق عبدالله می‌گوید: «تلاش برای تعامل با تهران، نتیجه فشار امریکا نیست، بلکه مساله‌ای است که بدون توجه به وجود یا عدم توافق هسته‌ای، کشورهای منطقه روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند.» این تحلیلگر مسائل منطقه می‌گوید: «ما دیگر از واشنگتن فرمانبری نمی‌کنیم.» واشنگتن‌پست به سخنرانی هفته گذشته انور قرقاش، مشاور سیاست خارجی رییس امارات متحده عربی اشاره می‌کند که در آن گفته‌ بود: «تحریم به اندازه کافی در حال حاضر وجود دارد ... ما امیدواریم ایران به محیط جدیدی که کشورهای منطقه تلاش می‌کنند ایجاد کنند واکنش مثبت نشان دهد تا بتوان در مورد مسائل منطقه‌ای تعامل بیشتری انجام داد.» او معتقد است که ایران می‌تواند برای رسیدن به یک آتش‌بس در یمن بسیار مفید باشد، هر چند که تاکنون هیچ پیشرفت محسوسی در جهت این هدف به دست نیامده است.

بازی دوگانه اماراتی

میزبانی محمد بن زاید، حاکم بالفعل امارات از نفتالی بنت، نخست‌وزیر رژیم اسراییل، کمتر از یک ماه بعد از دیدار بن زاید با رجب طیب اردوغان، اعزام وزیر خارجه امارات به سوریه و سفر رییس دستگاه امنیتی این کشور به تهران، نشان از سیاست دوگانه امارات در منطقه است. امارات که با امضای توافق عادی‌سازی روابط با اسراییل عملا خشم فلسطینیان را به جان خود خریده است، همزمان تلاش می‌کند که برای توازن در سیاست خارجی خود، با رقبا و دشمنان منطقه‌ای اسراییل وارد تعامل شود. آشتی امارات با ترکیه، تلاش برای تعامل با تهران و نخستین سفر وزیر خارجه امارات به سوریه بعد از 10 سال، نشانه‌هایی از تلاش ابوظبی برای بازگرداندن موازنه به سیاست خارجی‌اش در دوران پسا عادی‌سازی دارد.