فرار واشنگتن به 20 سال قبل

اعتمادآنلاین| امریکایی‌ها که 20 سال پیش برای سرنگونی طالبان و شکست گروه‌های تروریستی متحد این گروه به افغانستان حمله کرده ‌بودند، بعد از دو دهه جنگ بی‌نتیجه و هزینه 2 تریلیون دلار، در حالی شتاب‌زده افغانستان را ترک کردند که سراسر این کشور دوباره تحت اختیار طالبان قرار گرفته و استمرار حملات تروریستی در افغانستان، از جمله حمله هفته گذشته به فرودگاه کابل که بیش از 200 کشته بر جا گذاشت، نشان می‌دهد که گروه‌های تروریستی همچنان فعالانه در خاک افغانستان به حیات خود ادامه می‌دهند. براساس بیانیه گروه فرماندهی مرکزی امریکا (سنتکام) وابسته به ارتش امریکا که از سوی جمهوری اسلامی ایران گروه تروریستی شناخته می‌شود: «ژنرال «کریس دوناهو» فرمانده لشکر 82 هوابرد ارتش امریکا آخرین نظامی این کشور بود که با سوار شدن بر هواپیمای17- C خاک افغانستان را ترک کرد.» همزمان با خروج آخرین هواپیمای امریکایی، شبه‌نظامیان طالبان در فرودگاه اقدام به جشن و شلیک هوایی کردند. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی گروه شبه‌نظامی طالبان در واکنش به خروج امریکا گفت: «شکست امریکا درس عبرتی برای همه تجاوزگران است.» او همچنین از همه کشورهای جهان خواست که حاکمیت این گروه شبه‌نظامی بر افغانستان را به رسمیت بشناسند و با این گروه شبه‌نظامی روابط دیپلماتیک برقرار کنند.

به گزارش روزنامه اعتماد رسانه‌های امریکایی نوشته‌اند که علی‌رغم خروج واپسین نظامی امریکایی از خاک افغانستان، اما همچنان بین 300 تا 400 شهروند امریکایی در افغانستان تحت کنترل طالبان جا مانده‌اند. سی‌ان‌ان به نقل از یک مقام در وزارت خارجه امریکا می‌نویسد که دست‌کم 250 نفر از شهروندان جامانده امریکایی، تمایل به ترک خاک افغانستان داشته‌اند، اما از این فرآیند جا مانده‌اند. وزیر خارجه امریکا گفته است که برای بازگرداندن این افراد، روی وعده ترکیه و قطر برای ازسرگیری عملیات فرودگاه بین‌المللی کابل در مذاکره با طالبان حساب باز کرده‌اند. به گفته مقام‌های امریکایی در طول فرآیند خروج نظامیان امریکایی از خاک افغانستان 123 هزار نفر که اکثریت آنها شامل شهروندان افغانستان می‌شدند که سابقه همکاری با دولت امریکا یا ارتش این کشور را داشتند، از خاک افغانستان خارج شده‌اند. امریکایی‌ها در آستانه انجام آخرین پروازهای خروج‌شان از افغانستان، بخشی از تجهیزات نظامی باقیمانده امریکایی در فرودگاه کابل را به شکل غیرقابل احیایی تخریب کردند. به گفته مقام‌های نظامی امریکایی 70 دستگاه خودروی زرهی «ام‌رپ»، 27 دستگاه خودروی زرهی «هاموی» و 73 فروند بالگرد و هواپیما در آخرین ساعات حضور امریکایی‌ها در افغانستان نابود شدند. با این حال، کنت مک‌کنزی، فرمانده گروه سنتکام می‌گوید: «ما نهایتا نتوانستیم تمام کسانی را که می‌خواستیم، از افغانستان خارج کنیم.» روزنامه واشنگتن پست، در سرمقاله روز سه‌شنبه خود، جاگذاشتن هزاران شهروند افغان آسیب‌پذیر در فرآیند فرار نظامیان امریکایی را یک «فاجعه اخلاقی» توصیف کرده است. سی‌ان‌ان با اشاره به کشته شدن 13 نظامی امریکایی در هفته پایانی فرآیند عقب‌نشینی در انفجار تروریستی فرودگاه کابل، این عقب‌نشینی را «خروج بی‌نظم و خونین» توصیف کرده است.

پایان حضور نظامی همراه با پایان حضور دیپلماتیک

همپا با ژنرال کریس دوناهو، آخرین نظامی امریکایی که کابل را ترک کرد، راس ویلسون، کاردار سفارت امریکا در کابل نیز، سوار بر همان هواپیما از افغانستان خارج شد تا آخرین دیپلمات امریکایی هم خاک افغانستان را ترک کرده ‌باشد. به گفته آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا، سفارت امریکا در افغانستان عملا به دوحه پایتخت قطر منتقل شده است و دیگر امریکا در کابل نمایندگی ندارد. براساس بیانیه وزارت خارجه امریکا «ایان مک‌کاری» معاون کاردار سفارت امریکا در کابل مسوولیت ماموریت دیپلماتیک در قطر را برعهده خواهد داشت و واشنگتن از این طریق به خدمات کنسولی و مدیریت کمک‌های بشردوستانه در افغانستان ادامه خواهد داد.

خلیل‌زاد: حالا وقت آزمون طالبان است!

زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه وزارت خارجه امریکا در امور افغانستان که دو سال پیش با آغاز فرآیند گفت‌وگوهای دولت ایالات متحده با شبه‌نظامیان طالبان، پروژه صلح میان امریکا و طالبان را پایه گذاشت، بعد از پایان عقب‌نشینی ارتش امریکا از افغانستان برای طالبان تلویحا آرزوی سربلندی کرده است. نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان در بیانیه‌ای در واکنش به خروج کامل امریکا از این کشور نوشت: با عزیمت نظامیان ما و شرکای زیادی که با ما ایستاده بودند، افغان‌ها با فرصت تصمیم و مجالی روبه‌رو هستند و آینده‌ کشورشان در دست خودشان است. او افزود: آنها مسیرشان را در استقلال کامل تعیین خواهند کرد، این همچنان فرصتی است که آنها به جنگ نقطه‌ پایان بگذارند. خلیل‌زاد ادامه داد: طالبان حالا با آزمونی روبه‌رو هستند، آیا آنها خواهند توانست کشورشان را به یک آینده‌ مصون و مرفه‌ برسانند که در آن تمام شهروندان، زنان و مردان، مجال دستیابی به توانایی‌های خود را داشته باشند؟ آیا افغانستان خواهد توانست زیبایی و قوت کثرت فرهنگی، تاریخی و سنت‌هایش را به جهان ارایه کند؟ نماینده ویژه امریکا اضافه کرد: این جنگ طولانی امریکایی‌ها و افغان‌ها را در ابعاد زیادی، خوب و بد، شکل داد. افغان‌ها و امریکایی‌ها هر کدام راه‌شان را خواهند پیمود، اما دوشادوش.

گمانه‌زنی‌ها در مورد اعلام دولت جدید طالبان

رسانه‌ها خبر داده‌اند که ملا عبدالغنی برادر آخوند، معاون رهبر طالبان از قندهار به کابل وارد شده است و قرار است به زودی ترکیب و نوع حکومت جدید طالبان در افغانستان را اعلام کند. به نوشته الجزیره، مقام‌های طالبان گفته‌اند که رایزنی‌ها برای تشکیل دولت آینده توسط این گروه شبه‌نظامی به پایان رسیده است و آنها آماده اعلام حکومت‌شان هستند. پیش از این رسانه‌ها از حضور ملا هیبت‌الله آخوندزاده رهبر گروه شبه‌نظامی در شهر قندهار خبر داده ‌بودند. همزمان با این تحولات نزدیکان احمد مسعود، فرمانده مقاومت در ولایت پنجشیر، تنها منطقه افغانستان که از سلطه گروه شبه‌نظامی طالبان در امان مانده است، از اقدام نظامی طالبان برای تصرف این ولایت خبر داده‌اند. به گفته نزدیکان مسعود، گروه طالبان محاصره پنجشیر را تنگ‌تر کرده و روز سه‌شنبه تلاش کرده از چند جهت با هدف تصرف این منطقه حمله کند. با این حال، نیروهای مقاومت پنجشیر می‌گویند که این حمله‌ها را عقب زده‌اند و طالبان را شکست داده‌اند. بسم‌الله محمدی وزیر دفاع سابق افغانستان در توییتی اعلام کرد که حمله گروه طالبان به پنجشیر با کشته شدن 7 عضو این گروه و زخمی شدن 3 تن دیگر شکست خورد و آنها نتوانستند به طرف پنجشیر پیشروی کنند. طالبان حمله به پنجشیر را تایید نکرده است. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگو و سرپرست اطلاعات و فرهنگ طالبان درباره مذاکره با نیروهای پنجشیر اظهار داشت که مذاکرات پیشرفتی داشته است اما امیدواریم تا از جنگ اجتناب شود. او گفت: «مساله پنجشیر در حال حاضر مورد بحث است. امروز ما چندین پیام دریافت کردیم. ما امیدواریم که جنگی رخ ندهد و این مساله از طریق درک متقابل حل شود.» یک منبع نیز به اسپوتنیک گفته که مذاکرات با الزامات هر دو طرف بسیار متفاوت است.

احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت افغانستان در ولایت پنجشیر می‌گوید که اگر طالبان دولتی فراگیر ایجاد و آزادی و برابری شهروندان را تامین کند، او حاضر است فعالیت‌های خود علیه این گروه را متوقف نموده و از سیاست کنار برود. رهبر جبهه مقاومت افغانستان در صحبت با نشریه فارین پالیسی گفت: «اگر طالبان قصد دارند قدرت را با همه تقسیم کنند و تلاش‌های‌شان را برای برقراری عدالت، اعطای برابری و آزادی فردی و جنسیتی به همه مردم در افغانستان، متمرکز کنند، من عقب‌نشینی کرده و از سیاست کنار خواهم رفت.» مسعود گفت که حل و فصل قابل قبول با طالبان تنها در صورتی امکان‌پذیر است که جنبش دولت فراگیر و غیرمتمرکز افغانستان را تشکیل دهد. او همه گزینه‌های دیگر را برای نمایندگان مقاومت غیرقابل قبول می‌داند. در غیر این صورت، رویارویی با طالبان ادامه خواهد یافت.

قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل و مخالفت روسیه

شورای امنیت سازمان ملل متحد با 13 رای موافق، قطعنامه پیشنهادی انگلیس و فرانسه درباره افغانستان را تصویب کرد. این قطعنامه در حالی به تصویب رسید که روسیه به آن رای ممتنع داد. براساس این گزارش، بازگشایی فوری و ایمن فرودگاه کابل و محوطه اطراف آن بعد از خروج امریکایی‌ها از افغانستان از جمله بندهای این قطعنامه است. شورای امنیت در این قطعنامه از طالبان خواسته است که خروج ایمن کسانی را که می‌خواهند از افغانستان خارج شوند تضمین کند. شورای امنیت از همه طرف‌های ذی‌ربط در افغانستان خواست که برای انجام اقدامات لازم به منظور تقویت امنیت در افغانستان با شرکای بین‌المللی همکاری کنند. این شورا همچنین درباره احتمال وقوع حملات تروریستی در افغانستان ابراز نگرانی کرد و خواستار تقویت تلاش‌ها برای پیشبرد کمک‌های بشردوستانه در افغانستان شد. شورای امنیت سازمان ملل متحد خواستار عدم استفاده از خاک افغانستان برای جنگ علیه کشورهای همسایه یا پناه دادن به تروریست‌ها شد. واسیلی نبنزیا، گفته روسیه به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل درخصوص افغانستان رای ممتنع داد، زیرا نگرانی‌های اصلی مسکو در این پیش‌نویس که از سوی امریکا، انگلیس و فرانسه ارایه شده بود، نادیده گرفته شد. نماینده روسیه در سازمان ملل گفته مسکو پیشنهاد کرد این قطعنامه شامل مواردی درباره تاثیرات منفی خروج گسترده متخصصان و مسدود شدن دارایی‌های مالی بر وضعیت افغانستان باشد، اما این ابتکارات نادیده گرفته شد.

شکست تمام‌عیار

راس دوتات، در یادداشتی برای نیویورک تایمز می‌نویسد: «یک ماه پیش تصور می‌کردم که نسبت به جنگ 20 ساله در افغانستان زیاده از حد بدبینم. امروز، با مشاهده عقب‌نشینی ولنگار و سقوط سریع هر آنچه برای آن در افغانستان جنگیده‌ بودیم، به این نتیجه رسیدم که گویا به اندازه کافی بدبین نبودم.» او در ادامه می‌نویسد: «شکست ما در افغانستان برای جلوگیری از احیای طالبان از زمان دوره اول ریاست‌جمهوری باراک اوباما، زیر آواری از اطلاعات گمراه‌کننده و دروغ‌های بروکراتیک، درست مشابه ماجرای جنگ ویتنام دفن شده‌ بود.» او در ادامه می‌نویسد: «اما با فرا رسیدن زمان عقب‌نشینی، زمینه برای بدبینی عمیق‌تری ایجاد شد، بدبینی نسبت به ظرفیت امریکا برای باقی ماندن در جایگاه یک ابرقدرت.» عبدالوهاب الفندی، استاد علوم سیاسی در دانشگاه پژوهش‌های عالی دوحه در الجزیره می‌نویسد: «این جریان یک ایراد فنی یا لجستیک نبود، یک فروپاشی بود، شکستی به تمام معنا بود، یک شکست محض. حتی در دوران خشن‌ترین جنگ‌های آزادی‌خواهانه دوران استعمار هم هیچ‌وقت شاهد این نبودیم نیروی اشغالگر این‌گونه شتاب‌زده مجبور شود تمامی دستاوردهای انسانی خود را از جمله مترجم‌هایش را هم با خودش ببرد.»