آیا اقتصاد کشور در سال آینده ریاضتی خواهد بود؟/ سهم نهادها و بنیادهای خاص از مالیات هشت‌هزارم درصد است/ واردات دارو بر اساس ارز 4200 تومانی است/ درآمدهای نفتی 105 هزار میلیارد تومان کاهش می‌یابد

اعتمادآنلاین| ‌ فرشته بهروزی‌نیک - دخل و خرج دولت برای سال آینده در لایحه‌ای پرحاشیه مشخص شد. ارقام اعداد بودجه یک هزار و 988 هزار میلیارد تومانی سال آینده اظهارنظرهای متفاوتی را از سوی تحلیلگران به دنبال داشته است.

برخی از آگاهان اقتصادی بر این باور هستند که اعداد و ارقام بودجه 99 بسیار غیرواقعی و غیرقابل تحقق است، اما در مقابل این اظهارنظر کارشناسانی قرار دارند که می‌گویند درآمدهای پیش‌بینی‌‌شده برای بودجه سال آینده چندان هم کار دشواری نیست.

تحلیل اعداد و ارقام مندرج در لایحه بودجه سال آینده در هفته‌ای که گذشت به اخبار داغ رسانه‌ها تبدیل شد. تحلیل‌ها درباره ارقام بودجه متفاوت است، اما به نظر می‌رسد همه موافق‌اند که سال 99 مردم و دولت باید کمربندهایشان را محکم‌تر ببندند.

به بیان روشن‌تر، سال 99 هم مانند سال 98 اقتصاد شرایط دشواری را پیش رو خواهد داشت. این را حتی می‌توان از اظهارنظرهای حسن روحانی، رئیس‌جمهور، دریافت. او همین چند روز پیش در جریان دفاع از لایحه بودجه سال 99 در مقابل نمایندگان مردم در خانه ملت گفته بود: «سال آینده کشور را با مقاومت اداره خواهیم کرد.» همین اظهارنظر کافی بود تا بسیاری از صاحب‌نظران اقتصادی این مقاومت را به نوعی ریاضت اقتصادی قلمداد کنند.

برای مثال دولت پیش‌بینی کرده است سال آینده رقمی در حدود 195 هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی را برای جبران کسری درآمد نفت جایگزین کند. این در حالی است که بسیاری از ناظران اقتصادی این پرسش را مطرح می‌کنند که مگر چه اتفاقی در ساختارهای اقتصادی و مالیاتی کشور رخ داده که دولت پیش‌بینی چنین رقم سنگینی از وصول درآمدهای مالیاتی کرده است؟ همچنین گفته می‌شود بار سنگین چنین ارقامی بدون شک بر دوش معیشت اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر جامعه خواهد بود.

ارقام بودجه چه می‌گویند؟

به هر روی دولت دخل و خرج خود را برای سال آینده بر پایه اقتصاد مقاومتی بنا کرده است. بر اساس لایحه بودجه سال 99 کل کشور، سقف کل بودجه کشور در سال آینده 1988هزار میلیارد تومان است که از این رقم 1483 هزار میلیارد تومان بودجه شرکت‌های دولتی و 484 هزار میلیارد تومان بودجه عمومی دولت است.

منابع بودجه عمومی دولت در لایحه بودجه سال 99 بیش از 563 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که 484 هزار میلیارد تومان منابع عمومی و 79 هزار میلیارد تومان منابع اختصاصی است.

سهم نهادها و بنیادهای خاص از مالیات در بودجه 99

مالیات بحث‌برانگیزترین بخش لایحه بودجه 99 بوده است. طی یک هفته گذشته تاکنون تقریباً همه تحلیلگران اقتصادی از این بخش از بودجه انتقاد کرده‌اند. آن‌طور که در بررسی ارقام و اعداد بودجه مشاهده می‌شود، سهم برخی نهادها و بنیادهای خاص از درآمدهای مالیاتی، فقط هشت‌هزارم درصد است . به نظر می‌رسد زور دولت به اصلاح ساختارهای مالیاتی در کشور نرسیده است.

بر اساس این گزارش، بخش خصوصی 27 درصد، شرکت‌های دولتی و اشخاص حقوقی دولتی 6.4 درصد، بنیادها و نهادهای انقلاب، آستان قدس و ستاد اجرایی فرمان امام هشت‌هزارم درصد در درآمدهای مالیاتی بودجه سال آینده سهم دارند.

در بودجه سال آینده 27 درصد از کل درآمدهای مالیاتی را بخش خصوصی باید بپردازد که سهم آن از کل اقتصاد ایران کمتر از 15 درصد برآورد می‌شود. سهم پیش‌بینی‌شده برای شرکت‌های دولتی کمتر از 6.5 درصد است در حالی که بیش از 80 درصد اقتصاد کشور را در دست دارند.

همچنین آستان قدس، ستاد اجرایی فرمان امام و بنیادها و نهادهای انقلاب که طبق مطالعات وزارت اقتصاد حدود 10 درصد از اقتصاد کشور را در دست دارند سهم‌شان از کل مالیات کشور هشت‌هزارم درصد (0.008) است.

از سوی دیگر 47 درصد کل درآمدهای مالیاتی سال آینده نیز مربوط به مالیات روی کالاها و خدمات است که همه مردم در پرداخت آن به صورت غیرمستقیم سهم دارند.

آن‌طور که در لایحه بودجه سال آینده آمده، درآمدهای نفتی با 105 هزار میلیارد تومان کاهش قرار است به 48 هزار میلیارد تومان برسد. حمید آذرمند، تحلیلگر اقتصادی، پیش از این در گفت‌و‌گو با اعتمادآنلاین گفته بود: «حواس دولت باید به افزایش قیمت دلار باشد.» استدلال این تحلیلگر اقتصادی آن بود که اگر درآمد نفتی صفر شود، نرخ دلار در بازار به صورت چشمگیری افزایش خواهد یافت.

سهم یارانه دارو در بودجه 99

بر اساس این گزارش، سهم یارانه دارو از بودجه سال آینده رقمی در حدود 545 میلیارد تومان است. این رقم در سال گذشته بالغ بر 500 میلیارد تومان در بودجه سالانه بوده است. ارز در نظر گرفته‌شده برای واردات دارو نیز همچنان ارز 4200 تومانی است. این در حالی است که صاحبان صنایع دارویی خواستار آزاد شدن ارز دارو بودند.

بودجه بانک‌ها در سال 99

درآمد بانک‌ها در بودجه سال 99 در حالی بالغ بر 116 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده که این رقم در سال 98 برابر 105 هزار میلیارد تومان بوده و حاکی از رشد 10.5 درصدی است. از سوی دیگر بر اساس لایحه بودجه سال آینده بانک‌ها مکلف به خرید اوراق مالی دولت شده‌اند.

کامران ندری، تحلیلگر اقتصادی، در تحلیل این تکلیف اقتصادی گفته است : «بانک‌ها باید بخشی از دارایی‌شان را به شکل اوراق دولتی نگهداری کنند که این در تمام دنیا مرسوم است و معمولاً اوراق دولتی سالم‌ترین دارایی برای بانک‌ها محسوب می‌شود چراکه ریسک پایین و قابلیت نقدشوندگی بالایی دارند.»

چشم‌انداز اقتصاد ایران روشن نیست

لایحه بودجه سال 99 در حالی بر پایه کاهش درآمدهای نفتی و افزایش درآمدهای مالیاتی بنا شده که بسیاری از ناظران داخلی و خارجی اقتصاد ایران، چشم‌انداز اقتصاد کشور در سال آینده را چندان روشن پیش‌بینی نمی‌کنند. به نظر می‌رسد تحریم صادرات نفت دست‌کم در میان‌مدت، معادلات اقتصادی بودجه را بر هم بزند. باید منتظر ماند و دید مجلس در جریان بررسی این لایحه پرحاشیه دست به اصلاح ساختار دخل و خرج دولت برای سال آینده خواهد زد یا خیر.