و اگرهای لایحه رتبه‌بندی در فرصت‌های برابر آموزشی/ فعال آموزشی: برخی مدیران تبدیل به داروغه شهر ناتینگهام شده‌اند!

اعتمادآنلاین| یکی از جمله مسائل بحث برانگیز در حوزه آموزش و پرورش و تعلیم و تربیت کشور رتبه‌بندی معلمان است طرحی که طرفداران و منتقدان جدی دارد. در لایحه رتبه‌بندی معلمان عنوان شده است؛ رتبه‌بندی بر اساس اعلام مسئولان وزارت آموزش و پرورش فرآیندی است که منجر به ارتقای کیفیت در آموزش و پرورش می شود و هدف مستقیم آن افزایش حقوق نیست اما منجر به افزایش حقوق هم می‌شود، صلاحیت‌های عمومی شامل شخصیت افراد، مهارت تخصصی شامل دانش و توانمندی‌های آموزشی و پرورشی و حرفه‌ای شامل مجموعه‌ای از شایستگی‌ها، توانمندی‌ها و مهارت‌هایی است که معلم حین کار به دست آورده و خود را ارتقا می‌دهد و کاملاً مرتبط با شغل معلمی است.

به گزارش برنا،به نظر می‌رسد قرار است بر اساس این لایحه و قانون پس از ارزیابی معلمان در نظام سنجش صلاحیت، برای آنها گواهینامه صادر شود و البته هرچندسال یک بار نیز به روز شود، این گواهینامه معلمان را در امتیازهای رتبه‌بندی طبقه‌بندی می‌کند و در ادامه مزایایی همچون کسب پست‌های مدیریتی، شرکت در آزمون‌هایی مانند خارج از کشور یا حضور در گروه‌های آموزشی را برای آنها به همراه خواهد داشت.

آنطور که مشخص است؛ هم‌اکنون دو مسئله، رتبه‌بندی معلمان را تهدید می‌کند و میزان جبران خدمات یک معلم خوب نسبت به معلم متوسط و ضعیف باید مدنظر و تفاوت میان آنها معنادار باشد همچنین باید نظام ارزیابی صحیح، بسیار قوی و مطمئن در آموزش و پرورش ایجاد شود که این اتفاقات در رتبه‌بندی سال 94 که همین شور و هیجان برای بهبود شرایط معلمان ایجاد شد، رخ نداد.

سال 94 ابتدا رتبه‌بندی را تصویب کردند اما این در حالی بود که نظام صلاحیت و ارزیابی نیاز است و هدف رتبه‌بندی افزایش حقوق معلمان نیست؛ در بحث ملاک‌های رتبه‌بندی که متمرکز به سابقه کار و تحصیلات است باید به این پرسش پاسخ داد کدام یافته علمی تأیید کرده که مثلاً معلمی با 24 سال سابقه، کارایی بالاتری را نسبت به یک معلم دیگر با سابقه کمتر دارد؟! باید توجه داشت که داشتن سابقه کار بیشتر منجر به افزایش کارایی و کیفیت نمی‌شود. مدرک تحصیلی بالاتر هم لزوماً منجر به افزایش کارایی و بهبود کیفیت تدریس نمی‌شود؛ از سوی دیگر ملاک دوره‌های ضمن‌خدمت هیچ ربطی به دانش‌افزایی معلمان ندارد البته در ادامه ممکن است فساد هایی از قبیل افزایش شهریه های غیر منتظره ی مدارس عادی و به خصوص مدارس غیر دولتی، صدای بسیاری از خانواده را به شرط داشتن معلم دارای فلان رتبه دربیاورد. در نهایت باید ببینیم خود معلمان در این خصوص چه نظری دارند؟

رتبه بندی معلمان در کشورهای دیگر سبب تغییر کیفیت نشده است

محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس آموزش و پرورش، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا گفت: لایحه رتبه‌بندی بر اساس تشویق و تنبیه پایه گذاری شده و اساس آن بر رقابت بین معلم‌ها و مدرسه است. طی این لایحه معلم‌های خوب جذب مدارس خاص می‌شوند و همچنین مدارس هم به مدارس خوب، متوسط و بد تقسیم خواهد شد.

او با بیان اینکه اساس رتبه‌بندی کردن مدارس و معلم ها کار اشتباهی است، افزود: چنین طرحی در کشور‌های دیگر تجربه داشته است و نتیجه‌ای نداشته است و آنچنان تغییر محسوسی در کیفیت آمورش‌های کشورها نداشته است.

نیک‌نژاد ادامه داد: چون معلمان یک عقب ماندگی اقتصادی و مالی نسبت به خط میانه متوسط حقوق افراد جامعه دارند و حقوق معلم علاوه بر رشد، بازهم عقب‌گرد داشته است. فرض کنید زمانی که تورم 50 درصد بوده، حقوق معلم 20 درصد افزایش داشته و با این حساب معیشت معلمان 30 درصد عقب‌گرد داشته است.

افزایش حقوق در لایحه رتبه‌بندی نهفته است

این کارشناس با اشاره به اینکه آن بخشی از لایحه که مد نظر معلمان است و بخش‌هایی که به ضرر معلمان است، نادیده گرفته می‌شود، گفت: جایی از این لایحه به ضرر معلمان است که قرار است آن‌ها را ارزشیابی شوند و ملاک کمی قرار است مد نظر ارزشیابی آن‌ها قرار گیرد چراکه ملاک‌های کمی نمی‌تواند کنش‌های انسانی را نشان دهد.

نیک‌نژاد افزود: چه بسا یک معلم در کلاس عملکرد خوبی داشته باشد اما نمره و برون دادهای کمی آموزش شاخص او نباشد و چنین بخش‌هایی نادیده گرفته می‌شود.

او ادامه داد: بالاخره افزایش حقوقی در لایحه رتبه‌بندی نهفته است و این افزایش حقوق می‌تواند هر چند اندک گره‌های زندگی معلمان را باز کند. طبق ویرایش نهایی لایحه چیزی از آن بیرون آمده که اصلا درخواست معلمان نیست و به همین دلیل هم پنج‌شنبه گذشته معلمان در سراسر کشور به این رفت و برگشت لایحه اعتراض کردند.

این کارشناس حوزه آموزش و پرورش افزود: در یکی از بندهای مهم این لایحه قرار بود 5 رتبه تقسیم‌بندی معلمان در آموزش و پرورش با 5 رتبه آموزش عالی مقایسه شود و معلم‌ها در آن رده‌ای که قرار می‌گیرند با همتاهای خود در آموزش عالی حداقل تفاوت‌شان 20 درصد باشد و 80 درصد دریافتی نیروی آموزش عالی که در دانشگاه تدریس می‌کند به معلمان پرداخت شود.

او در ادامه بیان کرد: در ویرایش دوم لایحه رتبه‌بندی متاسفانه افزایش ثابتی را برای رتبه‌بندی درنظر گرفته است.

نیک‌نژاد با بیان اینکه این افراد زمانی که به آموزش و پرورش می‌آیند، شاخصه‌هایی برای آن‌ها قرار می‌دهند که رتبه‌های بالا در واقع شامل معلمان نشود و این باعث ایجاد شکاف می‌شود، گفت: عموما معلمان از وضعیت خود ناراضی‌اند. موقعی بود که معلمان مرد به دلیل سرپرست بودن خانوار ناراضی بودند اما در حال حاضر معلمان خانم هم اعتراض دارند که تفاوت حقوقی با اساتید آموزش عالی و دستگاه‌های دیگر خواهند داشت.

با لایحه رتبه بندی مخالفم اما بخش مالی آن را تأیید می کنم

این کارشناس آموزش و پرورش افزود: اگر معلمانی مجبور به کار هم باشند باید برای گذراندن زندگی خود به شغل‌های دوم و سوم روی بیاورند و نهایت این است که آن چیزی که لایحه مدنظر داشته است و کیفیت آموزشی است، حتما آسیب می‌بیند. یکی از خواسته‌های معلمان و هر انسانی این است که درآمد مکفی داشته باشد که بتواند یک زندگی متوسط را با آن بچرخاند.

او با اشاره به اینکه میانگین دریافتی معلمان کمتر از 11 میلیون است، گفت: مسئله مالی معلمان باید سر و سامان پیدا کند که می‌تواند در قالب لایحه رتبه‌بندی باشد. من به شخصه با لایحه رتبه‌بندی مخالفم اما بخش مالی آن را تأئید می‌کنم که لازم است چه در قالب این لایحه و چه در قالب شرایط دیگری سر و سامان پیدا کند.

فکری اساسی برای معلمان کنید

نیک‌نژاد گفت: حقوق معلمان عموما در سراسر جهان برابر میانگین حقوقی آن کشور است و معلم در هر جامعهای در سطح جهان می‌تواند یک زندگی متوسط بدون دغدغه و بدون شغل دیگر داشته باشد. کم‌کم همراهی معلمان با دانش آموزان را از دست می‌دهیم. در نسل ما معلم‌ها واقعا پیگیر مسائل دانش آموزان بودند اما امروز به دلیل وجود مسائل فراوان اینگونه نیست.

او با بیان اینکه من فکر می‌کنم لایحه رتبه‌بندی به همان شیوه ویرایش اول دست‌کم باید در بخش مالی اجرا شود، ادامه داد: در کل با افزایش حقوق معلمان و تورم لگام گسیختگی، بازهم افزایش‌ها گره‌ای باز نمی‌کند و باید فکر اساسی برای مشکل حقوق معلمان کرد.

این کارشناس آموزش و پرورش ادامه داد: دولت مجبور است که لایحه را اجرا کند و امیدواریم که اجرایی شدن این لایحه دور زده نشود. افت کیفیت آموزشی در آموزش و پرورش مانند بسیاری از مسائل انسانی تک عاملی نیست و اینکه در حال حاضر افت وجود دارد تنها تقصیر معلم نیست و کیفیت به کتاب درسی، سیاست‌گذاری‌های کلی، نابسامانی امکانات در مدارس باز می‌گردد همچنین موضوع آموزش و پرورش اولویت مسئولان، دانشگاهیان و نخبگان نیست و اولویت در حال حاضر نفت، اقتصاد و مسائل اقتصادی است.

نیک‌نژاد گفت: من این برداشت را ندارم که فکر کنم اگر لایحه رتبه‌بندی اجرا شود، اتفاق خاصی رخ می‌دهد.

برخی مدیران داروغه شهر ناتینگهام شده‌اند

او با اشاره به طرح رتبه‌بندی کردن مدارس افزود: این طرح در بسیاری از کشورها وجود دارد و این موضوع بر بی عدالتی آموزشی دامن زده و رقابتهایی را ایجاد کرده است. همچنین لیست‌های ساختگی از مدارس بیرون می‌آید و نمره فروشی و نمره دهی انجام می‌شود. همچنین به دلیل اینکه مدارس در رتبه‌های بالاتر قرار بگیرند جعل اسناد صورت می‌گیرد و نتیجه‌ای نداشته است.

نیک‌نژاد گفت: لایحه رتبه‌بندی حتما آسیب دارد و ابزاری را برای مدیران ایجاد می‌کند که به جای آنکه رهبر آموزشی باشند، تبدیل به داروغه شهر ناتینگهام در رابین هود می‌شوند و تاجایی که فرصت وجود دارد دست به جیب مردم می‌زنند و شهریه دریافت می‌کنند. همچنین مشکلات آموزش و پرورش به لایحه رتبه‌بندی ختم نمی‌شود و آموزش و پرورش نیازمند تغییرات عمده است و نیازمند استفاده از نخبگان است. اما من به دلایل مالی موافق اجرای طرح رتبه‌بندی هستم.