حذف صفرها ذهنیت عمومی درباره ارزش پول را تغییر می‌دهد؛ رشد تراکنش‌های الکترونیکی، نیاز به حذف صفرها را افزایش می‌دهد

لیلا پایدار- حمیدرضا جیهانی، کارشناس مسائل اقتصادی، در گفتگو با خبرنگار اعتماد آنلاین در خصوص تاثیر حذف چهار صفر از پول ملی بر اقتصاد، گفت: در مورد حذف صفر از پول ملی، باید توجه داشت که این اقدام بیشتر یک اصلاح شکلی است و نه اصلاح ساختاری. از منظر بنیادی، این تغییر تأثیر چندانی بر اصول و بنیان‌های اقتصاد ایران نخواهد داشت. اثرگذاری این اقدام عمدتاً در قالب اصلاحات ظاهری و به‌ویژه در زمینه‌ی اقتصاد رفتاری فعالان اقتصادی و آحاد جامعه خواهد بود. کاهش یا افزایش صفرهای پول ملی و تغییرات ظاهری رقم‌ها ممکن است بر ذهنیت عمومی اثرگذار باشد، اما این تغییرات به هیچ‌وجه به عنوان یک تحول بنیادی در ساختار اقتصادی کشور نمی‌تواند محسوب شود.

 جیهانی ادامه داد: این مسئله همچنان که در تجربه‌های کشورهای در حال توسعه بعد از جنگ جهانی دوم مشاهده شد، تنها زمانی می‌تواند مؤثر باشد که اقدامات مقدماتی و زیرساختی لازم به دقت در نظر گرفته شوند. برخی از کشورها، مثل آلمان غربی بعد از ابرتورم جنگ جهانی مارک جدید را منتشر کرد و توانست به خوبی این فرآیند را مدیریت کند، در‌حالی‌که برخی دیگر، همچون برزیل که طی شش مرحله هجده صفر از پول ملی حذف کرد، اما نتواسته‌اند نتایج مطلوبی به دست آورند. این امر ناشی از عدم توجه به زیرساخت‌ها و مقدمات لازم در این کشورها بوده است.

وی در خصوص تأثیر این تغییرات بر بازار مسکن و سایر بخش‌ها گفت؛ حذف صفر از پول ملی تأثیری در این زمینه‌ها نخواهد داشت. این اصلاحات بیشتر جنبه‌ی ظاهری دارند و بر ساختار اقتصادی و قدرت خرید مردم تأثیر مستقیمی نخواهند گذاشت. در حقیقت، حذف صفر تنها یک اصلاح شکلی است که بیشتر به تغییر ذهنیت مردم و باور عمومی در مورد قدرت پول مربوط می‌شود. برای مثال، اگر در حال حاضر یک دلار معادل ۹۰ هزار تومان باشد، پس از حذف صفرها، ممکن است این رقم به نه یا نود تومان تبدیل شود. این تغییر ممکن است به مردم این احساس را بدهد که پول ملی قدرتمندتر شده است، اما از نظر واقعی و نرخ برابری با دلار آمریکا هیچ تفاوت بنیادینی ایجاد نمی‌شود.

به گفته جیهانی، نکته‌ی دیگری که در این راستا قابل توجه است، بحثی است که بانک مرکزی در حال پیگیری آن است. در حال حاضر، بیش از ۹۵ درصد از تراکنش‌های مالی در کشور از طریق تراکنش‌های الکترونیکی و کارتی انجام می‌شود، و مسکوکات و سکه‌ها عملاً از چرخه‌ی اقتصادی خارج شده‌اند. از آنجایی که دیگر نیازی به مبادله‌ی اسکناس‌های سنگین برای انجام تراکنش‌های روزمره نیست، این اصلاح می‌تواند به یک نیاز منطقی تبدیل شود. اگر روزی بخواهیم که بخش بیشتری از مبادلات اقتصادی مردم خارج از شبکه‌ی الکترونیکی انجام شود، این اقدام می‌تواند تأثیر مثبتی در سهولت مبادلات اقتصادی داشته باشد. به‌طور کلی، بانک مرکزی در شرایط کنونی به دنبال اجرایی کردن این تغییر است، چرا که تا پیش از این، علی‌رغم مصوبات دولتی در دولت‌های نهم و دهم، هیچ‌گاه این اصلاحات به مرحله‌ی اجرا درنیامده بود.