هشت نکته در مورد گمانه‌ها سر «پایان ماه عسل ایران و روسیه»

اعتمادآنلاین| برخی تحلیلگران بر این عقیده‌اند که روابط ایران و روسیه رو به سردی می‌رود و دلایل متعددی برای این تصور مطرح می‌کنند که قطعا رسانه‌ها نقش زیادی در شکل‌گیری آن داشته‌اند.

رای‌الیوم نوشت: سفر نخست‌وزیر اسرائیل به مسکو در روز چهارشنبه، در مقدمه این دلایل قرار می‌گیرد. پس از آنکه این سفر چند بار به تاخیر افتاد، رسانه‌ها موافقت پوتین با این دیدار را دلیل دادن پاسخ مثبت او به خواسته اسرائیل مبنی بر خروج نیروهای ایرانی از سوریه دانستند.

در ادامه این مطلب آمده است: اتفاق دوم، سفر اسد به تهران بود که در پی آن، رسانه‌ها این حرکت دمشق را به معنای سیلی آن به تحرکات مسکو برای به حاشیه بردن نقش ایران در سوریه دانستند.

اما حقایقی وجود دارد که پیش از پرداختن به اینکه آیا واقعا سردی در روابط بین ایران و روسیه ایجاد شده است یا نه، لازم است به آن توجه داشته باشیم:

1/ روسیه به اصل «نه دوستی دائمی است و نه دشمنی، بلکه تنها منافع همیشگی است»، باور دارد و به همین دلیل، در صورتی که روابط روسیه و ایران شاهد نوعی سردی و حتی تنش باشد، نباید متعجب شویم؛ چرا که اگر مسکو قانع شود که منافع آن با منافع تهران در تعارض است، قطعا چنین رفتاری خواهد داشت.

2/هیچ کس منکر این مساله نیست که مسکو و تهران نقش بارزی در خاموش کردن آتش بحران و جنگ در سوریه داشتند و حتی اگر در برخی موارد منافع ایران و روسیه با یکدیگر تلاقی نداشته باشد، دلیل نمی‌شود که این دو دولت از هدف مهمتری که به نفع هر دو آنهاست، یعنی بازگشت استقرار در سوریه، غافل بمانند.

3/ محال است که مواضع و سیاست‌های دولت‌ها صد درصد با یکدیگر مطابقت داشته باشد و غالبا دولت‌های متمدن به دنبال عناصر مشترک برای تحقق منافع خود هستند، حتی اگر این عناصر واقعا اندک باشد.

4/ بحران سوریه کاملا به پایان نرسیده است که بگوییم نیازی به دیدار و هماهنگی نیست، بلکه در حال حاضر نیاز بیشتری به هماهنگی وجود دارد. در گذشته، تلاش‌ها بر حل نظامی بحران سوریه متمرکز بود و هر یک از دولت‌های ایران و روسیه یک هدف اصلی داشتند که همان اعمال سیطره نظامی خود بر سوریه بود و این دو توانستند نیروهای معارض مسلح را سرکوب کنند، اما عملیات سیاسی فعلی هماهنگی بیشتر بین انها را می‌طلبد.

5/ نقشی که روسیه در سوریه ایفا می کند، مستلزم آن است که در جایگاه بی طرف قرار بگیرد تا بتواند همه طرف‌ها را در مورد ایفای نقش مثبت و سهیم شدن در پایان دادن به بحران، قانع کند و طبیعی است که مواضع و سیاست‌های همه طرفها مطابق یکدیگر باشد.

6/ طبیعی است که هر طرفی تلاش کند تا خود را به شکل یک بازیگر اصلی در میدان سوریه مطرح کرده و نقش طرف دیگر که با سیاست‌های آن در تعارض است را به حاشیه ببرد و متاسفانه می‌بینیم طرف‌هایی که نقش اصلی در ویرانی سوریه و حمایت از تروریست‌ها داشتند، امروز می‌خواهند اینطور وانمود کنند که در عملیات سیاسی که در سوریه جریان دارد، نقش مهمی دارند!

7/ در سایه این واقعیت‌ها، مسکو از مدتی پیش به دنبال بازگرداندن استقرار به سوریه بوده و در حال برداشتن گام‌هایی برای قانع کردن دولت‌ها و برخی دولت‌های عربی در مورد ضرورت تغییر سیاست‌هایشان در مورد سوریه است و سفر وزیر خارجه روسیه به قطر و عربستان در همین چارچوب جای می‌گیرد.

8/ با توجه به اینکه عربستان به نقش ایران در سوریه معترض است، این وظیفه به برخی رسانه‌ها سپرده شد که به موضوع تنش در روابط بین روسیه و ایران بپردازند و تاکید کنند که مسکو هم واقعا از نقش ایران در سوریه ناراضی است. تا شاید به این شیوه، اندکی از عطش عربستان کاسته شده و موضع آن در مورد بسیاری از مسائل مربوط به سوریه که در مقدمه آنها، مشارکت در بازسازی این کشور و بازگشت دمشق به اتحادیه عربی است، تغییر کند.

اما آنچه بین روسیه و ایران را جمع می کند، پرونده‌های زیادی است؛ بدین معنا که اگر روابط این دو کشور در جریان پرونده سوریه به‌سر رسید، روابط دوجانبه آنها در زمینه‌های دیگر تا اندازه‌ای عمیق است که عمر آن می‌تواند به چند دهه برسد؛ و از آن میان، می‌توان به نقش مسکو در توافق هسته‌ای اشاره کرد. در کنار پرونده‌های سوریه و توافق هسته‌ای، موارد دیگری نیز وجود دارد که روسیه و ایران را در یک مبدأ سیاسی مهم به هم پیوند می دهد و آن، مبارزه با تک‌قطبی بودن جهانی است؛ بویژه آنکه یکه تازی آمریکا، مصیبت‌های زیادی به دولت‌های مختلف در جهان وارد کرده، که در مقدمه آنها، عراق، لیبی و افغانستان است؛ از این رو بعید نیست که دو گانه ایران-روسیه بتواند نقش بارزی در دیگر پرونده‌های مهم ایفا کند.

منبع: انتخاب