پازل مغفول خاموشی‌ها

اعتمادآنلاین| «برق» و «گاز» دو قلوی افسانه‌ای روزهای سرد زمستان نه تنها در ایران که در عراق، ترکیه، ارمنستان و سایر کشورها هستند. آنچنان که وارونگی و آلودگی هوا، همزاد زمستان‌های تهرانند. از این رو هیچگاه مانند دی ماه سال جاری درباره برق، گاز، مازوت، گازوییل، وارونگی و آلودگی هوا و البته «بیت‌کوین» در رسانه‌های کشور مطلب نوشته نشد و این مسائل در محافل گوناگون بازتاب نیافت. دی ماه البته رکورد دیگری را هم ثبت کرد و آن آلوده‌ترین ماه طی 10 سال گذشته بود که در نوع خود قابل توجه است.

در لابه‌لای بحث‌ها و گزارش‌ها، دلایل متعددی برای آلودگی هوای دی ماه سال جاری برشمرده شد، اما مهم‌ترین آنها استفاده از سوخت مازوت یا گازوییل پر گوگرد در نیروگاه‌های برق به دلیل افت فشار گاز نیروگاه‌ها بود. البته هیچ کدام از این دلایل هم به ضرس قاطع و به صورت یکپارچه از سوی مسوولان تایید یا تکذیب نشد. اما دو نکته مشخص بود که پیش از افزایش آلودگی هوا در دی ماه باید برنامه‌ریزان و تصمیم‌سازان وزارتخانه‌های نیرو و نفت پیش‌بینی می‌کردند و برای رفع آنها راهکار ارایه می‌دادند. نکته اول احتمال افزایش مصرف برق خانگی در دوران کرونا و نکته دوم احتمال افزایش مصرف گاز در زمستان و همزمان با تمایل به افزایش صادرات گاز به کشورهای همسایه در دوران تحریم‌ها. دو عاملی که از سویی باعث کمبود سوخت گاز نیروگاه‌ها و از سوی دیگر افزایش مصرف برق آن هم در زمان اوج مصرف گاز خانگی در زمستان می‌شود.

در دوران کرونا به ویژه از ابتدای سال تحصیلی جاری حدود 17 میلیون نفر دانش‌آموز و دانشجو با انواع مختلف وسایل ارتباطی مدرن اعم از موبایل، تبلت، کامپیوترهای شخصی یا لپ‌تاپ در کلاس‌های آنلاین حاضر شده و می‌شوند. البته به این سیاهه باید «مودم»‌های خانگی را نیز اضافه کرد. وسایلی که همگی از برق استفاده می‌کنند. به همین دلیل در قیاس با سال تحصیلی گذشته، مصرف برق به‌ طور معناداری افزایش یافت.

یکی دیگر از پدیده‌های عجیب سال جاری، رشد حیرت‌انگیز شاخص کل بورس تهران بود که منجر به جذب و فعالیت بسیاری از افراد در این بازار شد. آنگونه که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه اعلام کرده در 6 ماه نخست سال 99 تعداد کدهای بورسی صادر شده(به عبارت دیگر تعداد تازه‌واردان به بازار سهام) در مقایسه با پایان سال 98 رشد 76 درصدی داشته است.

به این ترتیب تنها در نیمه نخست سال جاری 8 میلیون و 835 هزار کد معاملاتی جدید صادر شده تا مجموع دارندگان کد بورسی به 20 میلیون و 500 هزار نفر افزایش پیدا کند تا یک چهارم جمعیت کشور دارای کد معاملاتی شوند. در این میان تهران در مجموع بیش از 17.8 درصد از کدهای بورسی را در اختیار دارد. به عبارتی در استان تهران افزون بر 3 میلیون و 656 هزار نفر دارای کد معاملاتی هستند. پس از آن استان اصفهان با سهم 7.6 درصدی در رتبه بعدی قرار می‌گیرد و استان‌های خراسان رضوی، فارس و آذربایجان شرقی در رتبه‌های بعدی بیشترین کد بورسی قرار دارند.

در این میان استان کهگیلویه و بویراحمد با 186 هزار و 581 کد معاملاتی در انتهای جدول قرار می‌گیرد. در 19 تیر ماه سال جاری که تعداد دارندگان کد بورسی 15 میلیون نفر بود، امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس ایران در بخش خبری 21 شبکه یک سیما تصریح کرد که 49 میلیون نفر دارنده سهام عدالت در این آمار لحاظ نمی‌شوند. با این حال اگر فرض کنیم صرفا حدود 50 درصد از جمعیت 20 میلیون نفری سهام‌داران بورس، روزانه 3 ساعت(از 8 و 30 دقیقه صبح تا ساعت 12 و 30 دقیقه ظهر که بازار سهام فعالیت می‌کند) با استفاده از وسیله ارتباطی شخصی خود(موبایل، تبلت و...) و با مودم خانگی، بازار سهام را رصد می‌کرده یا معامله انجام می‌داده است باید پذیرفت که مصرف برق این جمعیت 10 میلیونی در کنار جمعیت 17 میلیون نفری دانش‌آموزان و دانشجویان که دست‌کم روزانه 2 ساعت در کلاس‌های آنلاین حاضر می‌شوند، منجر به رشد معنادار برق در پاییز و زمستان سال جاری شده است. البته باید به این دو مورد، افزایش انجام امور اداری، بانکی و... به صورت آنلاین را هم به این سیاهه افزود.

تحولاتی که شاید 10 سال آینده در حوزه دولت الکترونیک و آموزش الکترونیک، بانکداری مجازی و... احتمالا رخ می‌داد اما با فشار کرونا زودتر به بار نشست. این همه در حالی است که برخی جریان‌های خاص تلاش کردند، استخراج «بیت کوین» در کشور را عامل افزایش مصرف برق و در پی آن، اجبار نیروگاه‌ها به استفاده از مازوت معرفی کنند. مساله‌ای که منجر شد که برخی اقتصاددانان کشور دست به چرتکه شوند و نتیجه بگیرند که اگر کل بیت کوین جهان در ایران استخراج شود، میزان برق مصرفی آن به اندازه تفاضل میزان استفاده از برق تابستان و زمستان در کشور نیست!

منبع: تعادل