تداوم چرخه معیوب کمک به خودروسازان

اعتمادآنلاین| فقط 15 ماه پس از آنکه رییس کل بانک مرکزی، خودروسازان داخلی را «فشل» توصیف کرد و گفت که «آنها نقدینگی را هدر می‌دهند» حالا همتی در جریان یک بازدید از ایران‌خودرو وعده پرداخت 15 هزار میلیارد تومان کمک مالی به خودروسازان داده است. همتی در مهر ماه سال گذشته گفته بود: «تا کی می‌خواهیم این خودروسازی فشل را ادامه دهیم؟ بانک مرکزی چرا باید تاوانش را بدهد؟ به ما می‌گویند شرایط حساس است. چهل سال است که همین حرف را می‌زنند و می‌گویند به خودروسازان کمک کنید. چه زمانی می‌خواهد این شرایط درست شود؟ چه زمانی این رویه باید اصلاح شود؟»

به نظر می‌رسد «تاریخ مصرف» این اظهارات، نزدیک به یک سال بوده است، چرا که ابتدا، دهم آذر 1399 علیرضا رزم‌حسینی، وزیر صمت در نامه‌ای به محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی رییس‌جمهوری اعلام کرد که «بسته جهش تولید و خروج شرکت‌های خودروساز از زیان‌دهی تدوین شده و لازم است در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت بررسی شود.» دو ماه پس از این نامه، گویا «بسته جهش تولید و خروج شرکت‌های خودروساز از زیان» ‌در «پرداخت وام نجومی» به آنها خلاصه شده است، چرا‌که دو روز پیش، همتی در بازدید از ایران‌خودرو اعلام کرد که «قرار است 15 هزار میلیارد تومان به خودروسازان تسهیلات جدید داده شود.»

ساماندهی بازار خودرو در سال 1397 با حمایت دولت

در بهمن ماه 1397 نیز بسته ساماندهی بازار خودرو در ستاد اقتصاد مقاومتی کشور به تصویب رسید. این بسته دارای چند سرفصل و محور اصلی بود که از آن جمله می‌توان به تامین سرمایه در گردش خودروسازان در بخش ارزی و ریالی با هدف بازگشت به سقف تولید قبلی و واگذاری دارایی‌های غیر‌مولد خودروسازان تا سقف هزار میلیارد تومان و همچنین داخلی‌سازی قطعات و کاهش 30درصدی وابستگی ارزی خودروسازان به خارج از کشور اشاره کرد که پرداخت تسهیلات 12 هزار میلیاردی به خودروسازان در این سال مطرح شد. البته در سال 97 حمایت دولت از خودروسازان در‌خصوص عدم افزایش تعرفه واردات قطعه نیز مطرح شد و با وجود آنکه تعرفه واردات خودرو در این سال بالا رفته بود، تعرفه قطعات دست‌نخورده باقی ماند و این موضوع راه را برای تامین بی‌دردسر از خارج باز گذاشت و در چنین شرایطی، خودروسازان میل چندانی به داخلی‌سازی نداشتند و با کمترین دردسر ممکن، اقدام به واردات کردند و واردات قطعات در صدر کالاهای وارداتی به کشور قرار گرفت.

حمایت دولت از خودروسازان در سال 1394

همچنین در پاییز 94 و در روزهایی که بخشی از مشتریان پیرو کمپین «خرید خودروی صفر ممنوع»، خرید خودرو را تحریم کرده بودند نیز دولت وارد عمل شد و برای نجات خودروسازان حدود 120 هزار فقره وام 25 میلیون تومانی برای خرید خودرو توسط مردم در‌نظر گرفت. این اقدام دولت سبب شد ضمن شکست خوردن کمپین «خرید خودروی صفر ممنوع»، فروش خودروسازان به شکلی شاید بی‌سابقه اوج بگیرد. این پویش به منظور اعتراض به قیمت‌های سرسام‌آور خودروهای داخلی در عین کیفیت نازل‌شان به وجود آمده بود اما اقدام حمایتی دولت عملا اجازه نداد خودروسازان در مقطعی حساس از فعالیت‌شان، روی پای خود ایستاده و فکری به حال کیفیت تولیدات خود کنند.

اما این سوال مطرح می‌شود که با توجه به اینکه بنگاه‌های خودروسازی کشور بخش خصوصی هستند و دولت تنها سهمی حدود 20 درصد در این بنگاه‌های خودروسازی دارد اگر زیانی هم وجود دارد این زیان تنها متوجه دولت نیست و صاحبان سهم باید این زیان را پرداخت کنند.

به نظر می‌رسد با توجه به میزان زیان این کارخانجات شرایط خودروسازان کشور برای دریافت تسهیلات بانکی فراهم نیست، اما با توجه به شرایط وخیم خودروسازان تصمیمی است که احتمالا دولت گرفته و خواهان پرداخت تسهیلات بانکی به خودروسازان کشور است.

تولیدات داخلی هیچ رقیبی ندارند

علیرضا پورحسنی، عضو اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو در این باره به «اعتماد» گفت: هر چند خودروسازی ایران قدمتی به مراتب بیشتر از کره‌جنوبی دارد و ما سال‌ها پیش در‌خصوص تولید خودرو اقدام کرده‌ایم اما امروز بسیار عقب‌تر از این کشور یا حتی چین هستیم. این کارشناس خودرو با بیان اینکه ایران از تکنولوژی‌های روز دنیا دور افتاده، گفت: همین موضوع باعث کاهش بهره‌وری در تولیدات خودرو در ایران شده است، این سوال مطرح می‌شود که چرا باید بعد از سال‌ها هنوز پراید خریدار دارد یا مردم خودروهایی با کیفیت کوئیک و تیبا سوار شوند؟ این عضو اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو خاطرنشان کرد: امروز در جایی قرار گرفته‌ایم که تولیدات خودروی ما در مقابل آپشن‌هایی که خودروهای کره‌ای دارند قابل مقایسه نیستند.

پورحسنی با اشاره به حمایت‌های دولتی از خودروسازان که ارقام قابل توجهی هم بوده تصریح کرد: تا چه زمانی قرار است دولت هر سال به خودروسازان کمک کند تا دیون خود را بپردازند؟ در حالی که همچنان تولیدات داخل با مشکل مواجه است و رقیب شاخصی هم در بازار ندارند.این کارشناس بازار خودرو خاطرنشان کرد: یک زمان در بازار موبایل نوکیا حرف اول را می‌زد و پس از آن با افزایش رقبا در بازار و تولید گوشی‌هایی با برند اپل و سامسونگ، نوکیا در قعر جدول گوشی‌های موبایل قرار گرفته است.پورحسنی افزود: درخصوص لوازم خانگی هم همین شرایط وجود دارد و تولیدات کره‌ای ال‌جی و سامسونگ جای بسیاری از برندهای دیگر در بخش لوازم خانگی کشورهای منطقه و ایران را گرفته است.این عضو اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو با بیان اینکه سیاستگذاری‌های اشتباه در حوزه خودرو وضعیت را به قرعه‌کشی‌ها در این روزها رسانده است، تصریح کرد: با توجه به ممنوعیت در واردات خودرو و تعیین تعرفه‌های گمرکی سنگین برای واردات خودرو مردم امروز توان و قدرت مالی برای خرید این خودروها را ندارند و چاره‌ای جز تهیه خودروهای داخلی برای‌شان باقی نمانده است.

بیراهه قرعه‌کشی خودرو

این کارشناس خودرو با بیان اینکه فیلتر‌های قرعه‌کشی هم برای سودجویی دلالان موثر نبود، افزود: باید پرسید بر چه مبنایی گفته می‌شود با محدودیت در ثبت‌نام و قرعه‌کشی‌ها خودروها به دست مصرف‌کننده واقعی رسیده است؟ آنچه شاهد آنیم این است که حتی این فیلترها هم کارساز نبوده و این خودروها پس از چند دست چرخیدن به دست مصرف‌کننده واقعی رسیده است.پورحسنی در‌خصوص وضعیت صادرات خودرو نیز معتقد است: تنها کشورهایی که به لحاظ تکنولوژی از ایران پایین‌تر هستند نظیر لبنان، سوریه و عراق خودروهای ایرانی را وارد می‌کنند و حتی ترکیه که هم‌مرز ایران است یا کشورهای عربی دیگر از این خودروها استقبالی نکرده‌اند.

زیان 100 هزار میلیارد تومانی

سال گذشته بهرام پارسایی، سخنگوی وقت کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی گفته بود: «خودروسازی ایران 100 هزار میلیارد تومان بدهکار است و براساس گزارش رسیده به کمیسیون اصل 90 مجلس، وقوع بحران در صنعت خودرو نزدیک است و اگر تدبیری برای آن نشود، خودروسازان به بحرانی شدیدتر از موسسات مالی تبدیل می‌شوند.» این در حالی است که براساس آخرین اطلاعات صورت‌های مالی 9 ماهه خودروسازان در بورس، زیان انباشته سه خودروساز بزرگ کشور (ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو) تا پایان آذر ماه سال جاری، حدود 43 هزار میلیارد تومان متضرر شده‌اند. حالا باید پرسید که چرخش 180 درجه‌ای سیاستگذار پولی در قبال تولید خودروسازان داخلی چرا و چگونه انجام شده است و این چرخه چه زمانی قرار است شکسته شود؟

منبع: اعتماد