زاینده‌رود محصول انباشت اشتباهات مدیریت آب و توسعه نامتناسب سرزمینی
عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین گفت: مشکلات مربوط به زاینده‌رود به دلیل انباشت اشتباهات مدیریت آب و توسعه نامتناسب سرزمینی به وجود آمده است.
«حمید نظری» دانشیار پژوهشکده علوم‌زمین با تاکید بر اینکه ایران کشوری خشک است و با آغاز گرمایش جهانی خشک‌تر خواهد شد، گفت: ما در آغاز گرمایش جهانی به روایتی در آغاز انقراض ششم جهانی قرار داریم و چاره‌ای نداریم که همسو با آمایش سرزمینی، تصمیم بگیریم که در چه مناطقی کشاورزی و با چه الگوی کشتی رونق گیرد و در چه مناطقی صنعت توسعه یابد.
به گزارش ایرنا، به گزارش روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، وی در مورد وضعیت تنش آبی و خشکی زاینده‌رود، گفت: امروزه شرایط خشک شدن و آلاینده‌های زیست‌محیطی حوضه زاینده‌رود بیش از مشکلات کم بارشی و طبیعی حاصل انباشت اشتباهات راهبردی مدیریت آب، بی‌توجهی و عدم توسعه متناسب سرزمینی بوده که در طول چند دهه به طور پیاپی تکرار شده، ضمن آنکه در طول این مدت به تدریج جمعیت این منطقه افزایش یافته و در چنین شرایطی با دهه‌ها بی‌توجهی مشکل امروزه خشکی زاینده‌رود چه در بالارود، پیکره رودخانه و چه در تالاب گاوخونی در پایانه خاوری آن چون زخمی کهنه از میان صدها زخم سر باز کرده است.
عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین با تاکید بر اینکه صنایعی مانند صنایع فولاد که افزون بر آلایندگی بسیار آب‌بر نیز هستند، نباید در مناطق کویری و خشک راه‌اندازی شوند و کشورهایی که چنین صنایعی را توسعه داده‌اند، سعی بر توسعه این صنایع در کرانه دریاها دارند، لذا باید نتیجه گرفت که دست کم در کشوری همچون ایران با حدود ۶ هزار کیلومتر خط ساحلی در شمال و جنوب، داشتن مجتمع‌های صنعتی از این دست در مناطق خشک و کویری مرکز کشور، غیر منطقی و در تضاد با اصول پایه آمایش سرزمین است. افزون بر آنکه وقتی چنین مجتمع‌هایی در مناطق کویری ساخته شد، تامین خوراک آن از دور دست خود مساله و مشکلی بر مشکلات دیگر شد.
وی، تامین نیمی از خوراک مجتمع فولاد مبارکه را از مناطقی چون یزد و طبس و نزدیک و نیم دیگر وابسته به واردات از خارج و چون صادرات آن از بنادر جنوبی دانست و یادآور شد: نبود زیرساخت لازم همچون دسترسی به خطوط راه آهن، تولید و صادرات از مجتمع‌های فولاد مبارکه را هرگز قابل رقابت با بازیگران این صنعت در جهان نخواهد کرد.
نظری خاطرنشان کرد: از نظر میزان ذخایر آب و کاهش بارش‌ها، با تمامی کاهش نرخ بارندگی‌ها حتی اکنون نیز شاهدیم که زاینده رود در بالارود (محدوده شهر سامان) پیش از گذر از سد زاینده‌رود در باختر اصفهان همچنان بسیار پر آب است، ولی شوربختانه زاینده رود با رسیدن به «چادگان» محل احداث سد زاینده رود، در ابتدای سد و دریاچه آن و سپس حوضچه‌ها و استخرهای ذخیره آب صنایع فولاد مبارکه می‌پیوندد. این حوضچه‌ها کم و بیش ذخیره‌ای به اندازه حجم آب مصرفی شهر اصفهان را در خود جای داده‌اند! به عبارتی دیگر آبی برای انتقال به پایین دست باقی نمی‌ماند.
وضعیت بحران‌زده کشاورزی و چالش آب
نظری خاطرنشان کرد: در استان اصفهان از زمان‌های دور در منطقه «لنجان» کشت برنج رونق داشته است و موردی نیست که امروز به آن پرداخته شده باشد، ولی باید تعجب کنیم که چرا در منطقه ورامین به کشت برنج مبادرت شده است و یا اینکه چه کسانی و با چه منطقی اقدام به کشت آن در حاشیه کویر کرده‌اند.
آغاز عصر گرمایش جهانی استفاده از انرژی‌های پاک
این دانشیار پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور ایران را کشوری خشک دانست که با آغاز گرمایش جهانی خشک‌تر خواهد شد، گفت: ما در آغاز گرمایش جهانی به روایتی در آغاز انقراض ششم جهانی قرار داریم و تمام علایم زمین شناختی و زیستی انقراض جهانی را داریم؛ از این رو باید از انرژی‌های پاک چون خورشید، باد و به طور کلی همه انرژی‌های سبز استفاده کنیم تا هم‌پای روزآمدی در کشاورزی، نوع کشت را نیز متناسب با اقلیم و آمایش سرزمین تغییر دهیم. راه علاج بی‌آبی حوضه‌ای همچون زاینده‌رود و منطقه اصفهان کاهش استفاده آب توسط مردم نیست. بیش از آنکه مصرف مردم بالا باشد (که هست) ناهماهنگی، عدم توازن روش و فناوری‌های کشت و صنعت و البته هدررفت آب را داریم که به دلیل فرسوده و کهنگی سامانه‌های انتقال آب است.
دیدگاه تان را بنویسید