برنامه‌های کاخ سفید برای سوریه به کدام سمت‌وسو می‌رود؟

اعتمادآنلاین| سید عماد حسینی- اخبار رسیده از دمشق حاکی از تلاش‌های کاخ سفید برای کاهش تنش با سوریه و فراهم کردن زمینه آشتی این کشور با عربستان است.

این رویکرد آنچنان در سوریه احساس شده است که برخی از رسانه‌های این کشور از آن تحت عنوان تحولی در سرنوشت سوریه یاد می‌کنند.

این رسانه‌ها که اکثراً هم‌همسو با دولت بشار اسد هستند معتقدند گرچه تاکنون سیاست کلی دولت جو بایدن در قبال کشورهای منطقه به طور شفاف روشن نشده است و حتی اگر انتخاب رابرت مالی به عنوان فرستاده ویژه امور ایران بخش‌هایی از برنامه‌های بایدن برای این پرونده را مشخص کرده باشد، باز هم رویکردی که دولت جدید قرار است در این پرونده در پیش گیرد همچنان معلوم نیست و همین مساله باعث می‌شود تا نوع تعاملی که با پرونده سوریه به عنوان صحنه حضور پررنگ روسیه از یک طرف و ایران از طرف دیگر محسوب می͏‌شود، مورد توجه ویژه قرار گیرد.

نامشخص بودن راهبردها در رابطه با بحران سوریه پرسش‌هایی در ذهن کارشناسان ایجاد کرده است، از جمله:

آیا آمریکا به دنبال اعمال فشار بیشتر تا سطح برکناری بشار اسد یا حداقل دور کردن او از صحنه انتخابات در ماه آینده میلادی خواهد بود؟

آیا سوریه می‌تواند سکویی برای بهبود روابط واشینگتن و تهران باشد؟

آیا این کشور به صحنه‌ای برای تقابل با رقبای منطقه‌ای و بین‌المللی واشینگتن در منطقه و عقب راندن پیشروی روسیه مبدل خواهد شد؟

اخبار دمشق حکایت از آن دارند که ایالات متحده در حال بازنگری در پرونده تعامل خود (چه در دوره ترامپ و چه اوباما) با سوریه است.

اطلاعاتی که منابع سیاسی و دیپلماتیک سوری جسته‌گریخته در اختیار رسانه‌های عربی قرار می‌دهند حاکی از آن است که بایدن نگرشی متفاوت نسبت به ترامپ و حتی اوباما نسبت به سوریه دارد و بر این باور است که تضعیف نظامی یا حتی سیاسی و اقتصادی سوریه به نفع آمریکا، اروپا و کشورهای معتدل عربی نیست.

به زعم کارشناسان، ظاهراً مشاوران جو بایدن بهترین راه برای کنار زدن رقبای منطقه‌ای و بین‌المللی واشینگتن از سوریه را تقویت نظام این کشور دیده‌اند، اتفاقی که گفته می‌شود قرار است ابتدا تحت عناوین بشردوستانه تحقق یابد و با برچیدن بخشی از تحریم‌ها علیه این کشور و سپس فراهم کردن زمینه آشتی ریاض با دمشق ادامه پیدا کند.

به طور بالفعل نیز شاهد نزدیک شدن تدریجی نیروهای سوریه دموکراتیک- که از جمله گروه‌های تحت حمایت آمریکا محسوب می͏‌شوند- به دمشق هستیم و از سویی، برخی از کشورهای همیشه میانجی در آن طرف آب‌های خلیج‌فارس در تلاش برای نزدیک کردن کشورهای عربی به ویژه عربستان به سوریه هستند.

بنا بر پیام‌های رسیده از کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس به سوریه، طرف‌های میانجی می‌گویند وقتی ایران و ایالات متحده در حال پایان دادن به اختلافات خود هستند، چرا کشورهای عربی نباید مشکلات خود را با سوریه کنار بگذارند؟

هم‌راستا با این نقل‌قول‌ها گفته می‌شود باید طی چند ماه آینده شاهد گرمی روابط بین کشورهای اردن، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت، مصر از یک سو و کشورهای سوریه، عراق و لبنان با حفظ استقلال مواضع و رویکردهای داخلی و بین‌المللی هر یک از این کشورها باشیم.

شکی نیست که این رفتار پیش‌بینی‌شده کشورهای عربی تحت فشار یا دست‌کم برای همسویی با مدار حرکتی کاخ سفید انجام می‌شود، اما درباره اینکه تا چه حد این نزدیکی با نگاه به منافع کشورهای منطقه انجام گیرد یا برای تحقق اهداف فراگیرتری با هدف ضربه زدن به پیمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی شکل‌گرفته با دولت بشار اسد صورت می‌پذیرد، بحث و جدل‌های زیادی وجود دارد.

به هر روی، در سایه تهدیدهای ابوظبی در امضای قرارداد خرید جنگنده‌های سوخوی 57 روسیه، در صورت ادامه تعلیق فروش اف 35های آمریکایی از سوی دولت جو بایدن باز هم میزان توانمندی سیاست‌های آمریکا در دوره جو بایدن در تاثیرگذاری بر کشورهای منطقه خاورمیانه بستر اختلاف نظر کارشناسان را فراهم کرده است؛ چون خاورمیانه‌ای که بایدن چهار سال پیش به همراه رئیسش اوباما تحویل دونالد ترامپ داده با آنچه که تحویل گرفته تفاوت‌های ساختاری قابل توجهی پیدا کرده است!