حملات و انفجارها زمینه ساز بازگشت احتمالی آمریکا است

اعتمادآنلاین| کارشناسان مسایل سیاسی و تحلیلگران امور افغانستان معتقدند با توجه به حضور ناموفق آمریکا طی 20 سال گذشته در افغانستان و خروج بدون دستاورد این کشور، احتمال می رود حملات علیه غیرنظامیان و انفجارهای صورت گرفته با هدف زمینه سازی برای بازگشت آمریکا صورت گرفته باشد.

به گزارش ایرنا، آمریکا اعلام کرده است که روند خروج نیروهای خارجی از افغانستان 20 درصد پیشرفت کرده و هم‌زمان با آن درگیری در داخل افغانستان بشدت رو به افزایش است.

هرچند در چنین وضعیتی زلمی خلیل‌زاد در سنای آمریکا سناریوی سقوط کابل را رد کرده و به طالبان هشدار داده است که اگر صلح نکند، منزوی شده و آمریکا از نیروهای افغان حمایت خواهند کرد اما ژنرال اسکات میلر که خود تاکنون در صحنه جنگ افغانستان حضور داشته نسبت به افزایش خشونت و قصد طالبان برای تصرف استانها هشدار داده است.

در این شرایط تحلیلگران و آگاهان سیاسی افغانستان می گویند که خروج نظامیان آمریکایی تاثیرات دو سویه داشته و در منطقه غرب آسیا، یکی برای متحدان آمریکا و دیگری برای مخالفان این دولت است.

عبدالطیف نظری استاد دانشگاه و آگاه روابط بین الملل می نویسد که خروج کامل از افغانستان بدون تثبیت دستاوردهای ادعایی و رهاسازی کابل در برابر جنگ داخلی با طالبان، چهره آمریکا به مثابه یک شریک قابل اعتماد را هر چه بیشتر خدشه‌دار خواهد کرد.

به گفته وی، نکته دیگر اینکه وقتی مقابله طالبان با آمریکا در نهایت وضعیت را به نفع این گروه تغییر داده و نیروهای نظامی آمریکا را اخراج کرده؛ زمینه برای مقاومت دیگر گروه‌های شبه‌نظامی در منطقه در برابر آمریکا و متحدانش را فراهم‌تر می سازد و احتمال بروز حملات نظامی علیه آن‌ها در عراق و سوریه افزایش می ‌یابد.

وی باور دارد که در سویه مخالفان آمریکا مانند ایران، روسیه و چین به عنوان همسایگان مهم افغانستان؛ از یک منظر خروج نظامیان آمریکا به مثابه شکست تجربه دو دهه نظامی گری و حذف یک نیروی بیگانه از منطقه، برگ برنده محسوب می‌شود و فضای مناسب‌تری برای این دولت‌ها فراهم می ‌کند.

نظری می گوید که این موضوع در نگرانی برخی منتقدان بایدن نیز بروز کرده که فراتر از وضعیت امنیت داخلی افغانستان؛ خروج آمریکا را سبب افزایش جاه‌طلبی‌های بازیگران منطقه‌ای از جمله پاکستان، هند و ایران دانسته اند.

به گفته این استاد دانشگاه، چین با توجه به مسئله اویغورها، روسیه نسبت به مسئله چچن و ایران نیز با توجه به برخی گروهک‌های تروریستی در مرزهای شرقی، نگرانی‌های مشترکی در خصوص حضور گروه‌های تکفیری در افغانستان دارند و خواستار مهار بنیادگرایی درون مرزهای افغانستان هستند.

به گفته وی در عین حال ایران تمایلی به شکل‌گیری موج دیگری از مهاجرت مردم افغانستان ندارد. از سوی هم، با پیش‌روی احتمالی طالبان، اراده پاکستان و عربستان برای اِعمال نفوذ در افغانستان افزایش خواهد یافت.

بنابراین می ‌توان احتمال داد که رقابت‌های بازیگران منطقه‌ای در افغانستان در غیاب آمریکا، افزایش خواهد یافت.

نظری باور دارد که دولت آمریکا در یک بازی باخت‌باخت در افغانستان گرفتار آمده است. اگر بماند، مجبور است هزینه‌های نبرد با گروه‌های شبه‌نظامی بویژه طالبان را تحمل کند و اگر برود، عملا به شکست دو دهه نظامی گری اقرار کرده است.

به همین سبب منتقدان این تصمیم که آن را به «جناح چپ حزب دموکرات، انزواگرایان و راست‌گرایان» نسبت می‌دهند، معتقدند این اقدام، پایمال‌شدن خون بیش از 3500 نظامی کشته ‌شده در افغانستان خواهد بود.

اما به باور این استاد دانشگاه بعد داخلی این قضیه هم این است که حلقه های مشکوک و پر ابهام در داخل و خارج از افغانستان که هم اکنون برای نا امن ‌سازی افغانستان، به قدر کافی برنامه و انگیزه دارند.

به گفته وی، طی روزهای اخیر، مقامات کاخ سفید ادعا کرده بودند با رفتن نیروهای آمریکایی از افغانستان، جنگ دوباره به این کشور بر می‌گردد. نوام چامسکی نیز اخیرا در مقاله ای از ماندن آمریکا در افغانستان سخن گفته است. بنابراین، به نظر می رسد که حلقه های معین و مجموعه ای افراطی، به دستور و با چراغ سبز دستگاه‌های اطلاعات خارجی، شنبه سیاه را در کابل رقم زدند (حمله بر مدرسه سیدالشهدا) تا این پیام مخابره شود که «افغانستان امن نیست پس آمریکا نباید از آن خارج شود»!

وی می گوید که انفجارهای مشکوک در برهه کنونی نشان می ‌دهد که خروج امریکا با تنش‌های گسترده‌ای همراه شده است. پرتنش‌سازی افغانستان با خروج امریکایی‌ها نشانگر این است که تلاش می‌ شود اینگونه وانمود شود که در نبود آمریکایی‌ها، افغانستان رنگ آرامش به خود نخواهد دید.

به باور نظری، آمریکایی‌ها هرچند در ظاهر به دنبال خروج از افغانستان هستند، اما در اصل مقدمات بازگشت دوباره خود به افغانستان را چیده‌اند. یعنی همان کاری که در عراق نیز دنبال کردند و سه سال پس از خروج از این کشور با سرازیر شدن تروریست‌های داعش، راه بازگشت مجدد به عراق را باز کردند.

این آگاه روابط بین‌الملل می افزاید: در افغانستان نیز این سناریو ممکن است اتفاق بیفتد. همچنان که، پس از هشدار طالبان مبنی بر اینکه با تأخیر در خروج از افغانستان، این گروه حمله به نیروهای خارجی را برای خود محفوظ می‌داند.

نظری می گوید که در آمریکا نیز تصمیم بایدن برای خروج نه تنها در میان جمهوریخواهان بلکه از جانب دموکرات‌ها هم با انتقادهایی مواجه شده است. به گفته وی، هیلاری کلینتون و کاندولیزا رایس، وزرای خارجه دولت‌های باراک اوباما و جرج بوش رؤسای جمهور سابق آمریکا در جریان نشستی مجازی با اعضای کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان ـمریکا به این موضوع پرداختند. وی نوشته است که یکی از اعضای این کمیته به آکسیوس گفت: «رایس و کلینتون در نشست صحبت کردند. اندکی اختلاف درباره افغانستان وجود دارد، اما هر دوی آن‌ها موافق بودند که ما باید به نوعی یک مأموریت مبارزه با تروریسم را در خارج از آن کشور ادامه دهیم.

اما به گفته وی حرف کاندولیزا رایس این بود که شاید ما مجبور شویم به آنجا بازگردیم، بخصوص در بحبوحه افزایش بالقوه تروریسم.

به باور این آگاه سیاسی، به این ترتیب، افزایش خشونت‌ در قالب انفجار، انتحار و نبرد روانی و میدانی، همان‌طور که برخی گمانه‌زنی‌ها در مورد آن آغاز شده، در نهایت می ‌تواند بهانه خوبی برای بازنگری خروج آمریکا و متحدانش از افغانستان شود.

به گفته نظری نکته آخر اینکه، ادامه حملات سیستماتیک و هدفمند علیه هزاره ها و شیعیان که بطور معمول گروه داعش مسئولیت آن را به عهده می گیرد، اما در پشت پرده آن، دست‌های پنهانی بسیاری از داخل گرفته تا خارج وجود دارد، زنگ خطر را در مورد ادامه این‌گونه حملات حتی با وجود صلح و تغییر ماهیت و نوعیت جنگ به صدا درآورده است.

در نتیجه آنچه امروز در افغانستان رخ می‌دهد، در ادامه سیاست‌های کلان قدرت هژمون در منطقه و احتمالا طرح جدیدی برای فرداست.