طرح صلح کوشنر اردن را بی‌ثبات می‌کند

اعتمادآنلاین| خلیل ای.جهشان مدیر اجرایی مرکز عربی واشنگتن دی سی در مطلبی در پایگاه فارین پالسی می‌نویسد: جارد کوشنر مذاکره کننده صلح دولت آمریکا و مشاور ارشد این دولت به همراه جیسون گرین بلات شریکش در این فرآیند، در تلاش برای ارائه طرح نسنجیده خود به مقام‌های اردن نوعی از غرض‌ورزی و بی‌کفایتی را نشان داده‌اند که سر آخر منجر به از مسیر خارج شدن طرح صلح ادعایی واشنگتن و تضعیف هرچه بیشتر اعتبار آمریکا در خاورمیانه خواهد شد.

برای تقریبا 7 دهه آوارگان فقیر در اردن تحت مراقبت برنامه‌های آژانس کاریابی و امداد آوارگان فلسطینی سازمان ملل (آنروا) قرار داشتند و این آژانس 171 مدرسه را در اردن مدیریت کرده و به بیش از 121 هزار دانش‌آموز خدمت‌رسانی می‌کند. مراکز بهداشت اصلی این سازمان 25 تا هستند که در سال به بیش از یک و نیم میلیون نفر خدمت‌رسانی می‌کنند. این آژانس 10 کمپ رسمی آوارگان نیز دارد که حدود 370 هزار آواره را جای داده است. در ایمیل‌های داخلی کاخ سفید از جانب جارد کوشنر به همکارش جیسون گرین بلات که به دست فارین پالسی رسیده شرح داده شده که کاخ سفید به دنبال جلوگیری از فعالیت آنروا و محروم کردن اکثر آوارگان فلسطینی از وضعیت آوارگی است به جز معدود فلسطینی‌های زنده مانده از دوران حمله اسرائیل در سال 1948.

این برنامه نشان دهنده بی‌اعتنایی عمیق به مشکلات اقتصادی و سیاسی فعلی در اردن است. کوشنر اعتقاد دارد که آنروا باعث تثبیت وضع موجود شده، یک سازمان فاسد بوده و کفایت لازم برای کمک به صلح را ندارد.

به گفته کوشنر "گاهی شما باید برخی چیزها را به شکل راهبردی در هم بشکنید تا به مقصود برسید" اما چیزی که او درک نمی‌کند این است که طرح ناپخته او خطر تضعیف مشروعیت و حاکمیت اردن را به عنوان شریک نزدیک آمریکا در خاورمیانه به همراه دارد.

کوشنر در فضای سیاسی متشنج کنونی در ضمن هدفش برای منحل کردن آنروا به هر قیمت، بر اساس گزارش‌ها پیشنهاد داده که میلیون‌ دلاری که آمریکا سالانه به آنروا می‌داد به جایش به اردن داده شود و اردن در ازای آن مسئولیت کامل آوارگان فلسطینی را به عهده بگیرد. با این حال ملک عبدالله پادشاه اردن این پیشنهاد را رد کرده و همچنین وزیر امور خارجه اردن نیز گفته این کار تبعات انسانی، سیاسی و امنیتی خطرناک برای آوارگان و برای کل منطقه در پی خواهد داشت.

برخی مقام‌های کاخ سفید ترامپ به شکلی ساده‌لوحانه فکر می‌کنند اردن بیش از حد ضعیف است که بتواند در مقابل فشارهای آمریکا برای پذیرفتن درخواست‌هایش مقاومت کند. با وجود آنکه اردن همپیمان نزدیک آمریکا و متکی به کمک‌های آمریکا است، اما بعید است که پادشاهی اردن که از سال 1946 تاکنون از چالش‌های زیادی سربلند بیرون آمده بخواهد برای خرسندی واشنگتن مرتکب "خودکشی ملی" شود. کاخ سفید بهتر است که خطرات بی‌ثبات کردن هم‌پیمانش را بسنجد. رهبران مدنی فلسطینی‌ها در اردن آنروا را محافظ اعتبارات فلسطینی و متضمن معیشت آن‌ها در مواجهه با فساد جا افتاده در دولت اردن می‌دانند. انتقال کل اعتبارات آنروا به این دولت به مثابه تصاحب پول از سوی یک بروکراسی حریص بوده و احتمالا منجر به اعتراضات خشونت‌آمیز و به شکل بالقوه و سقوط دولت جدید این کشور خواهد شد. به این ترتیب یک ضامن قابل اعتماد ثبات در منطقه فروپاشیده و راه برای نابودی و درد و رنج غیر قابل تصور هموار می‌شود.

ترامپ چند روز پیش در مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرد که طی چهار ماه آینده طرحش برای صلح اسرائیل و فلسطین را اعلام خواهد کرد. دولت ترامپ دفتر سازمان آزادی‌بخش فلسطین در واشنگتن را بسته و سفارتش در اسرائیل را به قدس انتقال داده که این غرض‌ورزی در حمایت از اسرائیل را نشان می‌دهد و عدم همکاری فلسطین را تضمین می‌کند. اینکه آمریکا، اردن به عنوان همپیمان دیرینه‌اش را نیز منزجر سازد، باعث دامن زدن به اختلاف فزاینده آمریکا با کشورهای عربی و تضعیف دورنمای صلح می‌شود.

اگر در طرح ترامپ کمک‌های بین‌المللی بیشتر به فلسطینی‌ها ممنوع شود، یک بحران انسانی منطقه از جمله اسرائیل را همراه با خشونت فرامی‌گیرد. در صورتی که طرح کوشنر موفقیت‌آمیز باشد، در نهایت کشورهای میزبان آوارگان نظیر اردن فشار ناشی از منحل شدن آنروا را متحمل می‌شوند. به همین دلیل است که ملک عبدالله و دیپلمات‌های اردن مشتاقانه در مجمع عمومی سازمان ملل رهبری تلاش‌ها برای جذب میلیون‌ها دلار دیگر به اعتبارات آنروا به منظور جبران کاهش اعتبارات آمریکا را به عهده داشتند. تا حالا اردن از فشارها مصون مانده است. آمریکا به منظور جلوگیری از ناامنی بیشتر باید دوباره اعتباراتش برای آنروا را برگردانده و یک فرآینده مذاکرات جامع و عادلانه را پیگیری کند که با فلسطینی‌ها به عنوان یک طرف برابر لایق حاکمیت و امنیت رفتار کند به جای آنکه صرفا طرف اسرائیل بگیرد.

منبع: ایسنا